Dự án Vành đai 4 TP.HCM cần chính sách đặc thù

>> Thúc đẩy phát triển đô thị xanh

Thông tin về tiến độ chuẩn bị dự án đường Vành đai 4 TP.HCM, ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP.HCM cho biết, đường Vành đai 4 dài 206,8 km đi qua 5 tỉnh, thành phố. Bao gồm: TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Long An và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Quyết tâm nỗ lực thực hiện

Tại cuộc họp giữa Bộ GTVT với các địa phương liên quan về tình hình triển khai dự án vừa qua, ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở GTVT TP.HCM cho biết, từ tháng 9/2021, sau khi Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ, TP.HCM và các địa phương đã rất nỗ lực trong quá trình chuẩn bị cho dự án. Cùng với đó, các tỉnh đã họp hội đồng vùng đề xuất cập nhật quy mô Vành đai 4 TP.HCM với chiều dài 207 km, mặt cắt ngang đầu tư giai đoạn 1 là 4 làn xe, giải phóng 1 lần là 8 làn xe.

Đến nay, tỉnh Bình Dương đã phê duyệt xong bồi thường giải phóng mặt bằng, hiện đang lập dự án xây lắp. Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng sẵn sàng để trình chủ trương đầu tư, chỉ còn “băn khoăn” về cơ chế và nguồn vốn. Nghiên cứu tiền khả thi của dự án phía tỉnh Đồng Nai cơ bản cũng đã xong.

>> Hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý nhà ở và thị trường bất động sản

Đối với TP.HCM, ngành giao thông đã hoàn thiện nghiên cứu tiền khả thi, đang điều chỉnh hướng tuyến nhằm tối ưu hóa phương án bồi thường giải phóng mặt bằng và sử dụng quỹ đất. Như tiến độ hiện nay, theo ông Lâm, trong khoảng quý 2 - quý 3 năm nay, dự án có thể trình chủ trương đầu tư, cơ bản là có thể cân đối được nguồn vốn.

Liên quan đến vấn đề trên, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho rằng, Vành đai 4 là dự án giao thông trọng điểm, có tính cấp thiết và ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng Đông Nam bộ và các địa phương. Do đó, cần nghiên cứu tăng ca, rút ngắn thời gian để triển khai dự án, bởi nếu công trình đi vào khai thác sớm sẽ đem lại lợi ích rất lớn.

Về vấn đề Vành đai 4 phải triển khai đạt chuẩn cao tốc, theo ông Phan Văn Mãi, không nên ngại chuyện kinh phí mà cần giải phóng mặt bằng 8 làn. Trong đó, giai đoạn 1 làm 4 làn và có làn dừng khẩn cấp.

Theo đánh giá của ông Lê Anh Tuấn - Thứ trưởng Bộ GTVT, dự án triển khai giữa nhiệm kỳ nên vấn đề phân bổ nguồn vốn khá khó khăn, bởi vậy, cần tính đến các cơ chế như ngân sách tỉnh này dùng cho tỉnh khác; nghiên cứu điều chỉnh tỷ lệ điều tiết, đơn vị tư vấn xây dựng cơ chế đặc thù như đã áp dụng ở Vành đai 3…

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cho rằng, cần có đơn vị tư vấn chung cho toàn dự án để tổng hợp, tư vấn và phản biện về kế hoạch triển khai các dự án thành phần. Các địa phương tiếp tục rà soát, đối chiếu quy hoạch hướng tuyến, hiện trạng các khu công nghiệp, khu dân cư… để bố trí sao cho phù hợp.

Bên cạnh đó, các địa phương đã đưa ra hai phương án để làm vành đai 4 sau quá trình nghiên cứu. Cụ thể, phương án 1 là các địa phương là cơ quan có thẩm quyền triển khai các dự án tại mỗi tỉnh, đáp ứng tiến độ khởi công năm 2025 và hoàn thành năm 2028. Đối với phương án 2, gộp toàn bộ tuyến vành đai 4 thành một dự án để thực hiện, tuy nhiên phương án này sẽ dẫn đến tổng mức đầu tư rất lớn, khiến thời gian chuẩn bị kéo dài và khó đáp ứng tiến độ đề ra.

Thực tế, đa số các địa phương hiện đang gặp khó về vấn đề thu xếp nguồn vốn để triển khai dự án vành đai 4. Do đó, các tỉnh thành có tuyến vành đai 4 đi qua đều thống nhất với phương án 1 để triển khai dự án.

Đồng thời, các địa phương đã đặt mục tiêu quyết tâm triển khai nhiều nhóm công việc và sẽ trình dự án vành đai 4 lên Quốc hội, dự kiến đồng loạt khởi công vào năm 2025.

Cần có những chính sách đặc thù

Tuy nhiên, để quá trình thực hiện Vành đai 4 TP.HCM thuận lợi hơn, Sở GTVT TP.HCM đề xuất thống nhất chọn một đơn vị tư vấn tổng thể. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách đặc thù riêng áp dụng cho dự án được Quốc hội thông qua (UBND cấp tỉnh được làm chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương và vốn hợp pháp khác thực hiên đầu tư Vành đai 4, dùng ngân sách địa phương này hỗ trợ địa phương khác đầu tư công (cầu Thủ Biên giữa địa bàn Đồng Nai và Bình Dương).

Trước đó, trong báo cáo quá trình nghiên cứu triển khai Vành đai 4 cuối năm 2023, Sở GTVT TP.HCM đã thông tin, nguồn vốn dự kiến bố trí cho dự án từ các địa phương gặp khó khăn nên các địa phương kiến nghị ngân sách Trung ương hỗ trợ 50%, đối với một số tỉnh thành (TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu), tương tự Vành đai 3. Riêng Long An, nguồn vốn Trung ương được đề xuất hỗ trợ 90%.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và tăng tính hấp dẫn thu hút nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án Vành đai 4 TP.HCM, các địa phương cũng thống nhất kiến nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ trình cấp thẩm quyền cho phép áp dụng một số cơ chế đặc thù cho theo các cơ chế, chính sách đặc thù cho các dự án. Cụ thể, cho phép tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án được vượt quá 50% tổng mức đầu tư đối với các dự án đường Vành đai 4.

Ngoài ra, giao UBND cấp tỉnh được làm cơ quan chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương và vốn hợp pháp khác đầu tư các dự án; thực hiện hoạt động đầu tư công của dự án theo quy định đối với dự án do địa phương quản lý theo quy định của pháp luật về đầu tư công, xây dựng và pháp luật có liên quan…