Gửi bình luận
Việc được nâng hạng lên thị trường mới nổi là một cột mốc quan trọng đối với Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức lớn hơn nằm ở việc duy trì và củng cố vị thế này trong dài hạn.
FTSE Russell công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ Thị trường cận biên lên Thị trường mới nổi thứ cấp, có hiệu lực từ thứ Hai ngày 21/9/2026 và tùy thuộc vào kết quả của đợt rà soát vào tháng 3/2026.
Hội đồng Quản trị Chỉ số FTSE Russell công nhận Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ tất cả các tiêu chí cần thiết để được nâng hạng lên Thị trường mới nổi thứ cấp theo Khung Phân loại Quốc gia Cổ phiếu FTSE. Tuy nhiên, Ủy ban Tư vấn của FTSE Russell cho biết vẫn còn một số quan ngại liên quan đến khả năng tiếp cận của các công ty môi giới nước ngoài khi giao dịch tại thị trường Việt Nam. Mặc dù đây không phải là điều kiện bắt buộc của thị trường mới nổi thứ cấp, nhưng FTSE Russell nhấn mạnh rằng việc mở rộng khả năng tiếp cận cho các nhà đầu tư nước ngoài là yếu tố quan trọng, giúp hỗ trợ việc mô phỏng chỉ số và đáp ứng nhu cầu của cộng đồng đầu tư toàn cầu. Vì vậy, Việt Nam sẽ được xem xét lại vào tháng 3/2026 nhằm đánh giá tiến độ khắc phục vấn đề này. Nếu đạt kết quả tích cực, FTSE Russell sẽ chính thức xác nhận nâng hạng và công bố kế hoạch triển khai cụ thể vào tháng 3/2026.
Chúng tôi tin rằng cơ quan quản lý thị trường tại Việt Nam có thể chủ động đưa ra giải pháp cho vấn đề này, qua đó giúp Việt Nam được nâng hạng vào tháng 9/2026 theo kế hoạch.
Lộ trình nâng hạng từng bước
Xét đến tính thanh khoản của thị trường và năng lực của các công ty chứng khoán trong việc cung cấp dịch vụ không yêu cầu ký quỹ đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, các quỹ theo dõi chỉ số sẽ thực hiện mua vào theo nhiều đợt. Với quy mô của thị trường chứng khoán Việt Nam, chúng tôi dự kiến việc mua vào sẽ được chia đều thành hai đợt.
Việc nâng hạng là sự ghi nhận những nỗ lực mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam đặc biệt trong hai năm vừa qua, trong việc triển khai toàn diện kế hoạch cải cách, đổi mới. Các nỗ lực này bao gồm đầu tư vào hạ tầng công nghệ, giới thiệu các sản phẩm tài chính mới, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nâng cao tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp, và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài. Trong ba năm qua, Việt Nam đã chứng kiến dòng vốn nước ngoài rút ròng đáng kể, lên tới 8,5 tỷ USD, nhưng chúng tôi tin rằng việc nâng hạng lần này sẽ là một bước ngoặt, mở ra cơ hội để thị trường thu hút dòng vốn ngoại từ các quỹ đầu tư tập trung vào nhóm thị trường mới nổi.
Thành tựu này không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là một bước khởi đầu mới, đặt ra những yêu cầu và thách thức cấp thiết cho sự phát triển tiếp theo — với mục tiêu chiến lược là mở rộng quy mô thị trường chứng khoán Việt Nam đạt mức 120% GDP vào năm 2030, so với mức hiện tại là 75% GDP.
Sự trở lại của dòng vốn nước ngoài
Theo ước tính, việc nâng hạng thị trường mới nổi bởi FTSE Russell có thể sẽ bổ sung dòng vốn từ 5-6 tỷ USD cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Sau khi được nâng hạng, Việt Nam sẽ được đưa vào chỉ số FTSE EM All Cap (với quy mô theo dõi khoảng 100 tỷ USD). Chúng tôi ước tính Việt Nam có thể chiếm khoảng 0,3% trong chỉ số này (tương đương khoảng 300 triệu USD dòng vốn thụ động cho chỉ số FTSE EM All Cap) với khoảng 30 cổ phiếu được đưa vào chỉ số.
Tổng thể, khi tính cả các quỹ chỉ số thị trường mới nổi khác, Việt Nam dự kiến sẽ nhận được khoảng 5-6 tỷ USD dòng vốn nước ngoài, bao gồm 1 tỷ USD dòng vốn thụ động và 4-5 tỷ USD vốn chủ động. Mặc dù con số này không quá lớn, nhưng đây là sự chuyển biến quan trọng và tích cực đối với Việt Nam, đặc biệt sau ba năm liên tiếp chứng kiến dòng vốn ngoại bán ròng. Sự trở lại của dòng vốn ngoại dự kiến sẽ cải thiện thanh khoản, củng cố niềm tin của nhà đầu tư, và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường vốn Việt Nam.
