Cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn

PHƯƠNG UYÊN• 10/11/2020 10:12

Các Bộ, ngành, địa phương cùng vào cuộc, chung tay để giảm tình trạng ô nhiễm không khí ở các đô thị của Việt Nam, đặc biệt tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời câu hỏi về vấn đề ô nhiễm không khí tại các đô thị. Theo Bộ trưởng, trong tháng 7/2020, chỉ số chất lượng không khí ở một số thành phố ở mức xấu, nhưng các chỉ số chung về ô nhiễm không khí đối với các thành phố là ở mức bình thường, trừ chỉ số về bụi.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời chất vấn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

"Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định về kế hoạch kiểm soát ô nhiễm không khí, hiện các cơ quan, địa phương đang triển khai. Trong Luật Bảo vệ môi trường lần này cũng đã có đề cập nội dung ô nhiễm không khí. Bộ cũng xem xét ban hành các quy chuẩn về không khí, với các tiêu chuẩn cao nhất của châu Âu. Chúng ta cũng xây dựng nhiều trạm quan trắc không khí. Khi Luật Bảo vệ môi trường mới được thông qua thì rất nhiều nội dung sẽ được xử lý" - Bộ trưởng khẳng định.

Kết quả quan trắc tại Hà Nội cho thấy, xu hướng biến động của nồng độ bụi mịn PM10 và PM2.5 chịu tác động rất nhiều từ điều kiện thời tiết khí hậu (hiện tượng nghịch nhiệt) kết hợp với các nguồn ô nhiễm vốn có và hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch, dẫn đến chỉ số chất lượng không khí (AQI) tăng cao.

Ô nhiễm không khí là nỗi lo của người dân ở các đô thị lớn những ngày qua

Cụ thể, trong bốn tháng đầu năm 2020, Hà Nội có 47,3% số ngày có giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ vượt giới hạn quy chuẩn cho phép. Có những ngày ô nhiễm ở mức khá cao, giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ vượt từ 2 đến 3,4 lần giới hạn cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT.

Tại TP Hồ Chí Minh, kết quả quan trắc cũng cho thấy có sự gia tăng mạnh mẽ nồng độ bụi PM2.5 trong không khí do hiện tượng nghịch nhiệt, sương mù quang hóa; tuy nhiên phần lớn thông số ô nhiễm vẫn nằm trong giới hạn cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT.

Do vậy, có thể khẳng định vấn đề ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh nói riêng và các đô thị khác trong toàn quốc nói chung chủ yếu vẫn tập trung vào ô nhiễm bụi, đặc biệt là bụi mịn PM2.5. Các thông số khác (NO2, O3, CO, SO2) vẫn có giá trị đạt QCVN 05:2013/BTNMT.

Theo các chuyên gia lĩnh vực môi trường, các nguồn phát thải của con người là nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn do khí thải từ số lượng lớn phương tiện cơ giới tham gia giao thông, trong đó có nhiều phương tiện cũ không bảo đảm tiêu chuẩn khí thải.

Bụi mịn gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân

Hoạt động xây dựng các công trình mới, cải tạo, sửa chữa đường giao thông do chưa thực hiện nghiêm túc việc che chắn bụi; phương tiện chuyên chở nguyên vật liệu, phế thải xây dựng, không rửa xe trước khi ra khỏi công trường; khí thải phát sinh từ cơ sở sản xuất công nghiệp có đốt nhiên liệu hóa thạch…

Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường không khí còn bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi nguyên nhân khách quan là thời tiết, khí hậu trong thời điểm giao mùa, có hiện tượng nghịch nhiệt; ảnh hưởng do lan truyền ô nhiễm không khí xuyên biên giới…

Ðể tăng cường công tác kiểm soát ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn, các chuyên gia cho rằng liên Bộ Tài nguyên và Môi trường; Giao thông vận tải, Công thương, Xây dựng cần xây dựng chiến lược, kế hoạch, lộ trình tăng cường phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng thân thiện môi trường. Việc xây dựng các công trình giao thông trong đô thị phải có giải pháp ngăn ngừa, hạn chế, giảm bụi; tăng cường kiểm soát các dự án, nhà máy phát thải lớn, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao như nhiệt điện than, dầu khí, hóa chất, thép...

Các địa phương, nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh nghiên cứu, điều tiết, phân luồng giao thông hợp lý để hạn chế ùn tắc kéo dài gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, tiếp tục khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng, giảm phương tiện cá nhân, nhằm bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của người dân.

PGS.TS Hồ Quốc Bằng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu đề xuất thêm, chính quyền ở các đô thị phải đo đạc và công bố tức thời và liên tục thông tin về chất lượng không khí. Đồng thời kiểm tra đột xuất xe cơ giới và xe gắn máy đang lưu thông. Thành phố sẽ lập nhóm công tác kiểm tra xe cơ giới gồm các đại diện từ Sở GTVT, Cục Đăng kiểm, UBND, Chi cục Bảo vệ Môi trường và cảnh sát giao thông.