Lời giải cho bài toán... chống hàng giả

GIA NGUYỄN• 02/05/2024 03:30

Trước tình trạng hàng giả, hàng nhái diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp, nhiều ý kiến cho rằng, truy xuất nguồn gốc hàng hóa là giải pháp hữu hiệu để bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng...

>> Những giải pháp chống hàng giả dành cho các doanh nghiệp

Thống kê từ Bộ Công Thương cho thấy, năm 2023 và quý I/2024 lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã thanh tra, kiểm tra 74.719 vụ và phát hiện 55.142 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách Nhà nước 539 tỷ đồng. Trong đó, chỉ riêng quý I/2024, lực lượng chức năng đã kiểm tra, xử lý 31 vụ vi phạm về hàng giả; 1.702 vụ vi phạm về không rõ nguồn gốc xuất xứ; 1.058 vụ vi phạm về sở hữu công nghiệp, số tiền xử phạt trên 38 tỷ đồng.

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về nguồn lực, cơ hội và uy tín của các doanh nghiệp làm ăn chân chính mà ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ của người tiêu dùng, đặc biệt là những sản phẩm liên quan đến sức khỏe.

tình trạng hàng giả, hàng nhái diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp đe dọa hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp làm ăn chân chính - Ảnh minh họa: ITN

Tình trạng hàng giả, hàng nhái diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp đe dọa hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp làm ăn chân chính - Ảnh minh họa: ITN

Và trước hiện trạng đã nêu, để giải quyết bài toán này, nhiều ý kiến cho rằng, áp dụng truy xuất nguồn gốc hàng hóa là giải pháp tốt để ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo TS. Lương Minh Huân Viện trưởng - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thời gian qua, các doanh nghiệp đã có sự quan tâm, coi trọng đến việc đầu tư vào sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm, tạo niềm tin cho khách hàng bằng chất lượng và giá cả hợp lý. Tuy nhiên, trên thị trường vẫn còn các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh, làm ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và thương hiệu của doanh nghiệp, đó là tình trạng hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng.

“Vấn nạn hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về nguồn lực, cơ hội và uy tín của các doanh nghiệp làm ăn chân chính, mà ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ của người tiêu dùng”, ông Huân nhấn mạnh.

>>Doanh nghiệp “điêu đứng” vì hàng giả “lộng hành”

Để giải quyết vấn nạn hàng giả, hàng nhái, nhiều ý kiến cho rằng,

Để giải quyết vấn nạn hàng giả, hàng nhái, nhiều ý kiến cho rằng, truy xuất nguồn gốc hàng hóa là giải pháp hữu hiệu - Ảnh minh họa: ITN

Đồng thời cho rằng, truy xuất nguồn gốc hàng hóa phục vụ 3 mục đích chính là phục vụ quản lý chuỗi cung ứng để minh bạch thông tin của một sản phẩm thông qua các giai đoạn sản xuất chế biến và phân phối; phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng có cơ sở thông tin để yên tâm lựa chọn hàng hóa chính hãng; phục vụ cho cơ quan quản lý Nhà nước trong quá trình quản lý và kiểm soát hàng hóa trên thị trường.

Cụ thể, truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ các khâu trong quá trình sản xuất sản phẩm, các chuỗi cung ứng liên quan, góp phần hỗ trợ hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa từ khi sản xuất khi đến tay người tiêu dùng. Điều này giúp hạn chế tình trạng sản phẩm, hàng hóa kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ lưu thông trên thị trường, cùng với đó cũng giúp ngăn chặn việc sao chép không hợp pháp và sản xuất hàng giả. Các thông tin chi tiết về nguồn gốc và quá trình sản xuất giúp phân biệt sản phẩm chính hãng với hàng giả.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Quốc Toản - Trung tâm Chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng chỉ rõ, truy xuất nguồn gốc đồng nghĩa với việc cơ quan hữu quan theo dõi, truy vết toàn bộ quá trình hình thành của sản phẩm, từ khi khởi tạo cho đến thành công cuối cùng. Nếu làm tốt truy xuất nguồn gốc, chuỗi cung ứng sẽ tiếp cận được thông tin của 1 sản phẩm thông qua các giai đoạn sản xuất, chế biến và phân phối. Người tiêu dùng có cơ sở thông tin để yên tâm lựa chọn hàng hóa chính hãng và cơ quan quản lý Nhà nước dễ dàng hơn trong quá trình quản lý và kiểm soát hàng hóa trên thị trường.

Còn theo ông Phạm Minh Tuân - Cục Nghiệp vụ quản lý thị trường, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương, công tác chống hàng giả, hàng nhái không thể đạt hiệu quả cao nếu không có sự tham gia, phối hợp của doanh nghiệp và sự chung tay của toàn xã hội.

Các doanh nghiệp cần tăng cường quản lý, giám sát tiêu thụ hàng hoá và chủ động khiếu nại khi bị xâm phạm nhãn hiệu… cùng với đó là đẩy mạnh công tác tuyên truyền giúp người tiêu dùng trang bị kiến thức “tiêu dùng thông minh”, tránh trở thành nạn nhân của hàng giả, hàng nhái.

Được biết, thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt lĩnh vực truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá, chống buôn lậu và gia lận thương mại. Cụ thể, ngày 19/01/2019, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 100/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án triển khai áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc, nhằm xác định những nhiệm vụ cần triển khai để nâng cao công tác quản lý Nhà nước, đẩy mạnh hoạt động truy xuất nguồn gốc phục vụ hội nhập quốc tế và bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hoá. Tiếp đó, đến ngày 21/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 13/2022/NĐ-CP bổ sung quy định quản lý về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá.

Thực hiện Nghị định số 13/2022/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 28/3/2024, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư số 02/2024/TT-BKHCN quy định về quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá có hiệu lực thi hành từ ngày 01/6/2024.