Giải pháp để các khu nhà trọ không thành hiểm họa

VI ANH• 04/06/2024 05:00

Là một hệ quả của quá trình đô thị hóa ồ ạt, Hà Nội hiện có hàng nghìn nhà trọ cho thuê với chất lượng không đảm bảo.

>>Tăng cung nhà ở xã hội: Giải pháp giảm thiểu tình trạng hoả hoạn

Các khu nhà trọ có giá rẻ nằm rải rác khắp các đô thị không có lối thoát hiểm và không đảm bảo PCCC.

Các khu nhà trọ giá rẻ nằm rải rác khắp các đô thị không có lối thoát hiểm và không đảm bảo PCCC.

Bất cập “làng lên phố”

Theo báo cáo của quận Cầu Giấy, địa bàn có 3.328 cơ sở nhà trọ, tăng 213 cơ sở so với năm 2023. Trong số này, có đến 1.513 công trình là nhà ở kết hợp kinh doanh cho thuê trọ. Sau rà soát, đơn vị chức năng của quận cho biết, có gần 3.200 cơ sở nhà trọ không đảm bảo ngăn cháy lan, không có lối tiếp cận cho xe chữa cháy; trên 2.800 nhà trọ không đảm bảo điều kiện lối thoát nạn và gần 3.000 cơ sở có hệ thống báo cháy không đảm bảo...

Bên cạnh đó, trong báo cáo cũng chỉ ra hàng loạt bất cập khác như cơ sở có hệ thống kỹ thuật không đảm bảo, khu vực sạc xe điện không được thiết kế giải pháp ngăn cháy lan, cơ sở nằm trong ngõ sâu khiến xe chữa cháy khó tiếp cận, không có lối thoát nạn dự phòng...

Liên quan đến vấn đề này, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, các vụ cháy xảy ra là hệ quả của quá trình “làng lên phố” và quy hoạch nhà, vừa ở vừa kinh doanh.

>>Lời giải cho bài toán bức thiết về nhà ở

“Khi làng lên phố, người dân đã cơi nới nhà ở khiến đường trở nên chật hẹp. Thực tế, con hẻm từ ngoài vào sâu bên trong khu vực có ngôi nhà bị cháy dài 300m nhưng có tới 5 góc cua. Càng vào sâu trong, hẻm càng thu hẹp thêm. Con hẻm nhỏ tới mức chỉ 1 chiếc xe máy đi qua được” - Phó Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Việc xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp với các giải pháp đồng bộ đòi hỏi sự quan tâm của các nhà quản lý. ẢNH: LV

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, quy định pháp luật cần chặt chẽ hơn, sát thực tế và phù hợp hơn. Đồng thời, khi phát triển các khu đô thị mới cần quy hoạch bài bản hơn và đảm bảo đồng bộ về hạ tầng và an toàn về PCCC.

KTS. Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam rằng, vụ hỏa hoạn xảy ra trên phố Trung Kính là câu chuyện không hề mới, bởi một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng cũng đã xảy ra vào tháng 9 năm ngoái tại chung cư mini ở Khương Hạ.

Do đó, ông cho rằng các cơ quan chức năng cần phải làm rõ trách nhiệm quản lý các cấp, xem xét kỹ lưỡng các vấn đề liên quan đến cấp phép, thiết kế, điều kiện phòng cháy, chữa cháy, điều kiện kinh doanh của căn nhà xảy ra cháy nói riêng, các căn hộ cho thuê khác nói chung.

Cấm có phải là giải pháp?

Các chuyên gia cho rằng không nên cấm một cách cực đoan loại hình nhà ở ở kết hợp kinh doanh, cho thuê trọ. Nhất là trong bối cảnh nhu cầu về nhà ở tại các đô thị lớn ngày càng cao trong khi nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại vừa túi tiền còn khan hiếm. Tuy nhiên, cần có thêm cơ chế siết chặt về quản lý.

PGS.TS.KTS. Nguyễn Hồng Thục - Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Nghiên cứu Định cư và Năng lượng bền vững đưa ra một số lưu ý đối với loại hình nhà ở này. Đầu tiên, đó là cần đánh giá tác động cả môi trường ở và khu dân cư trước khi cấp phép xây dựng.

Bên cạnh đó, chi tiết hóa các tiêu chuẩn cơ bản cho chung cư mini, không để tình trạng đội lốt nhà ở đơn lẻ (nhà ống) để cấp phép, phạt cho tồn tại. Đồng thời, quản lý năng lượng như tự động ngắt thiết bị, kiểm soát theo tầng và giới hạn sử dụng điện trong giờ cao điểm; các hệ thống an toàn như hệ thống chống cháy, giám sát các hệ thống thoát người khẩn cấp; hay các hệ thống quản lý an ninh như camera giám sát tất cả các lối vào, lối ra, đường thoát khẩn cấp…

Trên thực tế, hiện nay vẫn chưa có tiêu chuẩn xây nhà cho thuê riêng rẽ, mà vẫn áp dụng theo tiêu chuẩn nhà ở cá nhân, xây dựng tự phát. Thông tư 09/2021 của Bộ Xây dựng về quy định tiêu chuẩn tối thiểu của nhà ở xã hội do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để cho thuê thì không quy định cụ thể về tiêu chuẩn tối thiểu đối với phòng ở, mà chỉ có những quy định chung.

Trong khi đó, tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng về nhà chung cư quy định phải có tối thiểu một phòng ở và một khu vệ sinh, với diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 25 m2. Do vậy, theo các chuyên gia, một giải pháp khác là sớm ban hành những tiêu chuẩn về thiết kế nhà cho thuê để tránh rơi vào tình trạng xây dựng tự phát dẫn tới khó quản lý như thời gian qua.

Ngoài ra, việc tăng cường cung cấp nhà ở xã hội được xem là giải pháp tối ưu để giảm thiểu hỏa hoạn khu dân cư các thành phố lớn. Tuy nhiên, VARS cho rằng, việc xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp với các giải pháp đồng bộ cần đòi hỏi sự quan tâm từ các nhà quản lý.

Trong đó, cơ quan quản lý Nhà nước đóng vai trò chủ đạo, thực hiện rà soát nhu cầu về nhà ở của người dân để xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở xã hội, bố trí quỹ đất ở vị trí thuận tiện, quy mô phù hợp với nhu cầu của người dân với đầy đủ hạ tầng y tế, giáo dục, điện nước,...

Ngoài các chính sách phát triển loại hình này cũng cần có các cơ chế ưu đãi để thúc đẩy phát triển phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, nhất là tại các thành phố lớn nhằm giúp người dân có thu nhập thấp có cơ hội được an cư an toàn.