Dựa trên các tiêu chí đưa vào chỉ số của FTSE Russell (bao gồm giới hạn sở hữu nước ngoài tối thiểu, quy mô, thanh khoản và tỷ lệ tự do chuyển nhượng, và các yếu tố tương tự), danh sách tiềm năng 30 cổ phiếu được đưa vào chỉ số dự kiến như sau:
Việc được nâng hạng lên thị trường mới nổi là một cột mốc quan trọng đối với Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức lớn hơn nằm ở việc duy trì và củng cố vị thế này trong dài hạn. Để làm được điều đó, Việt Nam cần thực hiện thêm các cải cách toàn diện nhằm tăng chiều sâu, hiện đại hóa và quá trình phát triển bền vững của thị trường vốn.
Thành lập Cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (Central Counterparty System - CCP) vào cuối năm 2026: Trong khi mô hình giao dịch không yêu cầu ứng trước tiền (Non-Prefunding – NPF) được xem là giải pháp tạm thời nhằm đáp ứng tiêu chí nâng hạng của FTSE Russell, thì việc xây dựng hệ thống CCP lại là giải pháp mang tính lâu dài và bền vững hơn. Theo lộ trình của Chính phủ, Việt Nam sẽ thành lập công ty con phụ trách CCP trực thuộc Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), phù hợp với tiêu chuẩn của MSCI. Dự kiến, khung pháp lý và thể chế cần thiết sẽ được hoàn thiện vào cuối năm 2026, và hệ thống CCP sẽ chính thức đi vào hoạt động trong quý I năm 2027.
Nâng cao khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài là yếu tố then chốt. Việc nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài là một trong những bước quan trọng để nâng cao khả năng tiếp cận thị trường. Bên cạnh đó, việc xây dựng khung pháp lý cho các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá cũng đóng vai trò thiết yếu, giúp các nhà đầu tư tổ chức dài hạn quản lý hiệu quả hơn rủi ro tiền tệ khi đầu tư vào các thị trường mới nổi. Bên cạnh đó, các vấn đề như thiếu báo cáo chi tiết bằng tiếng Anh và chuẩn hóa dữ liệu thị trường cũng cần được cải thiện để giúp nâng cao mức độ quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài.
Cần đa dạng hóa ngành và có thêm nhiều đợt IPO chất lượng cao. Hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn phụ thuộc rất nhiều vào hai ngành chủ chốt là Tài chính (37%) và Bất động sản (19%). Cơ cấu ngành đa dạng hơn sẽ giúp thị trường phản ánh tốt nền kinh tế nói chung và giảm sự phụ thuộc quá mức vào Ngân hàng và Bất động sản. Ở một phương diện khác, chúng tôi tin rằng làn sóng IPO sắp tới sẽ thúc đẩy vốn hóa thị trường và giúp cân bằng lại cơ cấu ngành của thị trường chứng khoán. Sự đa dạng này cũng giúp tăng cường thanh khoản thị trường và thu hút nhiều nhà đầu tư hơn với các chiến lược và khẩu vị rủi ro khác nhau. Về lâu dài, một thị trường đa dạng sẽ thúc đẩy tăng trưởng bền vững, củng cố niềm tin của nhà đầu tư và hỗ trợ sự phát triển liên tục của thị trường vốn.
Từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng trên 34% tính theo đồng VND, với thanh khoản thị trường hiện dẫn đầu khu vực ASEAN — trung bình đạt khoảng 1 tỷ USD/phiên giao dịch.
Tuy nhiên, quy mô tổng thể của thị trường chứng khoán Việt Nam (trên 300 tỷ USD trên ba sàn giao dịch) vẫn còn khiêm tốn. Theo Chiến lược Phát triển Thị trường Chứng khoán Việt Nam đến năm 2030 (Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 của Chính phủ), mục tiêu là mở rộng quy mô thị trường chứng khoán lên 120% GDP vào năm 2030 — so với mức hiện tại 75% — đồng thời phát triển thị trường trái phiếu đạt ít nhất 58% GDP, gần gấp đôi so với tổng giá trị trái phiếu đang lưu hành hiện nay là 32% GDP. Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp dự kiến chiếm ít nhất 25% GDP vào năm 2030, so với chưa đến 10% hiện nay. Việt Nam cũng đang nỗ lực đáp ứng các yêu cầu cần thiết để được đưa vào Chỉ số thị trường mới nổi MSCI, qua đó có thể thu hút dòng vốn đáng kể.
Không chỉ mở rộng quy mô, quan trọng hơn, chúng tôi tin rằng mục tiêu cuối cùng của Chính phủ là xây dựng nền tảng cho sự tự chủ tài chính quốc gia — tăng cường năng lực nội tại của các doanh nghiệp Việt Nam, nâng cao tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện để các doanh nghiệp có thể cạnh tranh và hội nhập sâu rộng vào thị trường toàn cầu.
