Phê duyệt đề án nâng hạng thị trường chứng khoán, đặt các nhóm mục tiêu ngắn, dài hạn

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã ký Quyết định 2014/QĐ-TTg ngày 12/9/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Mục tiêu tổng quát của Đề án là góp phần thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển thị trường chứng khoán thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho sự phát triển kinh tế, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, tăng cường hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.

Mục tiêu ngắn hạn: đáp ứng đầy đủ tiêu chí nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell trong năm 2025; duy trì xếp hạng thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell.

Mục tiêu dài hạn: đáp ứng các tiêu chí nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI và thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell từ nay đến năm 2030.

Nhóm các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện mục tiêu ngắn hạn

Nhóm nhiệm vụ, giải pháp để đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell:

- Giải quyết vấn đề "Yêu cầu ứng trước tiền mua chứng khoán" nhằm tháo gỡ rào cản yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch đối với nhà đầu tư nước ngoài trong thời gian chưa triển khai cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở Việt Nam.

- Minh bạch thông tin về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa trong các lĩnh vực, tạo điều kiện tiếp cận thông tin bình đẳng cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Nhóm nhiệm vụ, giải pháp duy trì xếp hạng trong ngắn hạn:

- Đơn giản hóa thủ tục trong đăng ký, mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, tạo thuận lợi và giảm thủ tục hồ sơ mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.

- Tăng cường hệ thống thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán phục vụ cho hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư (STP).

- Triển khai cơ chế tài khoản giao dịch tổng (OTA).

- Đề xuất giải pháp ổn định thị trường ngoại hối nhằm ứng phó với biến động của dòng vốn đầu tư nước ngoài.

- Tăng cường năng lực hệ thống giao dịch, thanh toán đáp ứng khối lượng giao dịch lớn.

- Tăng cường năng lực quản lý giám sát cho cơ quan quản lý thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) về nhân sự, nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin phục vụ quản lý giám sát. Đẩy mạnh phối hợp trong nội ngành chứng khoán và phối hợp liên ngành giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ Công an trong giám sát hoạt động trên thị trường chứng khoán để hỗ trợ tốt hơn công tác quản lý của mỗi ngành, nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống.

Nhóm các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện mục tiêu dài hạn

Nhóm nhiệm vụ, giải pháp để đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell, thị trường mới nổi của MSCI:

- Rà soát quy định pháp luật về tỷ lệ sở hữu nước ngoài để tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa và đưa ra khỏi danh mục những ngành nghề không cần thiết hạn chế về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

- Phát triển hạ tầng thanh toán, bù trừ tiên tiến đáp ứng cơ chế thanh toán giao dịch không yêu cầu ký quỹ 100%, cơ chế Đối tác Bù trừ Trung tâm (CCP).

- Nghiên cứu, áp dụng có lộ trình cho phép vay và cho vay chứng khoán, bán khống có kiểm soát thông qua cơ chế bán chứng khoán chờ về, giao dịch trong ngày.

- Phát triển thị trường ngoại hối, cho phép triển khai các công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường ngoại hối đối với hoạt động đầu tư gián tiếp.

- Ổn định chính sách tài chính vĩ mô thông qua tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.

Nhóm các nhiệm vụ, giải pháp duy trì xếp hạng trong dài hạn:

- Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý về ngoại hối, quản lý thị trường chứng khoán trong việc giám sát thường xuyên tình hình luân chuyển của dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài.

- Tiếp tục hiện đại hóa hệ thống giao dịch và hệ thống thanh toán giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán, tăng cường năng lực hệ thống giao dịch để đáp ứng khối lượng giao dịch lớn. Nghiên cứu từng bước ứng dụng công nghệ mới cho hoạt động của thị trường chứng khoán.

- Hoàn thiện cơ chế, chính sách và quy định pháp luật trong quản lý giám sát, đảm bảo an ninh, an toàn cho thị trường chứng khoán, hệ thống tài chính.

Nhóm các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ về dài hạn:

- Tăng cường tính thanh khoản cho thị trường, triển khai các loại lệnh, cơ chế giao dịch mới trên thị trường cổ phiếu, đặc biệt là các loại lệnh phù hợp với nhu cầu của các nhà đầu tư. Phát triển hệ thống các nhà tạo lập thị trường theo thông lệ quốc tế.

- Nâng cao tính minh bạch trên thị trường chứng khoán: Tăng cường kiểm tra chất lượng hoạt động của các đơn vị kiểm toán, kiểm toán viên; triển khai Đề án áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế, khuyến khích các doanh nghiệp niêm yết có quy mô lớn thực hiện công bố báo cáo tài chính theo chuẩn báo cáo tài chính quốc tế (IFRS); tăng cường quản trị công ty theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho các công ty đại chúng.

- Phát triển, đa dạng hóa, cơ cấu lại cơ sở nhà đầu tư: Tăng cường đào tạo, phổ biến kiến thức cho nhà đầu tư trong nước; khuyến khích nhà đầu tư cá nhân đầu tư thông qua định chế đầu tư chuyên nghiệp (quỹ đầu tư chứng khoán) hướng tới phát triển các nhà đầu tư tổ chức, quỹ đầu tư, đảm bảo thị trường chứng khoán phát triển cân bằng, ổn định.

- Đa dạng hóa cơ sở hàng hóa cho thị trường: Nghiên cứu triển khai các sản phẩm mới như trái phiếu cho phát triển cơ sở hạ tầng, trái phiếu xanh, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai mới, các loại sản phẩm cấu trúc, các loại chứng chỉ lưu ký, các loại chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán mới, các công cụ tài chính xanh... phù hợp với trình độ phát triển của thị trường. Cải tiến chất lượng chỉ số hiện hành, đa dạng hóa chỉ số, phát triển thêm các chỉ số cơ sở làm tài sản cơ sở cho thị trường chứng khoán phái sinh.

Trước đó, ngày 11/9/2025, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP ngày 11/9/2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định chi tiết thi hành Luật Chứng khoán. Đây là một bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ rào cản và mở rộng cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) tham gia thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam.

Nghị định mới giúp tăng cường thu hút sự tham gia của NĐTNN vào các đợt chào bán, phát hành chứng khoán. Dựa trên Luật số 56/2024/QH15, Nghị định 245/2025/NĐ-CP đã bổ sung quy định về việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, tổ chức nước ngoài, phù hợp với giấy tờ, tài liệu của nước ngoài. Nhờ đó, NĐTNN dễ dàng hơn khi tham gia các đợt chào bán, phát hành riêng lẻ.

Nghị định cũng đưa ra các quy định để đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ, niêm yết của doanh nghiệp nhằm tăng cường hàng hóa lên thị trường; đồng thời có các quy định về minh bạch thông tin, đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư nước ngoài. Đây là một bước tiến mới trong hoàn thiện pháp lý hướng đến đón dòng vốn nước ngoài khi thị trường chứng khoán nâng hạng.