EU đối mặt nguy cơ suy giảm dòng đầu tư khi Mỹ đẩy mạnh cải cách, buộc khối này phải đẩy nhanh cải cách nội bộ và mở rộng thương mại với các đối tác mới.
Cuộc khảo sát mới đây của BusinessEurope – tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp châu Âu – cho thấy phần lớn doanh nghiệp tại khu vực này lo ngại rằng chính sách cắt giảm quy định mạnh mẽ của Mỹ có thể làm suy giảm sức hấp dẫn của EU đối với các nhà đầu tư.
Theo báo cáo, 85,7% các thành viên của tổ chức này nhận định rằng chương trình cải cách của chính quyền Mỹ sẽ tác động tiêu cực đến dòng vốn đầu tư vào châu Âu.
Cuộc khảo sát được công bố trong bối cảnh EU đang đối mặt với những thách thức cạnh tranh ngày càng gia tăng. Hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo EU diễn ra tại Brussels tuần này dự kiến sẽ tập trung vào các biện pháp khắc phục sự suy giảm vị thế kinh tế của khối, trong đó có vấn đề cải cách thủ tục hành chính và điều chỉnh chính sách đầu tư.
Việc Mỹ thúc đẩy cắt giảm quy định có thể tạo ra sự khác biệt rõ rệt trong môi trường đầu tư giữa hai bờ Đại Tây Dương. Theo BusinessEurope, một trong những nguyên nhân chính khiến EU mất dần sức hút là gánh nặng quy định đang gia tăng, thậm chí còn được coi là trở ngại lớn hơn cả giá năng lượng cao.
“Môi trường đầu tư tại EU đã xấu đi chủ yếu do sự gia tăng của các quy định trong những năm gần đây,” ông Lucio Vinhas de Souza, nhà kinh tế trưởng của BusinessEurope, nhận định. Ông cũng nhấn mạnh rằng vị thế của EU trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài đã suy giảm đáng kể trong 7 năm qua.
Sự chậm trễ trong việc điều chỉnh chính sách cũng là một trong những yếu tố làm giảm sức cạnh tranh của châu Âu. Trong khi Mỹ có thể nhanh chóng triển khai các biện pháp cải cách, EU – với cơ cấu gồm 27 quốc gia thành viên – thường mất nhiều thời gian hơn để đưa ra quyết sách chung.
“Chúng ta đang so sánh hai hệ thống rất khác nhau,” ông Vinhas de Souza nhận xét và nhận định Mỹ sẽ hoàn tất các biện pháp cắt giảm quy định trong khi EU vẫn đang trong quá trình thảo luận. Điều này sẽ khiến sự chênh lệch chi phí ngày càng lớn hơn.
Những lo ngại về sức cạnh tranh của châu Âu không chỉ xuất phát từ chính sách đầu tư mà còn từ các căng thẳng thương mại với Mỹ.
Gần đây, EU và Mỹ đã đối đầu trong một loạt vấn đề, từ thuế quan đối với xe điện đến chính sách trợ cấp công nghiệp của Mỹ theo Đạo luật Giảm lạm phát (IRA). Chính sách này được cho là đã tạo ra lợi thế lớn cho các doanh nghiệp sản xuất tại Mỹ và khuyến khích các công ty di dời hoạt động từ châu Âu sang Mỹ để hưởng ưu đãi.
Để đối phó với thuế quan, EU cũng đang tìm cách thúc đẩy quan hệ thương mại với các khu vực khác. Khối này đang đẩy mạnh đàm phán với các đối tác thương mại như Ấn Độ, Đông Nam Á và khu vực Nam Mỹ (Mercosur) nhằm giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Trong bối cảnh bị cạnh tranh dòng vốn từ Mỹ, EU đã nhận ra rằng cần phải đẩy nhanh các cải cách từ bên trong để duy trì vị thế của mình. Ủy ban châu Âu, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Ursula von der Leyen, đã cam kết cắt giảm thủ tục hành chính và đơn giản hóa các quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Một số biện pháp đã được đề xuất nhằm giảm bớt gánh nặng báo cáo và đẩy nhanh quy trình phê duyệt các dự án đầu tư.
Ngoài ra, EU cũng đang xây dựng các cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp nội khối, bao gồm việc nới lỏng quy định về trợ cấp công nghiệp và tăng cường đầu tư vào lĩnh vực công nghệ xanh.
Tuy nhiên, việc cải cách trong EU có thể sẽ gặp nhiều trở ngại do sự khác biệt về lợi ích giữa các quốc gia thành viên. Một số nước ủng hộ việc giảm quy định để thu hút đầu tư, trong khi những nước khác lo ngại rằng điều này có thể ảnh hưởng đến các tiêu chuẩn môi trường và lao động.