Cơ hội cho các startup Việt

ThS THẠCH LÊ ANH - Sáng lập Quỹ Đầu tư VSV (Việt Nam Silicon Valley)• 14/05/2023 11:09

Việc thúc đẩy nền kinh tế internet và tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi không những thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước vào các startup Việt mà tạo chỗ đứng vững chắc hơn.

>>KHỞI NGHIỆP VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG: Tạo "bệ đỡ" cho các doanh nghiệp khởi nghiệp

Những nỗ lực ngày càng tăng của Chính phủ trong việc thúc đẩy nền kinh tế internet và tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước sẽ giúp các công ty startup Việt Nam có chỗ đứng vững chắc hơn.

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có phát triển vượt bậc về đầu tư mạo hiểm trong 5 năm vừa qua tăng 749%, trong 24 tháng gần đây giảm 11% và đáng báo động nghiêm trọng khi trong 12 tháng gần nhất giảm tới 84%!

Doanh nghiệp lớn đầu tư vào startup

Việc một tập đoàn lớn đầu tư vào các startup (công ty công nghệ mới khởi nghiệp) đã có một lịch sử lâu đời. Ví dụ, DuPont, được thành lập vào năm 1802, đến năm 1914, đã trở thành một công ty hóa chất lớn, họ muốn có lợi thế cạnh tranh bằng cách đa dạng hoá khi đầu tư vào nhà sản xuất ô tô sáu năm tuổi, General Motors.

DuPont đã nhận thấy ngành công nghiệp ô tô đang mở rộng sẽ đem đến một thị trường tốt cho các sản phẩm của họ, chẳng hạn như da nhân tạo, nhựa và sơn. Và khoản đầu tư vào General Motors được chứng minh là một sự đầu tư khôn ngoan của DuPont.

Trong những năm gần đây, với tốc độ thay đổi công nghệ ngày càng nhanh, các tập đoàn lớn đang có xu hướng đầu tư vào các công ty startup trở thành một phần quan trọng trong chiến lược của doanh nghiệp mình.
Nike, Microsoft, American Express và PepsiCo - thành lập quỹ đầu tư và các chương trình thúc đẩy (accelerator) nhằm vào các công ty startup. Johnson & Johnson và Glaxo Smith Kline mỗi bên đã bỏ 50 triệu đô la Mỹ vào quỹ mạo hiểm 200 triệu đô la Mỹ để hỗ trợ các công ty công nghệ sinh học giai đoạn đầu. Ngoài ra, J&J đang thành lập bốn trung tâm đổi mới - ở Boston, London, Thượng Hải và San Francisco - để tài trợ vốn ở giai đoạn đầu và giúp thúc đẩy sản phẩm ra thị trường nhanh hơn.

PepsiCo10 là một chương trình vườn ươm, bắt đầu vào năm 2010, mỗi năm đầu tư vào 10 công ty khởi nghiệp triển vọng trở thành startup. Microsoft Ventures, hiện được gọi là M12, đã đầu tư vào hơn 50 công ty startup, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Qualcomm Ventures, quỹ đầu tư mạo hiểm của nhà sản xuất chip, đang đầu tư tới 100 triệu đô la Mỹ vào các startup cũng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Diễn đàn cấp cao Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Vùng Đồng bằng sông Hồng diễn ra chiều 15/05/2023 tại Nam Định.

Diễn đàn cấp cao Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Vùng Đồng bằng sông Hồng diễn ra chiều 11/05/2023 tại Nam Định.

Lý do các tập đoàn lớn đầu tư vào các starup

Lý do đầu tiên phải kể đến là những công ty startup này thường đi tiên phong trong công nghệ của tương lai. Nhiều tập đoàn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, quan tâm đến việc hỗ trợ các doanh nghiệp mới phát triển, bởi những công ty startup này thường đi tiên phong trong công nghệ của tương lai - Microsoft đã từng là một công ty startup như vậy- và các tập đoàn lớn muốn có một phần hoạt động đó. Các công ty startup thường sẽ là công ty khởi nghiệp của trường đại học, được thành lập để phát triển và thương mại hóa nghiên cứu của các học giả hàng đầu trong lĩnh vực của họ hoặc chúng được thành lập bởi các chuyên gia đã có ý tưởng về một số công nghệ đột phá. Họ mang đến động lực, sự tập trung và nhiệt huyết mà các tập đoàn lớn không thể tái tạo, ngay cả trong những phòng thí nghiệm được tài trợ xa hoa nhất.

Lý do tiếp theo, đó là trên khắp thế giới, hàng nghìn công ty startup đang tham gia khám phá những khả năng mới trong các lĩnh vực vận tải, chăm sóc sức khỏe, tài chính, giáo dục và các lĩnh vực khác. Do vậy, các quỹ đầu tư mạo hiểm của các tập đoàn lớn sẽ thoải mái tìm kiếm các công ty startup có hoạt động bổ sung cho chuyên ngành của mình. Chiến lược này đảm bảo tập đoàn có thể duy trì sự tập trung vào thương hiệu, tăng lợi thế cạnh tranh và đề phòng tránh bị bỏ lại phía sau.

Một lợi thế nữa cho các tập đoàn lớn khi mở rộng sang một lãnh thổ địa lý mới, sẽ dễ dàng hơn trong việc tận dụng những nền tảng đã có của một công ty startup đôi khi là một cách hiệu quả về chi phí để “mua kiến thức và kinh nghiệm” tại địa phương.

Lý do cuối cùng để các tập đoàn lớn quan tâm đến các công ty startup, chúng ta hãy xem xét về lợi nhuận đầu tư. Đa số báo cáo của các quỹ đầu tư mạo hiểm cho rằng danh mục đầu tư startup có thể mang lại IRR (tỷ suất hoàn vốn nội bộ) là 25% hoặc tỷ lệ hoàn vốn bằng 9 lần trong 10 năm. Chắc chắn, đầu tư vào các công ty starttup mang lại nhiều rủi ro, nhưng đối với các tập đoàn lớn - cũng như các nhà đầu tư cá nhân - nó cũng mang lại tiềm năng thu được những phần thưởng lớn, và những điều này vượt xa phạm vi tài chính thuần túy.
Họ có thể rất khác nhau, nhưng trớ trêu thay, mọi công ty startup đều khao khát lớn lên để trở thành một tập đoàn lớn. Điều này ai cũng biết, nhưng điều đáng ngạc nhiên hơn là các tập đoàn lớn cũng có xu hướng theo dõi sát sao những người anh em nhỏ hơn của họ.

Nằm trong chuỗi các hoạt động của Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia 2023, Diễn đàn cấp cao về xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo vùng đồng bằng sông Hồng do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức phối hợp với Sở KH&CN tỉnh Nam Định Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp Khoa học – Công nghệ (NATEC - Bộ KH&CN), Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo Quốc gia (VSMA) dưới sự chỉ đạo của VCCI, Bộ KH&CN và UBND tỉnh Nam Định.