Miễn thuế nhập khẩu cho đơn hàng dưới 2 triệu đồng: Lo ngại cạnh tranh không công bằng

Từ ngày 18/02/2025, theo Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các mặt hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ không còn được miễn thuế giá trị gia tăng – Đây được cho là một bước đi quan trọng nhằm đảm bảo tính công bằng trong hệ thống thuế, phù hợp với xu hướng quốc tế và góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước.

Thế nhưng, chính sách này đi vào áp dụng trong thực tế chưa được bao lâu, mới đây, tại Dự thảo “Nghị định quy định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử”, Bộ Tài chính lại đề xuất miễn thuế nhập khẩu đối với hàng giao dịch qua thương mại điện tử, có trị giá hải quan theo từng đơn hàng từ 2 triệu đồng Việt Nam trở xuống. Hạn mức tiêu chuẩn miễn thuế đối với mỗi tổ chức, cá nhân sẽ không quá 96 triệu đồng Việt Nam/năm…

Đề xuất này ngay lập tức nhận được sự quan tâm từ dư luận, trong đó, không ít ý kiến cho hay, điều này không chỉ trái ngược với Quyết định 01/2025/QĐ-TTg vừa có hiệu lực ngày 18/2 của Thủ tướng Chính phủ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ tái hiện tình trạng cạnh tranh không công bằng giữa hàng trong nước và nước ngoài đã từng tồn tại ở Quyết định 78/2010/QĐ-TTg.

Theo chuyên gia thương mại - Vũ Vinh Phú, với chính sách về thuế, điều tối kỵ là thiếu công bằng. Thu thuế nhập khẩu của doanh nghiệp kinh doanh trong nước, nhưng lại miễn thuế nhập khẩu cho hàng hóa nước ngoài có trị giá dưới 2 triệu đồng là thiếu công bằng. Đó là chưa nói chính sách thiếu sự nhất quán. Việc giảm thuế này khiến hàng Việt Nam thiệt thòi về giá, bị áp lực cạnh tranh, có thể sớm bị thâu tóm.

Đồng quan điểm về việc miễn thuế hàng nhập trị giá dưới 2 triệu đồng mua qua online có thể ảnh hưởng đến sản xuất trong nước, không ít chuyên gia cũng đề nghị, phải xem xét kỹ lưỡng tác động thực tế.

Không chỉ các chuyên gia, một số doanh nghiệp cũng bày tỏ không đồng tình với đề xuất đã nêu. Đồng thời cho rằng, mới đây phải mất rất nhiều thời gian thì mới có quyết định bãi bỏ miễn thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng đối với hàng dưới 1 triệu đồng, thì nay Bộ Tài chính lại nâng mức miễn thuế lên 2 triệu, dù quy định mức miễn tối đa là 96 triệu đồng/năm đối với cá nhân, tổ chức nhưng đây là điều không cần thiết.

Theo Chủ tịch của NextTech Group - Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình), nhìn chung Dự thảo Nghị định đã cập nhật, bổ sung các quy định cần thiết để quản lý hiệu quả hàng hóa xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và cá nhân tham gia vào hoạt động này.

Tuy vậy, đề xuất này có thể khiến cán cân công bằng sẽ lệch khỏi quỹ đạo, không đứng về phía doanh nghiệp trong nước. Ngay cả khi có mức trần 8 triệu đồng/tháng, đây vẫn là “vành đai” quá lớn, tương đương với thu nhập bình quân hàng năm của người dân Việt Nam.

Nhà sáng lập NextTech Group lý giải, doanh nghiệp trong nước khi bán một sản phẩm ra thị trường, buộc phải tuân thủ các quy định về điều kiện kinh doanh, giấy phép công bố chuyên ngành với sản phẩm có điều kiện (thời gian kéo dài 1-3 tháng với các sản phẩm nhập khẩu)… cùng đó là tuân thủ các nghĩa vụ thuế gồm xuất hoá đơn đúng thời điểm, đóng thuế nhập khẩu (nếu có), đóng thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp. Và còn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu sản phẩm không đúng công bố, hoặc có hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Trong khi đó, nếu chính sách được áp dụng, sản phẩm bán xuyên biên giới qua thương mại điện tử sẽ “tự do” vào Việt Nam bằng việc được miễn kiểm tra chuyên ngành, không cần tuân thủ các nghĩa vụ công bố hoặc pháp lý. Và có thể cả không cần đóng thuế nhập khẩu, hoặc thuế thu nhập doanh nghiệp.

Vì vậy, đề xuất nếu được áp dụng sẽ gây ra hàng loạt nguy cơ cho sự tồn vong đối với doanh nghiệp sản xuất và thương mại trong nước. Do không cạnh tranh nổi với nền sản xuất giá rẻ Trung Quốc vì bị "bảo hộ ngược" về thuế và điều kiện kinh doanh.

“Riêng đối với doanh nghiệp thương mại nhập khẩu, họ vốn phải đáp ứng hàng loạt điều kiện kinh doanh, thuế và hợp chuẩn hợp quy mới nhập được một công (Container) hàng về bán buôn, bán lẻ. Chưa kể còn bị “nắm tóc” chịu trách nhiệm nếu xảy ra vấn đề... như vậy không thể tồn tại được với hàng nhập khẩu bán lẻ xuyên biên giới”, Nhà sáng lập NextTech Group chia sẻ.

Đồng thời cho rằng, hàng giá rẻ xuyên biên khi được tạo điều kiện lao nhanh vào thị trường, vùng xám về chất lượng sẽ xuất hiện. Từ đó, nguy cơ mua phải hàng kém chất lượng hoặc độc hại… từ nước ngoài tăng cao hơn. Tất nhiên, người tiêu dùng ham rẻ cũng không có cơ sở khiếu nại bởi người bán ở nước ngoài. Điều này đi lệch với Chỉ thị của Ban Bí thư về công tác Bảo vệ người tiêu dùng.

Được biết hiện nay, việc bãi bỏ chính sách miễn thuế với hàng nhập khẩu giá trị nhỏ đã và đang được thực hiện quyết liệt tại nhiều quốc gia như: EU hay Singapore, Thái Lan… nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch cho môi trường kinh doanh.