SPAC - Xu hướng tài chính nóng nhất Phố Wall (Phần 1)

QUÂN BẢO• 11/04/2021 07:40

Grab đang có kế hoạch cổ phần hóa qua SPAC. WeWork cũng ra mắt công chúng qua SPAC. Vậy SPAC là gì?

SPAC là viết tắt của Special Purpose Acquisition Company, tạm dịch “Công ty chuyên đi thâu tóm”. Những công ty kiểu này chẳng sản xuất kinh doanh gì, chỉ có mỗi việc chuyên đi thâu tóm các công ty khác. Mục đích chính là để đưa một công ty tư nhân ra đại chúng, mà không phải đi theo quy trình IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) truyền thống vốn nhiều “vấn đề đau đầu” về luật pháp và quy định.

Theo cuộc kiểm đếm mới nhất, SPAC hiện nhiều hơn các đợt IPO truyền thống gấp 5 lần và Nhiều công ty đã tuyên bố SPAC là “IPO mới” - với nhiều con số thuyết phục:

Vào năm 2020, 248 vụ SPAC đã được công khai (tăng 400% so với năm 2019), thu về tổng cộng 83 tỷ đô la từ các nhà đầu tư.
Chỉ 3 tháng kể từ năm 2021, đã có 275 vụ SPAC được hoàn thành, trị giá 84 tỷ đô, vượt luôn cả năm 2020.

Các công ty nổi tiếng như DraftKings, Virgin Galactic và OpenDoor đều đã sử dụng SPAC để ra mắt công chúng.

Vậy tại sao nhiều công ty lại chọn cách ra công chúng thông qua SPAC thay cho IPO tiêu chuẩn? Và SPAC có lợi như thế nào đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư?

Trước hết hãy tìm hiểu cách thức hoạt động của một IPO tiêu chuẩn.

Anh Tôn có một cửa hàng bánh rán. Ban đầu chỉ là một cửa hàng nhỏ. Nhưng càng ngày càng phát đạt nên anh mở thêm chi nhánh, rồi nhiều chi nhánh ở khắp nơi. Bánh rán Tôn trở thành một doanh nghiệp lớn, có hàng trăm nhân viên và doanh thu hàng năm là 1 tỷ đô la.

Tôn nhận ra rằng phải huy động thêm vốn để duy trì sự phát triển của mình và quyết định đưa công ty ra đại chúng thông qua IPO.

Có một số loại IPO khác nhau. Nhưng nếu Tôn đi theo con đường truyền thống, thông thường sẽ trải qua 5 bước cơ bản sau:

Hợp tác với nhà bảo lãnh phát hành (thường là một ngân hàng đầu tư).
Thủ tục giấy tờ: nhà bảo lãnh phát hành này sẽ giúp điều hướng hàng núi thủ tục giấy tờ pháp lý để có được sự chấp thuận từ SEC (Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ).
Quảng bá: Công ty lại tiếp tục đi 1 vòng để thuyết phục và thu hút các nhà đầu tư.
Định giá: Định giá chứng khoán và số lượng phát hành.
IPO: Thông báo công khai phát hành chứng khoán bắt đầu có hiệu lực.

Việc đưa công ty ra đại chúng mang lại một số điểm cộng rõ ràng:

Cho phép một doanh nghiệp huy động một lượng lớn vốn.
Cung cấp một khoản thanh toán cho các cổ đông tư nhân.
Làm tăng tính minh bạch tài chính và nâng cao lòng tin của công chúng.

Nhưng lại xảy ra một số vấn đề:

Chi phí cao: Người bảo lãnh phát hành thường tính phí 4-7% tổng số tiền thu được từ IPO, có thể từ 1,5 triệu đô la đến 100 triệu đô la, tùy thuộc vào quy mô giao dịch. Phí pháp lý, kế toán, in ấn và quy định có thể đắt hơn hàng triệu USD.
Thời gian dài: thường đòi hỏi 6-12 tháng lập kế hoạch và 6-9 tháng nữa cho quá trình IPO thực sự.
Cần nhiều công tác hậu cần: Một đợt IPO cũng đòi hỏi rất nhiều công việc hậu cần cho một công ty như Bánh rán Tôn - “các buổi biểu diễn quảng cáo”, các khoản đầu tư tiếp thị khổng lồ và tiết lộ tài chính của mọi loại hình hiện có (bảng cân đối kế toán, báo cáo dòng tiền, báo cáo thu nhập).

Mục tiêu của tất cả sự thẩm định này? Để cung cấp càng nhiều sự minh bạch càng tốt cho công chúng trước khi họ đầu tư.

Với IPO, các nhà đầu tư biết họ đang đặt cược vào công ty nào và lý tưởng nhất là có thông tin cần thiết để thực hiện một giao dịch mua sáng suốt.

Nhưng nếu Tôn thấy rằng quá trình này quá cồng kềnh, anh có một lựa chọn khác, đó là: GIA NHẬP SPAC.