Cuộc chiến vương quyền bên trong nhà tỷ phú giàu nhất châu Á

HÀ TRANG• 25/07/2020 04:28

Không phải Pony Ma của Tencent hay Jack Ma của Alibaba, tỷ phú giàu nhất châu Á hiện nay là Mukesh Ambani.

Mukesh Ambani - người đàn ông 63 tuổi, lãnh đạo tập đoàn kinh doanh đa ngành của Ấn Độ Reliance Industries, mới đây đã lọt top 10 người giàu nhất thế giới bất chấp cuộc khủng hoảng COVID-19.

Vị Thái tử không lớn trong nhung lụa

Thực chất, những thành quả Mukesh Ambani có được ngày hôm nay là cả một chuỗi hàng chục năm cố gắng và nỗ lực của 2 thế hệ. Cha đẻ của vị tỷ phú Ấn Độ - Dhirubhai Ambani là người đã định hướng và gây dựng sự nghiệp cho gia tộc giàu nhất châu Á này, mãi cho đến năm 2002 khi ông qua đời.

Mukesh Ambani - người đàn ông 63 tuổi, lãnh đạo tập đoàn kinh doanh đa ngành của Ấn Độ Reliance Industries

Mukesh Ambani - người đàn ông 63 tuổi, lãnh đạo tập đoàn kinh doanh đa ngành của Ấn Độ Reliance Industries đã vươn lên vị trí thứ 5 trong top 10 tỷ phú giàu nhất hành tinh.

Ông Dhirubhai khởi nghiệp bằng việc mở một xưởng dệt nhỏ, với chỉ vỏn vẹn 50.000 rupee. Sau một thời gian, ông bắt đầu chuyển sang hóa dầu, buôn bán khí đốt, sản xuất năng lượng, ngân hàng, bảo hiểm, công nghệ thông tin, phân phối các mặt hàng cơ sở hạ tầng và cả nông sản.

Sinh ra trong một gia đình bề thế bậc nhất Ấn Độ, nhưng chẳng ai ngờ, Thái tử nhà Ambani và em trai ruột của ông là Anil vẫn ngày ngày đến trường bằng xe bus hoặc tàu hỏa, khổ luyện trong những trường đại học danh giá trước khi ra nước ngoài du học. Những năm tháng tự lập đã tôi rèn Mukesh thành người thanh niên bản lĩnh, nhưng kỳ diệu nhất là sự kế thừa năng lực kinh doanh từ người cha một cách trọn vẹn, thậm chí táo bạo hơn. Sau này, khi đã trở thành tỷ phú giàu nhất Ấn Độ, Mukesh vẫn thường xuyên nhắc đến người cha với sự tự hào, biết ơn đặc biệt nhất.

Tốt nghiệp chương trình MBA của đại học danh giá Stanford, Mukesh trở về dưới trướng gia đình, dần dần tiếp nhận công việc kinh doanh và được dự đoán trở thành Thái tử kế nhiệm đế chế Reliance. Nếu như người cha có công xây dựng nên Tập đoàn Reliance Industries thì người con trai kế nghiệp Mukesh lại được biết đến là đã thành công đưa tập đoàn này tiến ra thị trường quốc tế.

Mukesh là người đưa Reliance vào lĩnh vực tinh chế hóa dầu vào những năm 90 của thập kỷ 20 và giành quyền thống trị lĩnh vực viễn thông bán lẻ của Ấn Độ vào đầu những năm 2000. Không phải dệt may mà chính hóa dầu, viễn thông mới là những mỏ vàng khiến Reliance phất lên trông thấy. Nguồn lợi nhuận khổng lồ thu về từ khu tổ hợp tinh chế dầu lớn nhất thế giới mang tên Jamnagar nằm ở phía Tây bờ biển Ấn Độ là một trong những chìa khóa đưa Reliance lọt top những doanh nghiệp giá trị nhất toàn cầu.

Tài sản của ông Ambani đã tăng 18,8 tỷ USD kể từ đầu năm khi giá cổ phiếu của tập đoàn Reliance Industrie tăng 135% từ mức đáy hồi tháng 3.

Hiện tài sản của tỷ phú Ambani được ước tính khoảng 77,4 tỷ USD, vượt qua Steve Ballmer (73,1 tỷ USD) để trở thành người giàu thứ 5 trên hành tinh. Từ nhiều năm nay, 5 vị trí giàu nhất thế giới thường được thống trị bởi người Mỹ, châu Âu và Mexico.

