Đạo luật CHIPS khiến các nhà sản xuất chip phải đối mặt với sự lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc

>>Thượng viện Hoa Kỳ sẽ sớm thông qua Đạo luật CHIPS trị giá 52 tỷ USD

Các nhà sản xuất chip đang rất hào hứng trước việc Washington đã thông qua Đạo luật CHIPS giúp cung cấp tài chính cho ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ, nhưng việc này cũng đồng nghĩa với việc trong tương lai, cánh cửa đầu tư vào Trung Quốc của họ đã bị đóng lại.

Liệu đây có phải là cái giá mà những công ty như Intel, TSMC và Samsung sẽ sẵn sàng trả?

Đạo luật Khoa học và CHIPS có tổng giá trị 280 tỷ USD được lưỡng viện Hoa Kỳ vừa thông qua, trong đó dành 52 tỷ USD nhằm hỗ trợ cho ngành công nghiệp bán dẫn. Nhưng điều này đồng nghĩa rằng các công ty nhận hỗ trợ từ gói này sẽ bị hạn chế, nếu không muốn nói là không thể thực hiện “các hợp đồng quan trọng” để mở rộng các nhà máy sản xuất ở Trung Quốc hay bất kỳ một quốc gia nào khác trong vòng 10 năm tới.

Chất bán dẫn là đấu trường quan trọng giữa Washington và Bắc Kinh. Những con chip nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò là bộ não của các thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh, máy tính xách tay đến trung tâm dữ liệu, cho đến các hệ thống vũ khí tinh vi, chẳng hạn như tên lửa chống tăng Javelin mà Mỹ đang cung cấp cho Ukraine.

Mặc dù trên lý thuyết thì các nhà sản xuất chip vẫn có thể duy trì hoạt động kinh doanh hiện tại của họ ở Trung Quốc, nhưng theo các nhà phân tích, các điều khoản của đạo luật tạo ra rất nhiều “bẫy” cho các công ty và trên thực tế, có thể những công ty này buộc phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đạo luật CHIPS sẽ cho phép các nhà sản xuất chip tiếp tục đầu tư vào Trung Quốc nếu những khoản đầu tư đó nhằm bảo vệ các lợi ích kinh doanh hiện có và quan trọng ở nước này, nhưng những ngoại lệ này chỉ áp dụng cho việc mở rộng các cơ sở hiện có và chỉ cho "những loại chất bán dẫn đặc biệt". Những chất bán dẫn đặc biệt nói trên là các công nghệ chip 28 nanomet trở lên. Công nghệ nanomet được sử dụng để đề cập đến chiều rộng dòng giữa các bóng bán dẫn trên chip. Con số này càng nhỏ thì chip càng cao cấp. Chẳng hạn, bộ vi xử lý lõi 13 của iPhone sử dụng các nút 5nm. Và hiện tại, Intel và Qualcomm là hai doanh nghiệp thống trị trên thị trường bộ vi xử lý lõi cao cấp tại Trung Quốc.

Theo luật sư Albayrak từ Công ty luật Reed Smith LLP, các ngoại lệ của đạo luật đối với các khoản đầu tư vào Trung Quốc là nhằm tránh sự gián đoạn đột ngột đối với hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp Hoa Kỳ. Ông nói: “Điều này không làm suy yếu hàng rào bảo vệ của Hoa Kỳ, mà là hành động cân bằng cần thiết trong việc theo đuổi mục tiêu chính sách là giữ lợi thế về công nghệ, đồng thời giảm thiểu thiệt hại tài sản thế chấp của Hoa Kỳ.”

Có rất nhiều tập đoàn đa quốc gia hiện đang sản xuất chip như vậy ở Trung Quốc. TSMC có nhà máy ở Nam Kinh hiện đang sản xuất chip 16 nm và 28 nm, trong khi Samsung có quy mô sản xuất chip nhớ lớn ở Tây An, tỉnh Thiểm Tây, SK Hynix có các cơ sở chip nhớ ở Vô Tích và Đại Liên, Intel và Micron của Mỹ đều có cơ sở đóng gói và thử nghiệm chip ở Trung Quốc.

