Làm gì để kiểm soát lạm phát trong năm 2025?
Để kiểm soát lạm phát trong năm 2025, cần có các biện pháp bình ổn giá, xử lý vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.
Thực tế, vào đầu năm 2024 không có nhiều dự báo lạc quan về triển vọng kinh tế Việt Nam khi GDP chỉ tăng 5,66% trong quý I/2024, còn CPI vào tháng 3/2024 đã tăng 3,97% so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, nền kinh tế còn phải đối mặt với nhiều thách thức từ các các cuộc xung đột tại Ukraine và Trung Đông, xu hướng gia tăng giá cước vận tải, đặc biệt là sự mạnh lên của đồng USD trên thị trường thế giới gây áp lực lớn đến tỷ giá, lãi suất và lạm phát tại Việt Nam.
Mặc dù vậy, kể từ quý II/2024 bức tranh kinh tế đã dần sáng hơn. Sự phục hồi ấn tượng của xuất khẩu và sản xuất công nghiệp đã giúp tăng trưởng GDP các quý sau có xu hướng cao hơn so với quý trước. Trong khi đó, lạm phát so với cùng kỳ có xu hướng giảm dần sau khi đạt đỉnh ở mức 4,45% vào tháng 5/2024. Kết quả, đến cuối năm 2024, Việt Nam đã đạt được mục tiêu kép với tăng trưởng GDP đạt mức 7,09% (vượt mục tiêu 6-6,5%), còn CPI trung bình chỉ tăng 3,63% so với năm trước, thấp hơn rất nhiều mức mục tiêu được Quốc hội thông qua là 4-4,5%. Đây cũng là năm thứ 10 liên tiếp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%.
Có được kết quả này một phần là vì trong bối cảnh khó khăn, doanh nghiệp chấp nhận giảm lợi nhuận bằng cách không tăng giá hàng hóa. Cùng với đó, Chính phủ thực hiện miễn, giảm thuế, lệ phí nhằm trợ doanh nghiệp và người dân; điều hành thận trọng giá hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước quản lý; chính sách tiền tệ được điều hành thận trọng, linh hoạt... giúp giảm áp lực lạm phát.
Nhận định Việt Nam sẽ phải xử lý không ít thách thức đối với tăng trưởng kinh tế trong năm 2025, TS Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) nhận định, tăng trưởng kinh tế thế giới có thể phục hồi chậm, thậm chí suy giảm trong năm 2025; sự phát triển nhanh của các công nghệ mới một mặt mang lại cơ hội, mặt khác cũng đặt ra thách thức không nhỏ nếu Việt Nam không sớm có cách tiếp cận hiệu quả.
“Đặc biệt, phấn đấu tăng trưởng cao là yêu cầu quan trọng để đạt được các mục tiêu phát triển đầy tham vọng vào năm 2030 và 2045, song chỉ thực sự có ý nghĩa khi lạm phát được kiểm soát tốt. Cụ thể là khi đặt mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8%, Việt Nam cần cảnh giác với các nguy cơ gây lạm phát. Ngay cả Cục Dự trữ Liên bang Mỹ vừa rồi cũng đưa ra cảnh báo lạm phát toàn cầu có thể tăng trở lại vào năm 2025 và các quốc gia cần có biện pháp để kiềm chế”, TS Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh.
Được biết, Nghị quyết số 158/2024/QH15, ngày 12/11/2024 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 đặt mục tiêu kiểm soát lạm phát với tốc độ tăng CPI bình quân khoảng 4,5%. Để thực hiện nhiệm vụ Quốc hội đề ra, bà Nguyễn Hương Trà, đại diện Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính cho rằng, cần chủ động theo dõi sát diễn biến giá các hàng hóa chiến lược trên thị trường thế giới, diễn biến tình hình kinh tế thế giới và căng thẳng địa chính trị. Đồng thời, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổng hợp, phân tích, dự báo giá thị trường. Chú trọng công tác bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa, chủ động công tác dự trữ các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu để đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng của nhân dân, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 sắp tới. Tiếp tục rà soát để thực hiện lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ công theo lộ trình thị trường và các mặt hàng do Nhà nước quản lý theo nguyên tắc thị trường.
Ngoài ra, cần điều hành chính sách tiền tệ theo mục tiêu đề ra phối hợp với chính sách tài khóa và các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Sử dụng linh hoạt, hiệu quả các công cụ, biện pháp điều tiết giá theo quy định của pháp luật về giá để kiểm soát, bình ổn thị trường. Thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, giúp tăng nguồn cung, từ đó giảm áp lực tăng giá.
"Tăng cường đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, để ổn định thị trường, bảo vệ quyền, lợi ích của doanh nghiệp, người tiêu dùng trong nước, góp phần ngăn chặn những hành vi cạnh tranh không lành mạnh về giá", đại diện Cục Quản lý giá cho biết.
Đồng tình với quan điểm nêu trên, TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại, Bộ Công Thương kiến nghị, Ban Chỉ đạo điều hành giá chủ trì, chỉ đạo các bộ, ban, ngành xây dựng và báo cáo các phương án tăng giá các mặt hàng thiết yếu (điện, dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục...) với mức độ tăng và thời điểm cụ thể để xem xét quyết định về mức độ và thời điểm điều chỉnh giá các mặt hàng, dịch vụ do Nhà nước quản lý phù hợp, chủ động, đồng bộ, thống nhất bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát.
Cần sớm có phương án, lộ trình điều chỉnh giá đầy đủ, đồng bộ, thống nhất giữa các mặt hàng để tránh bị động trong ban hành và thực thi chính sách về giá. Các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu (lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng, dầu, gas...) để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp lễ, Tết nhằm hạn chế tăng giá. Đồng thời cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.