Rau quả "vượt" dầu thô: Vẫn "canh cánh" bài toán chất lượng
Câu chuyện tăng trưởng của rau quả đã mở ra triển vọng mới cho nông sản Việt Nam khi từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Liên tiếp thời gian gần đây, rau quả luôn gặt hái thành công trong xuất khẩu sang các thị trường lớn. Nhiều đơn hàng đã được chốt, những tín hiệu khả quan về xuất khẩu rau quả đang tiếp tục có nhiều tín hiệu vui.
Giải mã kỳ tích xuất khẩu của mặt hàng này, không ít chuyên gia cho rằng đây là một kết quả xứng đáng những nỗ lực không ngừng nghỉ suốt thời gian dài. Tuy nhiên, doanh nghiệp xuất khẩu cần lưu ý tới những quy định nghiêm ngặt từ các thị trường bởi đây là những nút thắt nhưng cũng là lực đẩy để rau quả Việt Nam vươn xa hơn trên trường quốc tế.
Con thuyền ngược dòng
Theo Bộ Công Thương, đến thời điểm hiện tại, rau quả tiếp tục là một trong những mặt hàng xuất khẩu có tăng trưởng cao nhất trong nhóm hàng nông sản ngay từ đầu năm 2018. Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, ngành rau quả Việt Nam đã thành công rực rỡ khi chinh phục được nhiều thị trường khó tính và có mặt tại kệ hàng của các siêu thị, cửa hàng ở hơn 60 quốc gia.
Thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, quý I/2018, các mặt hàng rau quả xuất khẩu ước đạt 934 triệu USD, tăng trên 33% so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó, mặt hàng quả đạt 752 triệu USD, tăng 27%; còn lại là rau (98 triệu USD, giảm 3%) và các mặt hàng khác (84 triệu USD, tăng 14%). Thị trường xuất khẩu rau quả chính của Việt Nam là Trung Quốc, chiếm 77% thị phần; tiếp đến là Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan..
Câu chuyện tăng trưởng của mặt hàng này đã mở ra triển vọng mới cho nông sản Việt Nam khi từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Cùng quan điểm này, không ít chuyên gia thương mại cũng cho rằng, rau quả Việt Nam được ví như “con thuyền lội ngược dòng” khi từng bước vượt qua khó khăn để cán đích, có mặt ở nhiều thị trường khó tính trên thế giới như Mỹ, châu Âu, Australia, Nhật Bản...
Bên cạnh các thị trường truyền thống, rau quả Việt Nam đang được nhiều thị trường khó tính để mắt và quan tâm. Ngay sau lô vú sữa đầu tiên được xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ hồi cuối tháng 12/2017, tính đến hết tháng 2/2018, đã có tổng cộng 134 lô vú sữa được xuất khẩu vào thị trường này với khối lượng khoảng 230 tấn.
Không dừng lại ở đó, Hoa Kỳ cũng đã tiếp tục mở cửa cho trái xoài Việt Nam vào cuối năm 2017 và dự kiến, trong tháng 4/2018, lễ xuất khẩu lô hàng đầu tiên sẽ được thực hiện, mở rộng cửa hơn cho trái cây Việt Nam vào thị trường này.
Ngoài ra, tiếp theo trái vải, xoài và thanh long được xuất khẩu vào Australia, nhiều khả năng quả nhãn tươi của Việt Nam sẽ được cấp phép xuất khẩu sang Australia kể từ đầu năm 2019.
Đây là thông tin tốt cho ngành trái cây Việt Nam dù Australia là một nước nông nghiệp nhưng trái cây Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này là trái mùa nên có khả năng tiêu thụ với giá cao.
Theo ông Đinh Cao Khuê, Tổng giám đốc CTCP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, rau quả Việt có nhiều tiềm năng để phát triển, trong đó để khẳng định vị thế và nâng giá trị hàng hóa xuất khẩu, doanh nghiệp nên đẩy mạnh làm trái cây chế biến, giúp tăng giá trị của các sản phẩm lên 10 - 20 lần so với trái cây tươi.
Tính đến hết tháng 2/2018, đã có tổng cộng 134 lô vú sữa được xuất khẩu vào thị trường này với khối lượng khoảng 230 tấn
Giải bài toán chất lượng
Nâng cao giá trị cho hàng Việt trên thị trường quốc tế là vấn đề được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhiều lần nhấn mạnh trong các cuộc họp. Mới đây nhất, trong cuộc họp tổng kết năm 2017 của Bộ Công thương, Thủ tướng đã nêu rõ, nếu cứ mãi theo cách làm truyền thống thì sản phẩm Việt khó cạnh tranh trên trường quốc tế. Cần nâng cao giá trị hàng hóa Việt Nam bằng các sản phẩm ứng dụng khoa học công nghệ, lấy khoa học công nghệ làm động lực mới cùng phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao.
Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, đại diện tham tán thương mại Việt Nam tại thị trường Australia cho rằng, tìm được thị trường cho xuất khẩu rau củ quả đã khó, giữ được thị trường còn khó hơn. Vì vậy, để rau quả Việt có thể giữ vững được thị phần tại những thị trường đã chạm được chân tới, một trong những yếu tố cốt lõi vẫn phải là gia tăng chất lượng sản phẩm, đảm bảo tốt khâu an toàn vệ sinh thực phẩm. Bởi tất cả những thị trường hiện nay đều rất khắt khe, có những yêu cầu cao về vấn đề chất lượng và an toàn thực phẩm.
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Nafoods Group cho rằng, việc nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố then chốt giúp xuất khẩu rau, quả liên tục tăng trưởng. Trong đó, việc quy hoạch các vùng sản xuất rau quả sạch được các địa phương và doanh nghiệp đặc biệt quan tâm.
Để tạo được sự bứt phá ngoạn mục trong xuất khẩu của ngành rau củ quả Việt Nam, các chuyên gia cho rằng, cần đưa lĩnh vực rau quả vào chương trình phát triển sản phẩm quốc gia từ nay đến năm 2020.
Cùng đó, bổ sung, hoàn thiện các giải pháp đồng bộ, khoa học, hiệu quả để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm rau quả bằng việc tối ưu hóa quy trình sản xuất công nghệ cao, xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, mở rộng hệ thống phân phối cũng như đẩy mạnh xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm ra nước ngoài.
Bên cạnh hỗ trợ từ phía nhà nước, các doanh nghiệp cần thay đổi cách thức kinh doanh, tìm hiểu thị hiếu tiêu dùng; lựa chọn sản phẩm phù hợp và hình thành chuỗi liên kết để nâng cao khả năng cạnh tranh.
Khai thác tốt lợi thế, áp dụng quy trình sản xuất sạch đáp ứng những rào cản về chất lượng đã đem về kim ngạch xuất khẩu cao cho ngành rau quả trong những tháng đầu năm nay. Đây là tiền đề để rau quả tiếp tục bứt phá không chỉ vượt mốc hơn 3,5 tỉ đô la trong năm nay mà còn hướng “giấc mơ” xuất khẩu rau quả đạt 7 tỷ USD vào năm 2030.