Mỹ tăng cường đối trọng với Nga và Trung Quốc ở Châu Phi

CẨM ANH• 10/08/2022 04:00

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã khởi động chuyến công du tới 3 quốc gia châu Phi nhằm đối trọng với tầm ảnh hưởng của Nga tại khu vực này.

>>Căng thẳng Mỹ - Nga và quân bài Ukraine

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Nam Phi Naledi Pandor

Bên cạnh Nam Phi, Ngoại trưởng Blinken sẽ đến Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda. Phát biểu tại họp báo chung với người đồng cấp Nam Phi Naledi Pandor ở thủ đô hành chính Pretoria, Ngoại trưởng Mỹ Blinken cho biết, Mỹ đang tìm kiếm mối quan hệ đối tác thực chất với châu Phi, thay vì cạnh tranh sức ảnh hưởng với những cường quốc khác tại châu lục này. Mỹ không coi châu Phi là “sân chơi mới nhất trong cuộc đua giữa các cường quốc”.

Bên cạnh đó, ông Blinken nhấn mạnh, dựa trên mối quan hệ tốt đẹp giữa Mỹ với Nam Phi, hai bên có thể trao đổi thẳng thắn về những điểm khác biệt.

Trước đó, Nhà Trắng đã công bố chiến lược mới đối với châu Phi khi chuyến thăm của Ngoại trưởng Blinken đang diễn ra. Theo đó, Mỹ cam kết hỗ trợ châu Phi trong một loạt vấn đề từ biến đổi khí hậu, phục hồi sau đại dịch COVID-19 đến mất an ninh lương thực, đồng thời hướng đến việc tăng cường nỗ lực chống khủng bố thông qua cách tiếp cận phi quân sự.

Trong thời gian gần đây, châu lục này đã chứng kiến hàng loạt chuyến thăm cấp cao của Nga và các nước phương Tây. Vào tháng 7 vừa qua, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng đã đến thăm Ai Cập, Uganda, Ethiopia và Cộng hòa Congo. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gần đây đã đến thăm Cameroon, Benin và Guinea-Bissau trong nỗ lực khôi phục mối quan hệ tại khu vực này.

Theo ông Alex Vines, Giám đốc chương trình Châu Phi tại Chatham House, mục đích cơ bản của chuyến đi lần này của Ngoại trưởng Mỹ với Châu Phi là nhằm kiềm chế ảnh hưởng địa chính trị của Nga và Trung Quốc tại lục địa này. “Về cơ bản, Nam Phi là một quốc gia không có mối quan hệ gắn bó mật thiết với Hoa Kỳ. Vì vậy, chính quyền Tổng thống Biden đang tập trung làm thế nào để cải thiện mối quan hệ và ít nhất là có một cuộc đối thoại mang tính xây dựng hơn với Nam Phi”, ông Vines nói với CNBC.

Đây cũng chính là lý do tại sao Nam Phi là điểm đến đầu tiên của ông Blinken và sự chú ý đặc biệt đó sẽ được tập trung vào việc điều chỉnh quan điểm của hai nước về chiến sự Nga- Ukraine. “Có một sự khác biệt lớn trong cách nhìn nhận của Mỹ và Nam Phi về vấn đề Nga-Ukraine,” ông Alex Vines nhấn mạnh.

Thậm chí, hai quốc gia còn lại trong chuyến công du của ông Blinken cũng được lựa chọn cẩn thận. Chuyến thăm tới Congo có thể sẽ tập trung vào an ninh lương thực và ổn định hòa bình. Tuy nhiên, nhiều khả năng mối quan tâm của Washington sẽ tập trung vào việc đảm bảo “các khoáng sản chiến lược” ở quốc gia này.

>>Xoay trục sang châu Phi, Mỹ đang toan tính gì?

Ngoại trưởng Nga Lavrov trong cuộc gặp với Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi tại Cairo. Nguồn: DPA.

Với Rwanda, quốc gia này là đồng minh của Hoa Kỳ nhưng tình hình xấu đi ở khu vực biên giới phía Đông Congo với Rwanda đang khiến Washington lo lắng. Giới quan sát dự đoán, Ngoại trưởng Blinken sẽ sử dụng ưu thế ngoại giao để giảm bớt căng thẳng giữa cả hai nước.

Liên Hợp Quốc từ lâu đã có một phái bộ gìn giữ hòa bình quan trọng, MONUSCO, hoạt động tại Congo. Với việc Mỹ đang là quốc gia đóng góp tài chính lớn cho Liên Hợp Quốc, điều này cũng có thể thu hút sự chú ý của Washington trong việc đảm bảo xoa dịu căng thẳng trong khu vực.

Trên thực tế, sự cạnh tranh về ảnh hưởng địa chính trị, kinh tế và quân sự tại châu Phi đã vượt ra ngoài "tam giác" Mỹ- Nga -Trung Quốc. Bởi vì, Thổ Nhĩ Kỳ, EU, Anh và thậm chí cả Nhật Bản cũng đã chú ý đến lục địa này trong những năm gần đây. Chính vì vậy, trong thời gian tới, khu vực này sẽ chứng kiến sự cạnh tranh giữa các cường quốc ngày một sâu sắc hơn nữa, khi chính sách ngoại giao thương mại của một số quốc gia, đặc biệt là Nga, Trung Quốc, Mỹ bắt đầu được tiến hành tại đây.