Gửi bình luận
Chiếm tới 30-40% giá trị xe, pin đang là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chiến lược giá, chi phí vận hành và sức cạnh tranh của xe máy điện trên thị trường.
Trong làn sóng chuyển đổi sang phương tiện xanh, xe máy điện đang dần chiếm được cảm tình của người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh thiết kế hiện đại và các công nghệ kết nối thời thượng, giá pin vẫn là một yếu tố quan trọng đi kèm, ảnh hưởng đáng kể đến quyết định mua xe của người tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh pin chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị xe và chi phí vận hành lâu dài. Thực tế, pin hiện chiếm tới 30-40% giá trị xe, trở thành cấu phần quan trọng bậc nhất trong bài toán chi phí mà cả nhà sản xuất lẫn người dùng đều phải cân nhắc.
Hiện nay, không phải hãng xe nào cũng có quyền kiểm soát pin cả về công nghệ, nguồn cung lẫn chính sách hậu mãi. Trong khi một số thương hiệu nội địa như VinFast đã bước đầu làm chủ được chuỗi cung ứng, thì phần lớn các hãng khác vẫn phụ thuộc vào đối tác nước ngoài và hệ thống phân phối thứ cấp.
Theo thông tin công khai từ hãng, VinFast đang sử dụng dòng pin LFP ( lithium sắt phốt phát) thế hệ mới có độ bền cao và an toàn hơn so với pin lithium-ion. Giá thay mới một pin LFP hiện rơi vào khoảng 8,65 triệu đồng, áp dụng cho các mẫu như Evo 200, Evo 200 Lite, Feliz S, Klara S, Vento S hay Theon S. Với các xe sử dụng hai pin, tổng chi phí có thể gần 17-18 triệu đồng nếu người dùng muốn mua đứt. Dù con số không nhỏ, nhưng việc công khai giá bán giúp người dùng có thể chủ động so sánh và tính toán giữa lựa chọn mua hay thuê pin.
Ngược lại, một số hãng như Yadea hay Dat Bike đến nay vẫn chưa công bố giá pin thay mới chính thức. Một số đại lý Yadea ước lượng ở mức khoảng 10 triệu đồng, nhưng mức này vẫn chưa có xác nhận cụ thể từ nhà sản xuất. Việc thiếu thông tin rõ ràng khiến người tiêu dùng khó đánh giá được tính kinh tế nếu chẳng may pin gặp vấn đề sau vài năm sử dụng.
Câu chuyện “mua pin hay thuê pin” cũng là vấn đề được người tiêu dùng quan tâm, nhất là trong bối cảnh nhiều hãng tung ra các chính sách hỗ trợ ban đầu để khuyến khích người dùng trải nghiệm. Honda - một thương hiệu vừa mới gia nhập đường đua xe điện tại Việt Nam đang áp dụng mô hình thuê pin cho mẫu ICON e:, với mức phí khoảng 350.000 đồng/tháng. Đáng chú ý, hãng này đang tặng miễn phí tháng đầu tiên, đồng thời kết hợp với các đại lý triển khai thêm ưu đãi thuê miễn phí đến 6 tháng. Như vậy, người mua có thể được dùng xe đến 7 tháng mà không mất thêm chi phí nào cho pin. Tuy nhiên, từ tháng thứ tám trở đi, chi phí thuê sẽ quay lại mức chuẩn.
Dù thuê pin giúp giảm chi phí đầu tư ban đầu, song trong dài hạn, tổng số tiền người dùng bỏ ra có thể cao hơn nhiều so với việc mua đứt. Chẳng hạn, với mức thuê khoảng 350.000 đồng/tháng, sau ba năm, tổng chi phí thuê pin có thể lên tới hơn 12 triệu đồng, tương đương hoặc thậm chí cao hơn giá mua một bộ pin mới. Mỗi hãng đều có chính sách thuê và quyền lợi khác nhau, và điều đó khiến việc lựa chọn càng cần được cân nhắc kỹ.
Không chỉ là câu chuyện chi phí, ai nắm được công nghệ và nguồn cung pin cũng đồng nghĩa với việc nắm giữ lợi thế cạnh tranh dài hạn. VinFast hiện là một trong số ít hãng xe tại Việt Nam có khả năng sản xuất pin thông qua liên kết với các tập đoàn công nghệ quốc tế. Điều này cho phép hãng chủ động về chất lượng, giá thành và tốc độ phát triển sản phẩm. Trong khi đó, nhiều thương hiệu nhập khẩu vẫn phải phụ thuộc vào đối tác thứ ba, chưa có quyền chủ động trong kiểm soát chu kỳ pin cũng như chính sách thu hồi, bảo dưỡng.
Đáng chú ý, xu hướng pin đang dần chuyển từ lithium-ion sang LFP nhờ tính an toàn cao, chi phí thấp và độ ổn định tốt hơn. Pin thể rắn là công nghệ được kỳ vọng là tương lai của ngành xe điện cũng đang trong giai đoạn phát triển ở các thị trường tiên tiến, tuy nhiên tại Việt Nam vẫn chưa có hãng nào đưa vào ứng dụng thực tế trên xe máy thương mại. Các chuyên gia dự báo, phải mất ít nhất vài năm nữa pin thể rắn mới có thể đạt mức giá cạnh tranh và đủ điều kiện để phổ cập.
Trong bức tranh cạnh tranh xe máy điện, pin không chỉ là một bộ phận kỹ thuật, nó là “trái tim” quyết định tính bền vững về chi phí và chất lượng sản phẩm. Ai kiểm soát được pin, người đó nắm quyền chủ động cả về chiến lược giá và khả năng mở rộng thị trường. Với người dùng, việc tìm hiểu kỹ chính sách pin như mua hay thuê, giá thay mới ra sao, bảo hành thế nào sẽ là bước đi quan trọng trước khi quyết định xuống tiền. Bởi suy cho cùng, một chiếc xe điện chỉ thực sự kinh tế khi chi phí sử dụng trong nhiều năm vẫn nằm trong tầm kiểm soát.
