Tạo thị trường mua bán điện cạnh tranh?

LÊ MỸ• 25/08/2021 12:04

Tập đoàn Samsung đang đàm phán với Việt Nam về việc tham gia dự án thí điểm năng lượng tái tạo. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ được hỗ trợ tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, theo Nikkei Asia.

Điều này được cho sẽ giúp Samsung đang đối mặt với áp lực giảm bớt sự phụ thuộc vào than đá và thực thi mục tiêu sử dụng 100% năng lượng tái tạo của Tập đoàn, tại Hàn Quốc và Việt nam – hai cứ điểm quan trọng của ông lớn điện tử này.

Lắp đặt điện mặt trời mái nhà tại Bình Dương (ảnh: Hùng Phi)

Theo đó, tập đoàn đề xuất Bộ Công Thương hướng dẫn hỗ trợ trong việc triển khai thí điểm cơ chế DPPA (cơ chế mua bán điện trực tiếp). Nếu đề xuất được chấp thuận thì Samsung có thể mua điện trực tiếp từ đơn vị phát điện năng lượng tái tạo mà không phải thông qua EVN.

Theo một dữ liệu, Samsung Electronics đã đạt được mục tiêu 100% năng lượng tái tạo ở Trung Quốc, châu Âu và Mỹ vào năm 2020. Họ vẫn đã và đang nỗ lực với những bước đi “trải thảm xanh” cho con đường sử dụng năng lượng tái tạo ở Việt Nam, điều này được cho là rất phù hợp tại quốc gia đang có tốc độ phát triển các dự án năng lượng tái tạo mạnh mẽ nhất.

Trên thực tế trước đó cách đây một thời gian, tại buổi làm việc của Lãnh đạo Bộ Công Thương với ông Choi Joo Ho - Tổng Giám đốc Tổ hợp Samsung Việt Nam, phía Samsung cũng đề xuất được hướng dẫn hỗ trợ trong việc triển khai thí điểm cơ chế DPPA. Và không chỉ Samsung mà nhiều doanh nghiệp quốc tế có đầu tư ở Việt Nam trong lĩnh vực Dệt may - Da giày như Nike, Adidas… cũng đang ủng hộ phương thức DPPA.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng kiến nghị của Samsung, nếu thực hiện, cần phải thực sự mang đến cơ hội cho cả các doanh nghiệp năng lượng tái tạo, đang bị Tập đoàn Điện lực VN (EVN) cắt giảm bớt công suất do dư thừa cung đã hòa lưới điện, có thể giải phóng phần công suất ở các giai đoạn phát dư án của mình. EVN với vai trò “độc quyền” trên thị trường điện, bên cạnh đó là các chính sách quản lý có phần giật cục, thiếu quy hoạch phù hợp với tầm nhìn dài hạn về năng lượng tái tạo, một phần nào đang làm kìm hãm lại sự phát triển mạnh mẽ và theo cơ chế thị trường của ngành năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, một chuyên gia đánh giá.

Ngay cả như vậy, ông này cũng cho rằng nếu cơ chế mua điện DPPA được xây dựng, cũng vẫn không thiếu sự hiện diện của EVN vì không có EVN thì không truyền tải được. Đây là “mắt xích” lớn mà nếu không xây dựng cơ chế phù hợp, có thể khiến giá thành của điện tái tạo đến với các doanh nghiệp tập đoàn, có nhu cầu tiêu thụ lớn sẽ đội lên, và họ sẽ lại hạch toán chi phí đắt đỏ này chi phí doanh nghiệp, làm giảm mức thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thu thuế.

Chuyên gia nhấn mạnh mặt khác, điều này phải được xây dựng trên cơ sở có thể là một cơ chế thị trường mua bán điện vừa cạnh tranh vừa phải đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Và hơn hết, phải đảm bảo ở chiều ngược lại, doanh nghiệp Việt thực sự được tham gia sâu chuỗi cung ứng như các nhà đầu tư cam kết, không loanh quanh “ngoài rìa”.

Ngoài ra, cần nhớ trên thị trường, vốn đầu tư Hàn Quốc vào mảng năng lượng tái tạo khá lớn, với một số dự án giá trị như Dự án Điện gió Bình Đại (Bến Tre) có vốn đầu tư 180 triệu USD do Công ty Doarm Engineering đầu tư liên doanh; Dự án Điện gió tại Trà Vinh có vốn đầu tư 125 triệu USD của Công ty Unison; Dự án Điện mặt trời Tuy Phong (Bình Thuận) có vốn đầu tư 64 triệu USD do Công ty Doosung Vina đầu tư…,. Do đó, thị trường mua bán điện cạnh tranh nếu có, cũng phải tạo công bằng, không thể thành cơ chế riêng của một vài nhà đầu tư để họ được hưởng ưu đãi đặc biệt, càng không nên trở thành tiền lệ xây dựng một “ưu ái” riêng biệt cho bất kỳ nhà đầu tư nào dù đó là Samsung. Cũng như, không nên “cứng nhắc” với mọi đề nghị phù hợp, nếu có lợi cho các bên, trên vị thế “win-win”.