Giải mã hiện tượng Rivian

NGUYÊN AN• 11/11/2021 11:07

Với 10,5 tỉ USD được huy động từ Amazon và Ford, Rivian là một trong những đối thủ nặng ký nhất để soán ngôi vị hàng đầu của hãng xe điện Tesla.

Giá cổ phiếu Rivian Automotive Inc. tăng tới 29% trong phiên giao dịch đầu tiên trên sàn chứng khoán ở New York, Mỹ vào ngày 10/11. Dù chốt phiên với mức tăng ít hơn, hãng xe điện còn ít tên tuổi này đã đạt mức vốn hoá lớn hơn cả hai hãng xe lớn nhất của Mỹ và đã có lịch sử hàng trăm năm tuổi là General Motors (GM) và Ford Motor.

"Kình ngư" mới nổi

Rivian, giao dịch với mã “RIVN” trên Nasdaq, đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư muốn tận dụng thị trường xe điện đang phát triển nhanh, đã bán được 153 triệu cổ phiếu vào ngày 9/11.

Hãng xe điện Rivian vốn hóa vượt 100 tỷ USD hậu IPO.

Trong phiên giao dịch ngày 10/11, giá trị vốn hóa của Rivian đạt 104 tỷ USD khi giá cổ phiếu mở cửa ở mức 106,75 USD/cổ phiếu. Lúc đóng cửa, giá cổ phiếu Rivian đạt 100,73 USD/cổ phiếu, tương đương giá trị vốn hóa khoảng 88 tỷ USD. Nếu tính cả quyền chọn cổ phiếu và cổ phiếu bị giới hạn bán ra, Rivian được định giá ở mức khoảng 98 tỷ USD.

Đây là đợt phát hành IPO lớn thứ 3 kể từ cuộc phát hành 16 tỷ USD của mạng xã hội Facebook hồi năm 2012 và màn ra mắt IPO của tập đoàn Trung Quốc Alibaba vào tháng 9/2014.

Cũng nhờ lần ra mắt thị trường này, vốn hóa thị trường của Rivian đã vượt mặt 2 “ông lớn” trong ngành là Ford Motors (77 tỷ USD) – cũng là hãng hậu thuẫn cho Rivian, và Generals Motors (86 tỷ USD).

Tuy vậy, Rivian vẫn chỉ có giá trị bằng một phần nhỏ so với công ty tiên phong trong lĩnh vực xe điện Tesla, công ty có vốn hóa thị trường hơn 1.000 tỷ USD và chưa tạo được tên tuổi trong ngành xe điện ngoài việc được mọi người biết đến nhờ sự hậu thuẫn của Amazon và Ford. Công ty này cũng chưa sản xuất xe điện với số lượng lớn.

Trong một báo cáo hồi tháng 10, công ty cho biết họ lỗ tới 1,28 tỷ USD trong quý III, trong khi doanh thu sẽ từ 0 đến 1 triệu USD do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng chip toàn cầu khiến chi phí sản xuất cao hơn.

Mặc dù công ty khởi nghiệp này vẫn chưa bán được bất kỳ khối lượng đáng kể nào đối với xe tải hoặc xe tải chạy điện, Rivian đã và đang đầu tư mạnh mẽ để tăng cường sản xuất, bao gồm cả mẫu xe bán tải chạy điện cao cấp R1T cùng với việc ra mắt chiếc SUV 7 chỗ R1S chạy hoàn toàn bằng pin vào tháng 12 tới đây. Công ty cũng có đơn hàng 100.000 xe với Amazon, được giao vào năm 2030.

"Đối thủ nặng kí" của Tesla

Việc IPO diễn ra vài tháng sau khi Rivian bắt đầu sản xuất xe điện và công ty chỉ dự kiến xuất xưởng hơn 1.000 chiếc trong năm nay.

Nhưng triển vọng của nó đã bị ảnh hưởng bởi một đơn đặt hàng 100.000 xe tải điện từ Amazon vào năm 2025 và bởi niềm tin rằng những chiếc xe bán tải của Rivian có thể thu hút sự chú ý tương tự như những chiếc xe thể thao và sedan của Tesla.

Theo Financial Times, Rivian hy vọng huy động được khoảng 10 tỉ USD từ đợt IPO. Phần lớn trong số đó sẽ được chi vào việc tăng cường sản xuất, dựa trên khả năng hiện tại của nó ở thị trấn Normal thuộc Illinois. Nơi đây có khả năng sản xuất 150.000 xe mỗi năm.

Việc tăng tiền mặt sẽ dựa trên số tiền được huy động trên thị trường tư nhân, với các nhà đầu tư đổ vào 11,15 tỉ USD kể từ khi thành lập công ty vào năm 2009; 10 tỉ USD trong số đó sẽ có từ năm 2019. Rivian không phải là công ty duy nhất được hưởng lợi từ sự háo hức của các nhà đầu tư đối với các công ty khởi nghiệp về lĩnh vực di động. Theo PitchBook, hơn 75 tỉ USD đã được đầu tư vào lĩnh vực này chỉ trong năm qua.

