Phát động Cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá” lần thứ I

Cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá” lần thứ I được triển khai trên phạm vi toàn quốc với đối tượng tham gia là các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa công lập tuyến tỉnh, thành phố, tuyến Trung ương và các bệnh viện trực thuộc trường đại học.

Theo Ban Tổ chức, từ năm 2012, Quốc hội đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong đó quy định cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong khuôn viên cơ sở y tế. Mặc dù công tác này trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, việc thực thi vẫn còn chưa hiệu quả ở một số nơi.

Cuộc thi được tổ chức nhằm tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, đồng thời phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những mô hình, sáng kiến hiệu quả trong việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc trên toàn quốc.

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ phát động, TTƯT.GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: "Mười ba năm trước, với tầm nhìn dài hạn và ưu tiên bảo vệ sức khỏe nhân dân, Quốc hội đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bộ Y tế được giao làm cơ quan đầu mối tổ chức triển khai. Từ đó đến nay, cùng với sự chỉ đạo của Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ, ngành, các địa phương, sự đồng hành của Tổ chức Y tế Thế giới và các đối tác quốc tế, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá ở Việt Nam đã có bước tiến đáng ghi nhận”.

Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, thuốc lá là một trong những tác nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu liên quan tới các bệnh lý như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, cũng như nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thuốc lá cướp đi khoảng 8 triệu sinh mạng trên toàn cầu, tương đương gần 22 nghìn người mỗi ngày. Ở Việt Nam, gánh nặng ước khoảng 84.500 ca tử vong/năm, tức hơn 230 ca mỗi ngày, và cùng với đó là hàng chục nghìn người phải chịu đựng hậu quả nghiêm trọng từ việc hút thuốc thụ động. Mỗi làn khói thuốc trong bệnh viện không chỉ là vi phạm quy định, mà là mối nguy trực tiếp với người bệnh, thầy thuốc và cộng đồng, một sự đối nghịch với sứ mệnh thiêng liêng của không gian chăm sóc và cứu chữa sự sống.

Bởi vậy, cơ sở y tế không khói thuốc không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà đó là tiêu chuẩn nghề nghiệp, là thước đo văn hóa của bệnh viện, là cam kết đạo đức của người thầy thuốc. Bệnh viện phải là nơi niềm tin được bảo vệ, nơi không một lợi ích nào có thể đánh đổi sức khỏe và sự an toàn của người bệnh. Xây dựng môi trường không khói thuốc chính là xây dựng nếp sống chuyên nghiệp trong bệnh viện, là bảo vệ chính đội ngũ của chúng ta trước những nguy cơ âm thầm nhưng dai dẳng.

“Cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá” được phát động hôm nay là chất xúc tác mạnh mẽ để các đơn vị so tài bằng chất lượng quản trị và sự tử tế trong phục vụ. Từ đây, chúng ta sẽ phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những mô hình điển hình, các “bệnh viện thân thiện không khói thuốc”, những “khuôn viên xanh” an toàn, những câu chuyện đổi thay từ chính người bệnh và nhân viên y tế”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Phát biểu tại Lễ phát động, TS.BS Hà Anh Đức - Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết: Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Y tế, Quỹ PCTH thuốc lá đã hỗ trợ các cơ sở y tế đẩy mạnh phong trào xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc trên phạm vi toàn quốc. Ngày càng nhiều bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế xã phường thực hiện nghiêm quy định không hút thuốc trong khuôn viên, gắn biển cấm hút thuốc, tổ chức tuyên truyền cho bệnh nhân, người nhà và cán bộ y tế”.

TS.BS Hà Anh Đức thông tin, theo kết quả báo cáo sau 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm công cộng trong đó tại cơ sở y tế đã giảm từ 23,6% (năm 2010) xuống 21,3% (năm 2023). Tỷ lệ người dân đến cơ sở y tế được cán bộ y tế tư vấn bỏ thuốc tăng từ 40,5% năm 2015 lên 90% năm 2023.

Là đơn vị được giao nhiệm vụ tổ chức, nhà báo Trần Tuấn Linh, Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống, đồng Trưởng Ban Tổ chức, chia sẻ về mục tiêu của cuộc thi: "Để một quy định pháp luật thực sự đi vào đời sống, việc chỉ có quy định là chưa đủ. Điều quan trọng hơn là phải kiến tạo được một văn hóa không khói thuốc. Cuộc thi này ra đời với mục tiêu không chỉ để ghi nhận các đơn vị tuân thủ tốt, mà quan trọng hơn là để phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những cách làm hay, những mô hình hiệu quả từ chính thực tiễn cơ sở. Chúng tôi không chỉ tìm một cơ sở y tế sạch bóng người hút thuốc, mà muốn tìm thấy những mô hình toàn diện, nơi ý thức không khói thuốc đã thấm sâu vào mọi hoạt động".

Theo nhà báo Trần Tuấn Linh, mặc dù đối tượng dự thi là các cơ sở y tế trên quy mô toàn quốc những việc chấm thi rất chặt chẽ với 2 giai đoạn Sơ khảo và Chung khảo, gồm 3 phần chấm điểm chính là: Phần thi trắc nghiệm, Phần thi hồ sơ, Phần thi video. Ban Tổ chức còn thiết kế một phần bình chọn trực tuyến để chính cộng đồng, người bệnh và người nhà bệnh nhân có thể bày tỏ sự ủng hộ của mình với cơ sở y tế.

Ngoài ra, Ban Tổ chức và Hội đồng Giám khảo, với các chuyên gia hàng đầu trong ngành thậm chí sẽ có những chuyến khảo sát, đánh giá thực tế tại cơ sở nếu cần thiết, để đảm bảo mỗi giải thưởng được trao đi đều hoàn toàn xứng đáng.

Lễ trao giải dự kiến được tổ chức vào tháng 12/2025 tại Hà Nội.