Sản xuất xe hơi - ngành công nghiệp quan trọng và danh tiếng nhất của nước Đức, dần chìm vào khủng hoảng, vì sao?
Ngành công nghiệp ô tô không chỉ là lĩnh vực trụ cột của nền kinh tế lớn nhất châu Âu mà còn biểu tượng cho trình độ phát triển khoa học công nghệ của nước Đức. Tuy nhiên, giờ đây ngành này đang lâm vào thoái trào.
Trong vòng 1 năm tính đến tháng 6/2025, ngành ô tô của Đức sa thải 7% lao động, tương đương khoảng 51.500 vị trí việc làm. Nghiên cứu lưu ý rằng tổng số việc làm bị mất trên toàn ngành công nghiệp Đức lên tới khoảng 114.000.
Jan Brorhilker, quản lý bộ phận kiểm toán tại EY, lý giải: Lợi nhuận sụt giảm nghiêm trọng, công suất dư thừa và thị trường nước ngoài ảm đạm khiến các doanh nghiệp ô tô Đức cắt giảm số lượng lớn việc làm là điều không thể tránh khỏi.
Báo cáo của EY cho thấy, doanh thu trong lĩnh vực này đã giảm 1,6% trong quý 2 năm 2025 so với cùng kỳ năm trước. Ví dụ, hãng xe hơi khổng lồ Volkswagen của Đức đã báo cáo lợi nhuận quý 2 giảm mạnh và hạ dự báo cả năm nay.
Ngành công nghiệp ô tô Đức từ lâu đã phải đối mặt với vô số thách thức, chẳng hạn như sự cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc về chi phí và đổi mới sáng tạo, cũng như những khó khăn trong việc giành thị phần trong cuộc đua xe điện.
Một số nhà sản xuất ô tô và nhà phân tích cho rằng khó khăn của ngành ô tô Đức là do bộ máy hành chính quan liêu và quy định cứng nhắc của chính phủ liên bang. Tuy vậy, trên góc độ đổi mới sáng tạo, ô tô Đức tỏ ra lép vế so với các đối thủ trẻ tuổi đến từ châu Á.
Ví dụ, xe ô tô Trung Quốc dần chiếm được niềm tin của khách hàng nhờ chi phí phải chăng, công nghệ dồi dào, liên tục đổi mới mẫu mã; hoặc các nhà sản xuất xe hơi của Nhật Bản, Hàn Quốc không ngừng gia tăng thị phần toàn cầu nhờ chất lượng ngày càng tốt, giá cả hợp lý.
Trong khi đó, xe Đức từ lâu nổi tiếng với mức độ nhận diện thương hiệu đi kèm với đẳng cấp khách hàng và uy tín chất lượng khi sở hữu các sản phẩm như Mercedes, BMW hay Volkswagen,… Tất nhiên, giá xe Đức là thách thức không nhỏ tại các thị trường mới nổi.
Khi khủng hoảng kinh tế và bất ổn xảy ra trong vòng 10 năm trở lại đây dẫn đến xu hướng cắt giảm chi tiêu cá nhân trên quy mô toàn cầu, trong đó có xe hơi. Điều này lý giải hiện tượng bùng nổ doanh số phân khúc xe bình dân của các thương hiệu đến từ châu Á.
Bên cạnh đó, chính sách thương mại của Tổng thống Trump đã làm gia tăng thêm những lo ngại. Nền kinh tế Đức, và đặc biệt là ngành ô tô - coi Hoa Kỳ là một trong những thị trường lớn nhất của họ. Dữ liệu gần đây từ Destatis cho thấy xuất khẩu ô tô và phụ tùng ô tô của Đức sang Hoa Kỳ đã giảm 8,6% trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhìn về tương lai, Brorhilker của EY dự báo, xuất khẩu ô tô của Đức sang các thị trường quan trọng nhất sẽ tiếp tục chịu áp lực, trong đó Hoa Kỳ chịu ảnh hưởng bởi thuế quan, còn Trung Quốc chịu ảnh hưởng bởi nhu cầu suy yếu, vốn cũng là một vấn đề nội địa.
Tình hình kinh tế Đức cũng là một trở ngại đối với ngành ô tô, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm của nước này giảm trong cả năm 2023 và 2024. Năm nay dường như cũng khởi đầu chậm chạp: sau khi nền kinh tế lớn nhất châu Âu ghi nhận mức tăng trưởng 0,3% trong quý I, số liệu mới nhất của quý II cho thấy mức giảm 0,3%.