Việt Nam vẫn đang đối diện thách thức lớn về nguồn nguyên liệu, thói quen tiêu dùng và cơ chế khuyến khích, đòi hỏi chính sách đồng bộ để tạo sức bật cho thị trường xăng E10.
Ngày 27/8, Bộ Công Thương phối hợp cùng Trung tâm Nhiên liệu xanh toàn cầu và Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam tổ chức Hội thảo quốc tế về nhiên liệu sinh học tại Hà Nội, với chủ đề “Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới - Những nhiệm vụ trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững cho Việt Nam”.
Sự kiện thu hút sự quan tâm lớn của các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và giới chuyên gia trong và ngoài nước. Đây được coi là cột mốc quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang khẩn trương triển khai các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh, sạch không chỉ là xu thế toàn cầu mà còn là yêu cầu cấp thiết đối với một nền kinh tế đang phát triển mạnh như Việt Nam. Trong bức tranh đó, nhiên liệu sinh học, đặc biệt là xăng E10, giữ vai trò chiến lược khi vừa giảm phát thải khí nhà kính, vừa tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu từ nông nghiệp trong nước, góp phần thúc đẩy sản xuất nông thôn và công nghiệp phụ trợ.
“Việt Nam đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở pháp lý, hạ tầng kỹ thuật và năng lực sản xuất để triển khai đồng bộ xăng E10 trên toàn quốc từ ngày 01/01/2026. Đây là bước đi tất yếu để giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đồng thời bảo đảm an ninh năng lượng trong dài hạn,” ông Diên khẳng định.
Các đại biểu tham dự hội thảo đã tập trung trao đổi về hàng loạt vấn đề then chốt của ngành nhiên liệu sinh học. Trong đó nổi bật là xu hướng tiêu thụ nhiên liệu xanh trên thế giới, khả năng mở rộng vùng nguyên liệu trong nước, nâng công suất sản xuất ethanol, bảo đảm sự tương thích của xăng sinh học với động cơ phương tiện, cùng với đó là kinh nghiệm quốc tế và chính sách hỗ trợ thị trường.
Ông Đào Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, cho rằng quyết định đưa xăng E10 trở thành loại xăng duy nhất được lưu thông từ ngày 1/1/2026 chính là “bước ngoặt quan trọng”. Theo ông, thành công của lộ trình này đòi hỏi sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, giới khoa học và đặc biệt là sự ủng hộ của người dân.
“Người dân chính là nhân tố quyết định. Nếu có niềm tin vào chất lượng và lợi ích của xăng E10, quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra nhanh chóng và bền vững. Chúng ta cần tăng cường truyền thông, cung cấp thông tin minh bạch để người tiêu dùng hiểu rõ và đồng hành,” ông Anh nhấn mạnh.
Nhiều chuyên gia quốc tế cũng chia sẻ kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước như Brazil, Thái Lan hay Mỹ. Bài học quan trọng rút ra là cần có sự kiên trì chính sách, đồng bộ từ khâu sản xuất, phân phối đến tiêu dùng. Cùng với đó, việc đa dạng hóa vùng nguyên liệu – từ sắn, mía đến phụ phẩm nông nghiệp – sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn cho Việt Nam, nhất là trong bối cảnh nhiều vùng nông thôn đang cần hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp bền vững.
Dù tiềm năng rõ rệt, con đường phát triển nhiên liệu sinh học tại Việt Nam cũng đối diện không ít thách thức. Trước hết là vấn đề ổn định nguồn nguyên liệu. Theo đại diện Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, để bảo đảm đủ ethanol cho sản xuất xăng E10 trên toàn quốc, Việt Nam cần quy hoạch vùng nguyên liệu khoảng 200.000 ha sắn và mía, đồng thời có cơ chế thu mua ổn định, tránh tình trạng “được mùa mất giá”.
Bên cạnh đó, thói quen tiêu dùng cũng là rào cản không nhỏ. Một bộ phận người dân vẫn còn e ngại về tính tương thích của xăng sinh học với động cơ, dù nhiều nghiên cứu đã khẳng định xăng E10 hoàn toàn đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Các doanh nghiệp sản xuất, phân phối cũng cho rằng Nhà nước cần tăng cường chính sách khuyến khích, có thể thông qua ưu đãi thuế, hỗ trợ tín dụng hoặc điều chỉnh giá bán hợp lý để tạo sức hút cho thị trường.
Ông Đỗ Văn Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, cho biết “Nếu được triển khai hiệu quả, nhiên liệu sinh học không chỉ giúp Việt Nam đạt cam kết Net Zero mà còn mở ra cơ hội gia tăng giá trị cho ngành nông nghiệp, tạo thêm công ăn việc làm và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.”
Giới phân tích cho rằng, nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam không chỉ giảm áp lực nhập khẩu xăng dầu mà còn tạo ra ngành công nghiệp mới dựa trên lợi thế nông nghiệp sẵn có. Đây cũng là hướng đi gắn kết mục tiêu phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và trách nhiệm quốc tế trong ứng phó biến đổi khí hậu.
Như lời Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, “nhiên liệu sinh học không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là lựa chọn chiến lược để kiến tạo một tương lai xanh, bền vững cho đất nước.”
Với sự chuẩn bị về cơ sở pháp lý, hạ tầng kỹ thuật và quyết tâm chính trị, Việt Nam đang sẵn sàng bước vào giai đoạn mới – giai đoạn mà mỗi lít xăng E10 lưu thông trên thị trường không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050.