"Ông lớn" nào đang dẫn đầu cho vay tiêu dùng ở Việt Nam?

Trên thị trường, đang chia nhau thị phần lớn nhất về cho vay tiêu dùng là FE Credit, Home Credit, HD Saison. 

Theo tính toán của FiinGroup tại cuối 2018, thị phần lần lượt của ba ông lớn này là: FE Credit 47,3%, Home Credit 16,9%, HD Saison 10,1%. Thị phần của cả ba doanh nghiệp này đều giảm nhẹ so với thị phần năm 2017. 

Theo các chính sách của NHNN trong lộ trình siết cho vay tiêu dùng, giảm rủi ro nợ xấu của lĩnh vực này cũng như chấn chỉnh các hoạt động cho vay theo hướng chất lượng, văn minh, vừa góp phần hạn chế tín dụng đen vừa thúc đẩy sự phát triển kinh tế không dùng tiền mặt, năm 2019 khép lại với tín dụng cho vay tiêu dùng giảm. Thị phần của các công ty tài chính cho vay tiêu dùng tất yếu cũng giảm theo. 

Tuy nhiên, với những lợi thế nhất định về đầu tư mạng lưới, con người và chính sách sản phẩm dịch vụ, ba công ty nói trên vẫn đã và đang có nhiều cơ hội.

Trong đó, cho vay tiền mặt hoặc khoản vay cá nhân được xem là một lợi thế của FE Credit, cũng là động lực chính giúp tỉ suất sinh lời trên vốn chủ (ROE) của VPBank, ngân hàng mẹ đạt mức cao (trung bình 24% trong suốt 4 năm tính đến cuối 2019). Hiện FE Credit vẫn đang triển khai thế mạnh cho vay tiền mặt với khoản vay đến 70 triệu không cần thế chấp, trả góp trong 6 - 36 tháng, đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu chi tiêu đa dạng và cấp bách của người dùng. Cùng với đó là các sản phẩm phù hợp nhu cầu tiêu dùng như vay mua xe máy, mua bảo hiểm, mở thẻ tín dụng...

Đáng chú ý, trong kế hoạch tới đây, FE Credit có thể sẽ IPO khi Công ty này đã được chấp thuận nguyên tắc chuyển đổi hình thức pháp lý Công ty Tài chính trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPB FC) thành Công ty Tài chính cổ phần Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng. Nếu không có gì thay đổi, IPO đồng nghĩa huy động vốn lớn mở ra nhiều cơ hội từ năng lực tài chính và mô hình hoạt động mới, giúp Công ty này tiếp tục duy trì vị trí số 1 thị phần trên thị trường.  

Là Tập đoàn Tài chính quốc tế, Home Credit có mặt tại Việt Nam từ 2008. Sau hơn 10 năm hoạt động, công ty đã xây dựng mạng lưới hơn 8.000 điểm giới thiệu dịch vụ tại 63 tỉnh/thành phố. Với hơn 8.500 nhân viên hiện diện trên khắp cả nước, Home Credit đã và đang phục vụ 8.54 triệu khách hàng với 03 sản phẩm chính: Cho vay trả góp xe gắn máy; Cho vay trả góp hàng điện máy gia dụng, điện tử và Cho vay trả góp tiền mặt. Trong đó, hoạt động cho vay tiền mặt với lợi thế NIM lớn đang được thúc đẩy bằng những khoản lên tới 40 triệu đồng.

Công ty này cũng tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong việc thanh toán của khách hàng thông qua đã kết nối hơn 3.000 điểm thanh toán Payoo, 4.000 điểm thanh toán MoMo, liên kết với hệ thống bưu cục của Bưu điện Việt Nam, hệ thống cửa hàng Viettel và các ngân hàng trên toàn quốc.

Khá thận trọng theo chiến lược chậm nhưng chắc, HD Saison với sự tham gia của đối tác chiến lược hàng đầu về cho vay tài chính của Nhật Credit Saison, là công ty tài chính top 3 hiện có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất so với các đơn vị cùng ngành. HD Saison vừa được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận tăng mức vốn điều lệ từ 1.400 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng đầu năm nay. Trong đó, Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) sở hữu 50% vốn điều lệ, Credit Saison Co., Ltd. (Nhật Bản) sở hữu 49% vốn điều lệ và công ty cổ phần chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC) sở hữu 1% vốn điều lệ.

Theo thống kê từ chính Công ty này, tại cuối năm 2019, HD Saison đã đáp ứng nhu cầu vay tiêu dùng của gần 7 triệu khách hàng cá nhân thông qua mạng lưới giới thiệu dịch vụ với trên tới 17.000 điểm phủ khắp 63 tỉnh, thành toàn quốc. 

Đáng chú ý, HD Saison cũng là một trong những Công ty tài chính đi đầu thị trường về cho vay mua xe máy. Cùng với đó là đa dạng các sản phẩm hợp tác bán chéo trong hệ sinh thái HDBank, mang đến cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn như: Vay trả góp mua vé máy bay, vay tiền mặt, vay mua ô tô/ tải nhẹ, vay hỗ trợ học tập, mua nội thất, điện tử điện lạnh...

Cuộc cạnh tranh của thị trường vay tiêu dùng ngoài 3 ông lớn kể trên, còn đã và đang thu hút những Công ty khác như: Toyota Financial Services, JACCS, Mirae Asset và MCredit, SHB Finance và Easy Credit hay Công ty chuyên về Thẻ Vay Viet Credit đang có những bước phát triển sản phẩm thẻ tới người tiêu dùng khá tiện lợi thời gian gần đây.

NHNN đã ban hành các chính sách siết cho vay tiêu dùng, đặc biệt theo hướng: Quy định về lộ trình giảm tỷ lệ dư nợ giải ngân trực tiếp cho khách hàng trong tổng dư nợ về mức 30% vào năm 2024. Từ 1/1/2021-31/12/2021, con số này là 70%, từ 1/1/2022-31/12/2022 xuống 60% và giảm còn 50% từ 1/1/2023-31/12/2023. Từ 1/1/2024, mức này giảm về 30%. Tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại công ty tài chính chỉ gồm khách hàng có dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp trên 20 triệu đồng (Thông tư 18/2019). Tuy nhiên tác động của Thông tư này đối với hoạt động cho vay của các công ty tài chính nhẹ hơn khá nhiều so với dự thảo trước, khi đã đưa ra một lộ trình để các công ty tài chính tái cấu trúc danh mục cho vay, tránh ảnh hưởng đột ngột đến biên lãi ròng (NIM) và lợi nhuận.

Tái cấu trúc danh mục tài chính cho vay, chắc chắn các nhà phát triển tiêu dùng sẽ kiến tạo ra những sản phẩm vừa phù hợp quy định pháp luật, vừa phù hợp nhu cầu vay thực tế của người dân.