>>TSMC và cuộc cạnh tranh chip Mỹ- Trung

Các hạn chế của Đạo luật CHIPS  thoạt nhìn dường như không gây khó khăn, hoặc là rất ít nếu bất kỳ một nhà sản xuất chip lớn nào có kế hoạch sản xuất các sản phẩm tiên tiến nhất của họ ở Trung Quốc, ít nhất là trong tương lai gần. Tuy nhiên, các luật sư cảnh báo rằng các công ty nên xem xét các hạn chế đầu tư một cách nghiêm túc. Luật sư Clinton Yu từ Công ty luật Barnes & Thornburg có trụ sở tại Washington nhận định: "Các hình phạt có thể không chỉ làm mất nguồn tài trợ mà còn các hạn chế khác vì lợi ích quốc gia”

Trong khi đó, một nguyên nhân gây lo ngại khác, theo ông Martijn Rasser - thành viên cấp cao và là giám đốc tại Trung tâm An ninh mới của Mỹ, là các hạn chế có thể là bước dạo đầu cho việc giám sát nhiều hơn các khoản đầu tư ra nước ngoài của các nhà sản xuất chip. Ông Rasser nhận định: “Những hạn chế này nhấn mạnh rằng các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đang ngày càng lo ngại về việc các nguồn tài chính của Mỹ đang gián tiếp hỗ trợ việc củng cố năng lực sản xuất công nghệ ở Trung Quốc”.

Trên thực tế, các nhà sản xuất chip đã hoan nghênh việc thông qua đạo luật. Sau khi Đạo luật được thông qua, một số “ông lớn” đã cam kết đầu tư vào Mỹ, chẳng hạn TSMC với quy mô ít nhất 12 tỷ USD ở Arizona và 17 tỷ USD của Samsung ở Texas, hay SK Hynix và kế hoạch đầu tư trị giá 15 tỷ USD vào các công ty Mỹ của Mỹ là Intel và Micron.

Thế nhưng, ngoài các khoản trợ cấp, có một lý do khác khiến các công ty chip có thể muốn mở rộng ở Mỹ có liên quan tới tham vọng chip của riêng Trung Quốc: Bắc Kinh đã lên kế hoạch nâng thị phần chip tự chế của nước này lên 70% vào năm 2025. "Về lâu dài, tham vọng của Trung Quốc thực sự là thay thế tất cả các chip tiên tiến bằng chip sản xuất trong nước. Vì vậy, sẽ có một câu hỏi là liệu TSMC và Samsung có thể thực sự tiếp tục thống trị ngành sản xuất cao cấp ở Trung Quốc hay không", Louis Lau, giám đốc đầu tư của Quỹ đầu tư Brandes Investment Partners nhận định.

Về phía mình, Trung Quốc đã phản ứng trước việc thông qua đạo luật CHIPS bằng cách nói rằng họ kiên quyết chống lại các điều khoản hạn chế sự hợp tác "bình thường về khoa học công nghệ" giữa hai nước. Nhưng bất chấp những phản ứng có vẻ mạnh mẽ này, không nhiều người cho rằng Bắc Kinh sẽ trả đũa ngay lập tức, do hiện tại quốc gia này vẫn phụ thuộc vào chất bán dẫn nhập khẩu từ nước ngoài.

"Tôi nghĩ rằng hiện nay Trung Quốc chưa có đủ tư cách để trừng phạt các công ty. Có thể sau 5, 10 năm nữa ... nếu tình hình chuyển biến và các công ty Trung Quốc đủ năng lực để cung cấp hầu hết các chất bán dẫn cho nhu cầu nội địa mà không cần phải dựa vào TSMC và Samsung, Bắc Kinh rất có thể áp dụng các lệnh trừng phạt các công ty lấy tiền của chính phủ Mỹ.