Là một thành viên tham gia thị trường, chúng tôi duy trì sự lạc quan về triển vọng của thị trường chứng khoán. Về lâu dài, chúng tôi tin rằng tăng trưởng kinh tế vẫn là yếu tố quyết định chính cho hiệu suất của thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện vẫn đang giao dịch với mức định giá khá hợp lý, khoảng 13 lần P/E dự phóng. Trong bối cảnh nâng hạng thị trường, chúng tôi kỳ vọng mức định giá của VN-Index có thể tăng thêm từ 15-20% trong vòng 12-18 tháng tới. Điều này phản ánh triển vọng kinh tế tích cực của Việt Nam, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp dự kiến khoảng 15% trong 1-2 năm tới, cùng với khả năng định giá lại của chỉ số VN-Index sau khi được nâng hạng lên thị trường mới nổi.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng: Một hành trình đang đi để phát triển bền vững
Trao đổi với báo giới sau khi Báo cáo của FTSE Russell được công bố, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết: "Chúng tôi rất vui mừng về việc FTSE Russell đã chính thức ghi nhận và nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Kết quả tích cực này là kết tinh từ chủ trương đúng đắn và quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, ngành liên quan, sự đồng hành của thành viên thị trường, cũng như sự hỗ trợ quý báu từ Ngân hàng Thế giới, các chuyên gia FTSE và các định chế đầu tư toàn cầu.
Việc TTCK Việt Nam được nâng hạng là một trong những dấu mốc quan trọng trong hành trình phát triển hơn 25 năm qua. FTSE chính thức nâng hạng không chỉ tạo cơ hội lớn để Việt Nam thu hút nguồn lực vốn ngoại, mà còn là minh chứng rõ ràng cho con đường phát triển đúng đắn và năng lực hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam vào hệ thống tài chính quốc tế.
Bộ trưởng khẳng định: Chúng tôi đã xác định, nâng hạng không phải là đích đến mà là một hành trình đang đi để phát triển TTCK Việt Nam tăng trưởng chất lượng, minh bạch, bền vững. Trong hành trình đó, từng chặng đường sẽ gắn với quyết tâm, nỗ lực cao nhất để triển khai các giải pháp hiệu quả nhằm đạt được những mục tiêu quan trọng đề ra.
Chính vì vậy, việc FTSE nâng hạng lần này là thành quả của hàng loạt chỉ đạo, cũng như công tác thực thi trong suốt thời gian qua, là dấu mốc cho sự chuyển mình toàn diện của TTCK Việt Nam, từ khung khổ pháp lý, hạ tầng công nghệ, chất lượng sản phẩm dịch vụ, đến hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và hành vi đầu tư của công chúng đầu tư. Nâng hạng đã đánh dấu một bước tiến lớn về chất lượng phát triển và hội nhập, đồng thời cũng mở ra một cánh cửa mới cho TTCK Việt Nam trong thời gian tới.
"Chúng tôi kỳ vọng rằng, thị trường vốn nói chung và TTCK sẽ chứng kiến một sự thay đổi về chất. Thị trường không chỉ đón nhận những vốn ngoại chất lượng cao, mà đi kèm với đi với đó là yêu cầu cao hơn về quản trị doanh nghiệp hay tính công khai, minh bạch. Từ đó, sẽ tạo thêm động lực cho cả cơ quan quản lý, thành viên thị trường, doanh nghiệp và nhà đầu tư đều phải tự nâng tầm, góp phần đưa TTCK lên một tầm phát triển mới, đóng góp mạnh mẽ hơn cho nền kinh tế đất nước", Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Ông Phạm Lưu Hưng - Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Nghiên cứu CTCK SSI: Trạng thái của "hạnh phúc nằm ở hành trình" còn tiếp diễn
Nâng hạng chứng khoán từ cận biên lên mới nổi thứ cấp mới chỉ là một bước, chúng ta còn một bước để phấn đấu nâng hạng theo chuẩn MSCI. Đây là một chuẩn được sử dụng nhiều hơn và quan trọng đặc biệt với nhà đầu tư nước ngoài. Do đó trong thang 10 điểm, chúng ta đã đạt được những bước đầu tiên và khi đạt chuẩn, quy mô của dòng vốn sẽ còn khác so với giai đoạn hiện nay. Và rất đặc biệt là 2 giai đoạn rất gần nhau.
TTCK không chỉ đã đáp ứng tiêu chí của FTSE Russell mà còn tiệm cận chuẩn của MSCI. Khá nhiều việc cơ quan quản lý dang triển khai trên thị trường, ví dụ mô hình thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP) không có trong các tiêu chí của chuẩn FTSE Russell mà tiệm cận chuẩn MSCI. Do đó, vấn đề của câu chuyện nâng hạng sẽ còn tiếp diễn trong 1-2 năm kế tiếp và con đường phía trước còn dài. Cũng vì lẽ đó, cảm xúc và trạng thái của "hạnh phúc nằm ở hành trình" sẽ vẫn còn tiếp diễn...
