Nông nghiệp hữu cơ là hướng đi có ý nghĩa cho tương lai

Trang Huyền - Tổng giám đốc Công ty Mimosa• 01/11/2022 15:00

Tiêu dùng các sản phẩm hữu cơ sẽ giúp khuyến khích các nhà sản xuất chuyên tâm làm nông nghiệp hữu cơ.

Những hậu quả của việc lạm dụng hóa chất trong nông nghiệp đã lộ rõ nhiều bất cập như: đất đai bạc màu, sâu bệnh càng tiến hóa để thích ứng và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Cho nên, thời gian gần đây cả thế giới đều hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ, trong đó có Việt Nam.

>>"Cú hích" cho nông nghiệp hữu cơ

Mục đích hàng đầu của nông nghiệp hữu cơ là tối đa hóa sức khỏe và năng suất của các cộng đồng độc lập về đời sống đất đai, cây trồng, vật nuôi và con người.

“Nông nghiệp hữu cơ” là một thuật ngữ dùng để đề cập đến quá trình sản xuất một số loại thực phẩm mà không sử dụng hóa chất nhân tạo, kích thích tốt, kháng sinh hoặc sinh vật biến đổi gen. Mục đích hàng đầu của nông nghiệp hữu cơ là tối đa hóa sức khỏe và năng suất của các cộng đồng độc lập về đời sống đất đai, cây trồng, vật nuôi và con người.

Theo tổ chức nông nghiệp hữu cơ quốc tế IFOAM (TTổ chức thế giới về nông nghiệp hữu cơ): "Vai trò của nông nghiệp hữu cơ, dù cho trong canh tác, chế biến, phân phối hay tiêu dùng, là nhằm mục đích duy trì sức khỏe của hệ sinh thái và các sinh vật từ các sinh vật có kích thước nhỏ nhất sống trong đất đến con người."

Tiêu dùng các sản phẩm hữu cơ sẽ giúp khuyến khích các nhà sản xuất chuyên tâm làm nông nghiệp hữu cơ. Quá trình sản xuất đó cần tuân thủ các tiêu chí khoa học và có các hệ thống giám sát để đảm bảo luôn giữ đúng các nguyên tắc cam kết.

Trên thế giới và tại Việt Nam hiện nay, bộ tiêu chuẩn PGS Hữu cơ (Organic) và Thực hành nông nghiệp tốt (GAP) được giới khoa học và chuyên môn đánh giá cao khi xem xét các sản phẩm được sản xuất theo phương pháp nông nghiệp hữu cơ.

PGS là Hệ thống đảm bảo có sự tham gia, được Liên đoàn các phong trào nông nghiệp hữu cơ thế giới (IFOAM) đưa vào ứng dụng trong sản xuất hữu cơ. PGS Việt Nam đã được IFOAM công nhận, hoạt động trực thuộc Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam. Đây cũng là chứng nhận duy nhất trong thị trường nội địa chứng minh nguồn gốc hữu cơ của sản phẩm.

Để được chứng nhận PGS, các nhà sản xuất cần đáp ứng một bộ tiêu chí khoa học. Trong đó có thể kể đến các tiêu chuẩn như: Nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm. Cấm sử dụng tất cả các loại phân bón hóa học, các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học, các chất tổng hợp kích thích sinh trưởng. Cấm sử dụng các vật tư đầu vào có chứa sản phẩm biến đổi gen GMOs.

Với chứng nhận PGS, nông dân phải duy trì việc ghi chép vào sổ tất cả vật tư đầu vào dùng trong canh tác hữu cơ. Không được phép sản xuất song song: các cây trồng trong ruộng hữu cơ phải khác với các cây được trồng trong các ruộng thông thường. Phải có các biện pháp phòng ngừa xói mòn và tình trạng nhiễm mặn đất.

Thực hành nông nghiệp tốt (Good Agriculture Practices – GAP) là những nguyên tắc, thủ tục được thiết lập nhằm đảm bảo một môi trường sản xuất an toàn, sạch sẽ, thực phẩm phải đảm bảo không chứa các tác nhân gây bệnh như chất độc sinh học (vi khuẩn, nấm, virus, ký sinh trùng) và hóa chất (dư lượng thuốc BVTV, kim loại nặng, hàm lượng nitrat), bảo vệ sức khỏe cho nhà sản xuất và người tiêu dùng cũng như bảo vệ môi trường. Tại Việt Nam, VietGAP do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ban hành, được quy định cụ thể cho từng sản phẩm, bao gồm nhóm thủy sản, trồng trọt và chăn nuôi.

Các tiêu chuẩn sản xuất VietGap được công nhận theo TCVN 11892-1:2017, gồm các tiêu chí: Loại thuốc, phân bón và vật tư sử dụng canh tác phải trong danh mục được phép sử dụng, được phép lưu hành. Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật phải được sử dụng đúng liều lượng và theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc kỹ sư nông nghiệp. Sử dụng phân bón đúng thời kỳ sinh trưởng của cây trồng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng thời điểm. Thực phẩm GAP được nuôi trồng vẫn sử dụng các chất hóa học như thuốc trừ sâu, hóa chất tổng hợp... nhưng các hoá chất đều được xử lý theo quy trình đảm bảo để thực phẩm chỉ còn dư lượng các chất độc hại dưới mức cho phép, không gây hại sức khoẻ cho người tiêu dùng.

Để nhận biết và truy xuất nguồn gốc thực phẩm hữu cơ, tại Việt Nam, nhãn PGS đi kèm theo chữ HỮU CƠ (Organic) cùng những hình ảnh đặc trưng như logo nhận diện. Khi các sản phẩm gắn tem có mã QR cùng logo PGS có nghĩa đã được kiểm tra, giám sát và công nhận bởi hệ thống PGS. Với tiêu chuẩn GAP, các sản phẩm có chứng nhận GAP được đóng gói trong bao bì với logo VietGAP/GlobalGAP/JGAP và mã QR.

Bởi uy tín và độ tin cậy của hai bộ tiêu chuẩn PGS Hữu cơ và Gap, Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Đức (BMZ) đã tài trợ và ủy quyền cho Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) tổ chức chương trình “Thúc đẩy chuỗi giá trị nông sản bền vững ở ASEAN” (gọi tắt là ASEAN Agritrade), trong đó các sản phẩm có chứng nhận PGS Hữu cơ và Gap được khuyên dùng. Tại Việt Nam, Cục Trồng trọt - Bộ NN&PTNT là Cơ quan chủ quản của dự án này.

Làm nông nghiệp hữu cơ là tuân theo một hệ sinh thái thuận tự nhiên. Tiêu dùng thực phẩm hữu cơ là tốt cho sức khỏe. Cùng với đó, thực phẩm hữu cơ giúp môi trường loại bỏ đáng kể lượng thuốc trừ sâu và hoá chất, giúp phục hồi và cải thiện sức khỏe của đất, giảm thiểu tác động đến biến đổi khí hậu, khuyến khích sự phát triển đa dạng sinh học. Từ đó là minh chứng để khẳng định chất lượng các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam, góp phần tăng thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống của người sản xuất.