Putin và chủ nghĩa dân tộc Nga kiểu mới

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 07/07/2021 06:00

Chiến lược an ninh quốc gia Nga mới được công bố có rất nhiều tình tiết đáng chú ý.

Nga đã công bố chiến lược an ninh quốc gia mới

Tổng thống V. Putin hôm 3/7 đã chính thức công bố chiến lược an ninh quốc gia do chính tay ông phê chuẩn hồi năm 2015 để thay bằng phiên bản mới, gồm rất nhiều điểm đáng chú ý.

Không còn nghi ngờ gì nữa, Moscow sẽ thách thức vị trí của đồng dollars Mỹ trong lĩnh vực ngoại thương - giảm sử dụng USD, với Nga là một trong những biện pháp đảm bảo an ninh kinh tế.

Hồi năm ngoái, Sergey Glazyev cố vấn cao cấp tại điện Kremlin nói ngắn gọn: “Thoát khỏi đồng dollars là cách duy nhất để các nạn nhân thoát khỏi sự xâm lược của Mỹ”.

Rõ ràng, người Mỹ dựa vào sức mạnh của đồng bạc xanh để ra đòn cấm vận khắp nơi trên thế giới, trong đó có Nga - lệnh cấm vận từ sau sự kiện sáp nhập bán đảo Crimea vẫn còn hiệu lực với Moscow.

Trữ lượng dầu khí của Nga hiện đứng thứ 8 toàn cầu, éo le thay tất cả các giao dịch mua bán mặt hàng này trên phạm vi toàn thế giới đều bị phong tỏa bởi hệ thống Petrodollars, tức là không một đồng tiền nào có thể mua dầu mỏ ngoại trừ tiền Mỹ!

Putin và nước Nga không thể mãi cam chịu thế “cửa dưới”, họ đã liên minh tài chính với Trung Quốc, không ngừng khuếch trương không gian có hiệu lực cho đồng Rup và Nhân dân tệ.

Lệnh cấm vận của Mỹ và phương Tây không cho phép Nga mua một số mặt hàng chiến lược từ nước ngoài, vì thế trong chiến lược an ninh mới ông Putin đặt ra yêu cầu “giảm phụ thuộc vào nhập khẩu trong một số lĩnh vực chủ chốt của nền kinh tế”.

Dĩ nhiên, mối quan tâm nhất của Moscow lúc này là thúc đẩy quan hệ với Trung Quốc và Ấn Độ. Đây là một trong những ưu tiên chính sách đối ngoại của Nga, nhằm thiết lập cơ chế đảm bảo an ninh, ổn định khu vực dựa trên cơ sở không liên kết trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Trung Quốc thì rõ rồi, họ cần Nga để tăng đối trọng với Mỹ, gần đây hai bên mở ra nhiều lĩnh vực hợp tác, từ tài chính, thương mại đến vũ trang quân sự, tập trận, tuần tra chung. Bởi vì cả hai có chung một đối thủ.

Nhưng Ấn Độ thì chưa chắc, chính phủ ông Narendra Modi kiên định đường lối ngoại giao “không liên kết”, “không xây trục” nhằm hướng tới hình ảnh một cường quốc thân thiện. Trong đó, Washington liên tục chèo kéo New Delhi gia nhập hệ thống đồng minh ở châu Á-Thái Bình Dương, Ấ Độ - Thái Bình Dương.

Có vẻ như nước Nga đang nghiêng dần về chủ nghĩa dân tộc?

Thêm một điểm rất đáng chú ý trong chiến lược an ninh quốc gia 2.0 của Nga là, lần đầu tiên một quốc gia tư bản đưa các nội dung “đạo đức”, “chủ quyền văn hóa”, “tôn giáo”, “tư tưởng, lịch sử quốc gia”,… trở thành tài sản cần được bảo vệ, tránh sự xâm nhập truyền bá từ bên ngoài.

Cụ thể, chiến lược cảnh báo: “Chiến dịch phá hoại tâm lý, thông tin và Tây hóa văn hóa đang ngày càng làm gia tăng mối nguy khiến Nga mất chủ quyền văn hóa”.

Một vài điểm nhấn quan trọng trong chiến lược an ninh quốc gia Nga cho thấy, ông Putin đang cố gắng thúc đẩy nội lực dân tộc, chính sách tự cường, tự lực, tách biệt hoàn toàn với phương Tây.

Từ kinh tế đến văn hóa, xã hội, chiến lược mới là biểu hiện của chủ nghĩa dân tộc kiểu mới. Đúng như sử gia Andrew tại Đại học California Riverside nói. “Họ (Nga) đang cố gắng chuyển từ một đế chế sang một quốc gia dân tộc”.

Nước Nga vẫn chưa hết bàng hoàng sau 30 năm chia tách, tan rã, giờ đây họ vật vờ tìm lại vàng son một thuở. Năm 2013, phe “dân tộc chủ nghĩa” mở cuộc tuần hành lớn tại thủ đô Moscow, họ mặc đồ màu đen, dương cao các biểu ngữ có nội dung “Nước Nga dành cho người Nga”.

Nước Nga vĩ đại, không thua kém bất cứ ai. Quan điểm này đã gần như trở thành một hệ tư tưởng quốc gia. Nga chống Mỹ; cách sống Nga tương phản với nền văn hóa phương Tây thối rữa; nếu bạn không phải là người yêu nước thì bạn là một kẻ phản bội - dường như có một mạch ngầm, “tối hậu thư” như thế rỉ rả trong lòng nước Nga.

Bản thân Putin, người đã xây dựng cho mình sự nghiệp chính trị vĩ đại không thua kém các lãnh tụ Sô viết lúc trước. Ông là biểu tượng của nước Nga đương đại, là đại diện cho đường lối bài Tây, hướng nội; là rường cột, đầu mối thành công cũng như thất bại ở xứ bạch dương.