Lý do Ngoại trưởng Mỹ chưa "hàn gắn" được quan hệ Mỹ - Trung

CẨM ANH• 20/06/2023 14:34

Washington và Bắc Kinh đều bày tỏ hy vọng rằng chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ tới Trung Quốc là bước đầu tiên quan trọng để đưa mối quan hệ rạn nứt giữa 2 nước trở lại đúng hướng.

>>Vì sao Trung Quốc ít kỳ vọng vào chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ?

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Tuy nhiên, giới quan sát nhận định, chuyến thăm hai ngày tới Bắc Kinh của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã làm nổi bật một thực tế về khoảng cách rộng lớn và nguy hiểm giữa hai cường quốc. Về các vấn đề cơ bản và cấp bách, chẳng hạn như liệu hai nước có đang cạnh tranh với nhau hay không, liệu có sự tôn trọng lẫn nhau trong mối quan hệ hay không và làm thế nào để giảm thiểu nguy cơ xung đột giữa hai nước, Mỹ và Trung Quốc vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết.

Việc tìm kiếm điểm chung giữa hai bên sẽ không bao giờ là điều dễ dàng. Chuyến thăm của ông Blinken được tiến hành sau một thời gian trì hoãn kéo dài nhiều tháng do tranh cãi liên quan đến khinh khí cầu của Trung Quốc và sau đó là hai cuộc chạm trán gần giữa lực lượng vũ trang Trung Quốc và Mỹ ở châu Á trong những tuần gần đây.

Trong cuộc gặp với ông Blinken, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra quan điểm của mình rằng sự cạnh tranh giữa các nước lớn không đại diện cho xu thế của thời đại, càng không thể giải quyết các vấn đề của chính nước Mỹ hoặc những thách thức mà thế giới phải đối mặt.

“Trung Quốc tôn trọng lợi ích của Mỹ và không tìm cách thách thức hay thay thế Mỹ. Đồng thời, Mỹ cần tôn trọng Trung Quốc và không được làm tổn hại đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc,” ông Tập nhấn mạnh.

Tuy nhiên, điều này trái ngược với quan điểm của Mỹ. Washington đã nói rõ rằng họ đã bước vào giai đoạn cạnh tranh với Trung Quốc. Trong những tháng gần đây, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các công ty Trung Quốc, thúc đẩy các đồng minh hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn sang Trung Quốc...

>>Quan hệ Mỹ - Trung sẽ ra sao sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ?

Rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốcp/

Rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa được cải thiện sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ

Bà Bonnie Glaser, Giám đốc điều hành của Quỹ Marshall Đức thuộc Chương trình Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, cho biết: “Việc thừa nhận rằng mối quan hệ mang tính cạnh tranh chiến lược có thể yêu cầu đánh giá lại các ưu tiên và nguồn lực trong nước của Trung Quốc. Và điều đó có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa quan điểm hai bên lại gần nhau".

Mặt khác, ông Blinken đã không thể nhận được sự đồng thuận của Trung Quốc trong việc khôi phục đường dây liên lạc quân sự cấp cao giữa hai bên. Điều này được ông Dương Đào, Vụ trưởng Vụ Bắc Mỹ và Châu Đại Dương của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói với các phóng viên vào tối thứ Hai tuần này rằng "Washington hoàn toàn nhận thức được lý do tại sao. Mỹ cần loại bỏ các biện pháp trừng phạt trước".

Theo CNN đưa tin, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, tướng Lý Thượng Phúc đã bị Mỹ trừng phạt năm 2018 về việc Trung Quốc mua vũ khí của Nga. Do đó, việc Mỹ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc sẽ thể hiện sự tôn trọng.

Ông Shen Dingli, một chuyên gia về chính sách đối ngoại của Trung Quốc tại Thượng Hải đánh giá: “Trung Quốc sẽ không thể chấp nhận việc Mỹ nói chuyện một cách trịch thượng trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ. Trung Quốc không muốn ngước lên nhìn Mỹ, ít nhất họ cũng muốn hai bên nhìn ngang tầm mắt của nhau".

Có thể thấy, ông Blinken đã không đạt được tiến bộ nào trong chuyến thăm Bắc Kinh. Rõ ràng mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang ở thời điểm bất ổn. Và cả hai bên đều nhận ra sự cần thiết phải làm việc để ổn định nó.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, chuyến thăm của ông Blinken sẽ là bước quan trọng để mở đường cho những chuyến thăm cấp cao khác để hướng tới mục tiêu giảm bớt căng thẳng trong những tháng tới.

Như chuyên gia Dexter Tiff Roberts, một thành viên cấp cao không thường trú của Hội đồng Đại Tây Dương có trụ sở tại Washington nhận định “Trò chuyện là bước đầu tiên và là chìa khóa để tránh những rủi ro xấu có thể bùng phát thành xung đột".