Nhà phân tích Asad Hussain của PitchBook cho biết: “Câu chuyện về điện khí hóa này rộng hơn là chỉ di chuyển mọi người xung quanh. Ngày càng có nhiều nhà đầu tư tập trung vào lĩnh vực hậu cần. Tính di động và chuỗi cung ứng là điểm hội tụ của sự đổi mới và Rivian thực sự là trung tâm của điều đó”.

Được thành lập vào năm 2009 bởi doanh nhân Scaringe, Rivian - ban đầu có tên là Mainstream Motors - bắt đầu chế tạo một chiếc xe thể thao điện cỡ nhỏ. Sau này, ông Scaringe đã viết thư cho các nhà đầu tư rằng “ngày càng rõ ràng” rằng chiếc xe sẽ làm được nhiều điều hơn những gì Tesla đạt được.

Mẫu bán tải điện R1T của Rivian - Ảnh: Bloomberg.

Thay vào đó, ông Scaringe quyết định tạo ra một thương hiệu mạo hiểm theo khuôn mẫu của North Face hoặc GoPro, dành một thập kỷ âm thầm phát triển công nghệ pin và thiết kế trước khi ra mắt hai mẫu xe tại LA Auto Show vào năm 2018: xe bán tải R1T và SUV R1S.

Nhà đầu tư năng lượng tái tạo và là thành viên hội đồng quản trị của hãng sản xuất xe điện Arcimoto Galileo Russell cho biết Rivian đã được đón nhận nồng nhiệt.

Tuy nhiên, ông Galileo Russell nói thêm: “Tôi cũng nghĩ rằng thành công của Tesla đã làm tăng giá trị của họ và mọi người đang cho rằng những gì Tesla đã làm có thể dễ dàng được nhân rộng”.

Các nhà phân tích của PitchBook đánh giá thỏa thuận trị giá 4,5 tỉ USD của Amazon đối với Rivian, là một bộ quyền độc quyền đối với công nghệ của Rivian.

Sự tham gia của Amazon, sự chứng thực tốt nhất có thể về tiềm năng thương mại của Rivian, đã làm dấy lên một loạt các nhà đầu tư mới chẳng hạn như Ford.

Thách thức không nhỏ

Rivian trở thành công ty đại chúng trong lúc nỗ lực tìm kiếm một chỗ đứng trên thị trường ô tô điện (EV) đang dẫn đầu bởi Tesla, công ty có giá trị vốn hoá hơn 1 nghìn tỷ USD. Xu hướng dịch chuyển sang ô tô điện để bảo vệ môi trường trên toàn cầu đã góp phần đưa giá cổ phiếu Tesla tăng gần gấp rưỡi trong năm nay.

Nhà sáng lập kiêm CEO R.J. Scaringe của Rivian nói với Bloomberg rằng thách thức lớn nhất của hãng này là “sức khoẻ của chuỗi cung ứng”, trong bối cảnh hãng muốn đẩy mạnh sản xuất mà ngành ô tô toàn cầu đang ở trong một cuộc khủng hoảng khan hiếm linh kiện, đặc biệt là con chip.

Mức vốn hoá của Rivian phản ánh khả năng của công ty này trong việc tăng sản lượng một cách nhanh chóng, cũng như kế hoạch phát triển xe thương mại của công ty. Kế hoạch này bắt đầu bằng đơn hàng 100.000 xe tải điện dùng để giao hàng mà Rivian sản xuất cho Amazon. Ông Scaringe nói đây là đơn hàng đầu tiên của Rivian.

Ngoài ô tô điện, Tesla còn phát triển mạnh những mảng kinh doanh khác bao gồm pin năng lượng mặt trời, thiết bị lưu trữ năng lượng cho gia đình và cơ sở kinh doanh. Ông Scaringe cho biết Rivian cũng có ý định “lấn sân” vào những lĩnh vực tương tự.

“Đối với chúng ta, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để dịch chuyển một cách nhanh nhất khỏi nền kinh tế phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch”, ông Scaringe nói. “Dĩ nhiên, việc đó đòi hỏi tập trung nhiều vào các sản phẩm phục vụ giao thông, và cả những sản phẩm về năng lượng. Đó chính là lĩnh vực chúng tôi sẽ tham gia vào”.

Rivian mới chỉ giao những chiếc xe đầu tiên của hãng cách đây 2 tháng, và chủ yếu là xe bán cho nhân viên. Trong năm nay, hãng dự kiến chỉ sản xuất khoảng 1.200 xe tại nhà máy ở Normal, Illinois.

Rivian lỗ khoảng 1 tỷ USD trong nửa đầu năm nay. Hãng dự kiến đến cuối năm 2023 sẽ đạt mức sản lượng hàng năm 150.000 xe.