Tổng thống Donald Trump vừa tuyên bố sẽ tăng thuế nhập khẩu thép lên 50%, gấp đôi mức hiện hành 25% trong chuyến thị sát nhà máy ngày 30/5.
Động thái này được công bố trong chuyến đi tới nhà máy của US Steel tại Pennsylvania, gửi đi thông điệp cứng rắn về chính sách bảo hộ ngành công nghiệp nặng mang tính biểu tượng của nước Mỹ.
Ông Trump cho rằng mức thuế mới sẽ bảo vệ công nhân Mỹ khỏi sự cạnh tranh mà ông gọi là “không công bằng” từ thép nhập khẩu – phần lớn đến từ Canada, Brazil và Mexico. Theo Tổng thống Mỹ, rào cản thuế 25% hiện tại như một hàng rào có thể vượt qua, còn mwcs thuế 50% là không thể vượt qua được.
Đề xuất tăng thuế này đánh dấu một sự trở lại rõ nét của chủ nghĩa bảo hộ trong thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp nặng, một trụ cột kinh tế cốt lõi ở các bang chiến địa như Pennsylvania, Ohio và Michigan – nơi có nhiều phiếu cử tri lao động.
Ngay sau thông báo, cổ phiếu các công ty thép Mỹ như Cleveland-Cliffs, Nucor và Steel Dynamics tăng mạnh, phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư rằng chính sách thuế sẽ giúp các doanh nghiệp thép nội địa tăng doanh thu và biên lợi nhuận nhờ giảm cạnh tranh từ thép ngoại.
Tuy nhiên, phía ngành xây dựng đã lên tiếng lo ngại rằng thuế sẽ làm tăng chi phí nguyên vật liệu, ảnh hưởng tiêu cực tới ngành bất động sản, xây dựng, vốn đang chịu áp lực từ chi phí và lãi suất cao.
Một số chuyên gia cũng cảnh báo, mức thuế này có thể làm dấy lên các biện pháp trả đũa thương mại từ đối tác, gây hệ lụy rộng hơn cho nền kinh tế.
Từng phản đối mạnh mẽ việc bán US Steel cho Nhật Bản, tổng thống Mỹ đã thay đổi quan điểm và ủng hộ thương vụ. Ông gọi đây là một “liên minh có kế hoạch” thay vì một vụ mua bán.
Các nhượng bộ từ phía Nippon – như việc giữ trụ sở tại Pittsburgh, giữ nguyên công suất các lò cao trong 10 năm, không sa thải, và cam kết đầu tư 14 tỷ USD – được ông Trump tuyên bố sẽ đảm bảo công ăn việc làm cho người lao động Mỹ trong ngành thép.
Chưa dừng ở đó, theo Bloomberg dẫn lời những người trong cuộc, Mỹ còn muốn đưa chính phủ vào vị trí kiểm soát các quyết định chiến lược của công ty sau sát nhập, bao gồm quyền phủ quyết các thành viên hội đồng quản trị. Dù vậy, các chi tiết thỏa thuận vẫn chưa được công bố chính thức.
Thỏa thuận được trình lên Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) – một ủy ban bí mật chuyên rà soát các thương vụ mua lại – bao gồm đề xuất mua lại với giá 55 USD/cổ phiếu và thêm đầu tư.
Thượng nghị sĩ David McCormick của bang Pennsylvania đã gọi các điều khoản trên là “cổ phần đặc biệt,” dù chưa rõ điều đó có đồng nghĩa với quyền sở hữu cổ phần hay chỉ là quyền can thiệp của chính phủ.
McCormick nói với CNBC rằng cấu trúc của thỏa thuận sẽ bao gồm “một CEO là người Mỹ, đa số hội đồng quản trị là người Mỹ, và một cổ phần đặc biệt cho phép chính phủ Mỹ phê duyệt một số thành viên hội đồng quản trị – điều này sẽ đảm bảo Mỹ có thể can thiệp nếu sản lượng thép bị cắt giảm hoặc có vấn đề tương tự.”