Ông Mukesh Ambani nắm giữ 42% cổ phiếu của Reliance Industrie. Ông đã đưa Reliance từ một công ty năng lượng thành một tập đoàn lớn, bao gồm các cửa hàng bán lẻ, nhà cung cấp dịch vụ di động và băng thông rộng, nền tảng kỹ thuật số và nhiều mảng khác.

Vị tỷ phú này cũng là người đứng sau hàng loạt dự án khủng, như xây dựng tổ hợp khai khoáng lớn nhất thế giới ở Jamnagar, sở hữu mạng lưới dữ liệu di động rộng khắp toàn cầu cũng như công ty bán lẻ lớn nhất, lợi nhuận tốt nhất tại Ấn Độ.

Theo Bloomberg, trong thỏa thuận tiềm năng mới nhất, Reliance chuẩn bị thâu tóm cổ phần tại một số đơn vị của Future Group, công ty từng hợp tác với Amazon.com.

Hồi năm ngoái, Reliance vượt qua Tập đoàn Dầu khí Ấn Độ thuộc sở hữu nhà nước để trở thành công ty lớn nhất đất nước xét về doanh thu.

Sở dĩ thời gian gần đây tài sản của ông Mukesh Ambani gia tăng đáng kể là nhờ Jio Platforms, công ty kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông và kỹ thuật số thuộc Reliance Industries, vừa nhận gần 20 tỷ USD vốn rót từ Facebook, General Atlantic, Silver Lake Partners, KKR & Co và quỹ tài sản của Saudi Arabia chỉ trong vỏn vẹn 2 tháng, chiếm hơn một nửa khoản đầu tư vào các công ty viễn thông trên toàn thế giới trong năm nay.

Mới đây nhất, Google ngày 21/7 xác nhận đã đầu tư 4,5 tỷ USD vào Jio Platforms để đổi lấy 7,7% cổ phần.

Jio Platforms là công ty viễn thông hàng đầu của Ấn Độ, và cũng đang phát triển một số ứng dụng và dịch vụ khác trong thương mại điện tử và băng thông rộng.

Jio Platforms đã tích lũy được hơn 388 triệu thuê bao 4G kể từ khi ra mắt vào năm 2016. Một báo cáo đầu tháng 6 của Sanford C. Bernstein dự đoán, Jio Platforms có thể chiếm 48% thị phần thuê bao di động của Ấn Độ vào năm 2025.

Trong thỏa thuận tiềm năng mới nhất được tiết lộ, dự kiến sẽ thúc đẩy tham vọng phát triển lĩnh vực thương mại điện tử của tỷ phú Mukesh Ambani, Reliance được cho đang tiến rất gần đến việc mua cổ phần của một số đơn vị thuộc Future Group - công ty đã hợp tác với Amazon của Mỹ.

Trở lại năm 2016, khi Reliance chính thức giới thiệu rằng Jio là một nhà khai thác viễn thông di động hứa hẹn mức giá rẻ hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh khác. Trong một cuộc phỏng vấn, ông Mukesh lúc đó nói rằng internet di động sẽ là công nghệ đi đầu trong sự phát triển của con người.

Ông cảm thấy may mắn khi là người mang lại cuộc cách mạng di động cho 1,2 tỷ người dân Ấn Độ, đồng nghĩa với việc thống trị thị trường không dây siêu cạnh tranh của quốc gia này. Với số tiền vốn khổng lồ, dịch vụ của Jio hoàn toàn miễn phí, được cung cấp dưới dạng thử nghiệm mở rộng tới 3 triệu khách hàng.

Cuộc chiến gia tộc

Dhirubhai nuôi dạy hai người con trai là Mukesh sinh năm 1957 và Anil sinh năm 1959 rất nghiêm khắc. Vào cuối tuần, Anil cho biết, ông Dhirubhai sẽ dẫn hai anh em đi dã ngoại, có những chuyến đi bộ dài 10km dưới mưa và phần thưởng là một hộp xoài. Nhưng để trừng phạt các cậu bé khi có hành động không đúng, ông Dhirubhai đã từng giam cầm họ trong 2 ngày ở nhà để xe.

Anil (trái) và Mukesh (phải) cùng cha Dhirubhai Ambani vào năm1986. Ảnh: Trunk Archive

Khi cả hai bước vào độ tuổi đôi mươi, họ bắt đầu đảm nhận những vai trò nổi bật trong công ty gia đình. Mukesh là người quản lý các cơ sở, bao gồm nhà máy polyester trong nước và Anil là giám đốc điều hành mảng pháp chế, đối tác, báo chí.

