OpenAI khởi công cơ sở hạ tầng giữa lo ngại "quay vòng tài chính"

Ngày 23/9, tại Abilene (Texas), OpenAI cùng các đối tác Oracle và SoftBank công bố kế hoạch đầu tư khoảng 400 tỷ USD để xây dựng 5 trung tâm dữ liệu mới tại Mỹ.

Kế hoạch này nằm trong dự án hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên Stargate trị giá 500 tỷ USD cho hạ tầng AI trong nước mà ba công ty đã đưa ra hồi đầu năm trước sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hạ tầng AI quy mô chưa từng có

Năm địa điểm mới trải dài ở các bang Texas, New Mexico, Ohio và vùng Trung Tây nước Mỹ. Sau khi hoàn tất, chúng sẽ có công suất tổng cộng tới 7 gigawatt – tương đương mức tiêu thụ điện của nhiều thành phố – nhằm cung cấp thêm năng lực tính toán khổng lồ cho các dịch vụ của OpenAI, trong đó có ChatGPT, hiện đang có 700 triệu người dùng hàng tuần.

Ba địa điểm (Shackelford – Texas, Dona Ana – New Mexico, và một địa điểm chưa tiết lộ ở Trung Tây nước Mỹ) được phát triển cùng Oracle, bổ sung 5,5 GW công suất. Trong khi đó, hai địa điểm khác ở Lordstown (Ohio) và Milam County (Texas) do SoftBank đồng phát triển, với 1,5 GW công suất ban đầu trong vòng 18 tháng. SoftBank Energy sẽ cung cấp năng lượng cho cơ sở tại Texas.

Sam Altman – CEO của OpenAI – khẳng định: “Chúng tôi sẽ đầu tư hạ tầng ở mức cao nhất có thể, bởi đó là yếu tố quyết định khả năng mang đến công nghệ và dịch vụ vượt trội cho mọi người.”

Tính cả các dự án trước đó, khoản đầu tư mới đưa OpenAI, Oracle và SoftBank tiến gần hơn mục tiêu rót 500 tỷ USD vào hạ tầng AI tại Mỹ trong bốn năm tới.

Các trung tâm dữ liệu mới dự kiến tạo ra hàng chục nghìn việc làm, đồng thời giúp OpenAI giảm bớt tình trạng “khát” năng lực tính toán – vốn là nút thắt lớn nhất hiện nay.

Tuy nhiên, việc huy động vốn không hề dễ dàng. OpenAI cho biết các dự án sẽ được tài trợ bằng cả tiền mặt và nợ vay. Một yếu tố quan trọng là thỏa thuận trị giá 100 tỷ USD vừa ký với Nvidia, được kỳ vọng giúp công ty dễ dàng vay nợ hơn nhờ sự bảo chứng từ nhà sản xuất chip giá trị nhất thế giới.

Nvidia và lo ngại về "quay vòng tài chính"

Tuần qua, Nvidia cam kết sẽ đầu tư tới 100 tỷ USD vào OpenAI để hỗ trợ xây dựng trung tâm dữ liệu sử dụng chip của hãng. Tuy nhiên, thương vụ này đã nhanh chóng dấy lên lo ngại về hiện tượng “quay vòng tài chính”. Đây là hiện tượng vốn đầu tư quay lại nuôi chính doanh thu của bên đã rót vốn.

Stacy Rasgon – chuyên gia tại Bernstein Research – nhận định: “Quy mô đầu tư lần này vượt xa mọi thương vụ trước đó, và chắc chắn sẽ làm gia tăng lo ngại về tính hợp lý của hành động này.”

Năm 2024, Nvidia đã tham gia hơn 50 thương vụ đầu tư vào các startup AI. Việc OpenAI chọn hình thức thuê thay vì mua đứt chip Nvidia cho thấy ngay cả những gã khổng lồ AI cũng chưa chắc chắn về tốc độ khấu hao cũng như vòng đời của phần cứng AI, vốn thay đổi rất nhanh.

Không ít chuyên gia so sánh cơn sốt AI hiện nay với bong bóng dot-com cách đây 25 năm. Khi đó, những khoản đầu tư khổng lồ đổ vào hạ tầng internet đã tạo ra tăng trưởng nóng, nhưng cũng dẫn đến sự sụp đổ hàng loạt khi kỳ vọng vượt quá thực tế.

Sam Altman từng thừa nhận “có dấu hiệu bong bóng” trong lĩnh vực AI, dù ông vẫn tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của công nghệ này và tuyên bố muốn chi hàng nghìn tỷ USD cho hạ tầng AI.

Jay Goldberg – chuyên gia tại Seaport Global Securities – ví von: “Thỏa thuận Nvidia – OpenAI giống như việc cha mẹ bảo lãnh cho khoản vay mua nhà đầu tiên của bạn. Khi thị trường đi lên, mọi thứ đều tốt đẹp. Nhưng khi chu kỳ đảo chiều, tác động tiêu cực sẽ càng lớn.”

Cuộc đua hạ tầng toàn cầu không hạ nhiệt

Bất chấp những hoài nghi, OpenAI không đơn độc trong làn sóng đầu tư này. Meta, Alphabet (Google), Amazon và Microsoft cũng được dự báo chi hơn 344 tỷ USD trong năm 2025, chủ yếu cho hạ tầng dữ liệu phục vụ AI. Tuy nhiên, OpenAI vẫn đặc biệt nổi bật nhờ tham vọng Stargate và mối quan hệ gắn bó với Nvidia.

Song song, SoftBank và Oracle cũng tận dụng dự án để khẳng định vị thế trong hệ sinh thái AI. Clay Magouyrk – đồng CEO mới của Oracle – thừa nhận: “Không một công ty nào có thể tự mình thực hiện. Đây là sự hợp tác tất yếu giữa SoftBank, OpenAI, Oracle và các đối tác khác.”

Mở rộng hạ tầng giúp OpenAI tiến gần hơn mục tiêu phổ biến AI ở quy mô toàn cầu, giảm bớt hạn chế về tính toán và duy trì sức hút của ChatGPT. Song đi kèm là rủi ro từ chi phí khổng lồ, cơ chế tài chính phức tạp và lo ngại về bong bóng thị trường.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu tăng trưởng kỳ vọng không thành hiện thực, những khoản đầu tư quá lớn có thể biến thành gánh nặng tài chính. Ngược lại, nếu AI tiếp tục chứng minh được giá trị, đây sẽ là nền móng cho thế hệ hạ tầng công nghệ quan trọng nhất kể từ khi internet ra đời.