Khi ông Dhirubhai Ambani qua đời vì đột quỵ vào tháng 7/2002 nhưng không để lại di chúc nào, ít ai ngờ rằng điều này trở thành bước ngoặt, mở đầu một cuộc huynh đệ tương tàn trong gia tộc giàu có vốn nổi tiếng trên dưới hòa thuận này.

Từ thời điểm này, mối quan hệ giữa Mukesh và Anil bắt đầu trở nên căng thẳng. Cả hai lao vào tranh giành gia tài mà người cha để lại. Cuộc chiến này chỉ kết thúc vào năm 2005 khi bà Kokilaben Ambani, mẹ của cả hai quyết định đứng ra can thiệp. Cả hai chấp nhận chia đôi tài sản của công ty, Mukesh sẽ có các doanh nghiệp lọc hóa dầu, khai khoáng còn Anil sẽ sở hữu dịch vụ tài chính, sản xuất điện và viễn thông.

Năm 2010, khi giá dầu thô trên thế giới tăng khiến mảng lợi nhuận từ lọc dầu mà ông Mukesh Ambani đang nắm giữ bị sụt giảm nghiêm trọng. Lúc này, lĩnh vực mà ông đang để mắt đến là viễn thông, một mảng mà người em ruột Anil Ambani của ông đang nắm giữ. Ngay lập tức, anh em nhà Ambani trở thành đối thủ trên thương trường. Ông Mukesh mở rộng kinh doanh và tấn công vào lĩnh vực của em trai chính bằng sự ra đời của Jio Platforms, khiến cho mối bất hòa giữa cả 2 ngày càng trở nên sâu sắc.

Thành công từ Jio của Mukesh thực sự đã truyền cảm hứng cho nhiều người, nhưng mặt khác đã khiến cho số phận kinh doanh của người em Anil bị áp chế hoàn toàn. Với lượng tiền mặt khổng lồ, Reliance sẵn sàng đốt tiền nhiều năm để tung ra các gói dịch vụ siêu rẻ nhằm xây dựng tập khách hàng lớn, trung thành để sau này mang lại lợi nhuận.

Jio đã kết liễu số phận nhà mạng Reliance Communications của Anil năm 2019, khi buộc đối thủ nộp đơn xin phá sản. Cũng vào những ngày đầu năm mới của năm 2019, một phiên xử tại Tòa án Tối cao New Delhi chật cứng người, chứng kiến cựu tỷ phú Anil Ambani được triệu tập để trả lời những cáo buộc hình sự về khoản nợ đối với Ericsson (Thụy Điển).

Vài tháng sau đó, khi ông Anil đã gần như bị giam giữ một thời gian, anh em nhà Ambani đạt được một thỏa thuận. Trong một thông cáo báo chí sau đó, Anil cảm ơn anh trai mình đã đứng ra trả cho ông khoản nợ 80 triệu USD.

Tuy nhiên, Bloomberg dẫn nguồn những người trong cuộc tiết lộ, để đổi lấy số tiền của Mukesh, Anil đã phải nhượng lại 2 hợp đồng cho thuê văn phòng ở Mumbai. Thông cáo trích lời Anil, nhưng được soạn thảo bởi phía Mukesh và thực chất người em trai chỉ được xem qua trước khi công bố.

Trong phần lớn sự nghiệp của mình, Mukesh thường tránh các nhiếp ảnh gia và tham gia những cuộc phỏng vấn truyền thông một cách miễn cưỡng, đầy lo lắng. Bây giờ, ông đã sẵn sàng đứng ra quảng bá cho Jio, tham gia hội thảo thường xuyên tại các sự kiện như Diễn đàn kinh tế thế giới và Sáng kiến đầu tư tương lai. Ông và vợ Nita cũng thường tổ chức các sự kiện lớn tại Antilia, biệt thự 27 tầng của gia đình ở một quận lớn nhất thủ đô.

Anil, ngược lại, đã gần như ở ẩn. Giờ đây, ông bắt đầu một buổi sáng với một chuyến chạy bộ 10 dặm. Mỗi ngày ông cầu nguyện tại đền thờ Hindu cùng mẹ và nói với bạn bè rằng giờ đây ông thấy rằng thành công vật chất rỗng tuếch so với sự thỏa mãn tinh thần. Mặc dù vậy, Anil vẫn cố gắng xoay chuyển mọi thứ, làm việc 14 giờ mỗi ngày để giải cứu các công ty của mình và bảo vệ số tài sản còn lại.