Kinh tế Mỹ lại đối mặt áp lực lạm phát

Sau đại dịch COVID-19 do đứt gãy chuỗi cung ứng, khan hiếm hàng hóa cục bộ và tác động từ chính sách chi tiêu công quá lớn của chính phủ Mỹ, lạm phát tại nền kinh tế lớn nhất thế giới vượt 9%, mức kỷ lục lịch sử trong 4 thập kỷ.

Để chống lại lạm phát, Cục dự trữ Liên bang (FED) thực hiện 11 lần tăng lãi suất liên tiếp, lên kịch trần 5,25-5,50% vào tháng 7/2023, đây là mức lãi suất cao nhất trong vòng 22 năm.

Lãi suất đồng đô la quá cao đã "bóp nghẹt" nhiều nền kinh tế, làm nghẽn dòng vốn đầu tư toàn cầu, gây áp lực lên việc trả nợ; đồng thời gây hỗn loạn cơ cấu tài chính, tỷ giá tại nhiều quốc gia. Cho đến nay, tác động của lãi suất cao vẫn chưa lộ diện hoàn toàn.

Hiện tại, lạm phát tại Mỹ đã giảm xuống mức khoảng 2,8 - 3%, lãi suất FED cũng đã giảm. Điều này góp phần làm bớt căng thẳng cho môi trường tài chính, tiền tệ toàn cầu, tạo đà phục hồi kinh tế. Nhưng triển vọng tốt đẹp có thể sớm bị dập tắt.

Các quan chức của FED tại cuộc họp tháng 12/2024 đã bày tỏ lo ngại về lạm phát và tác động mà các chính sách của Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể gây ra. Bản báo cáo của FED nhiều lần đề cập đến tác động mà những thay đổi trong chính sách nhập cư và thương mại có thể gây ra đối với nền kinh tế Mỹ.

Thứ nhất, thuế nhập khẩu từ 10 - 60% đối với hàng hóa nhập khẩu toàn cầu, cộng thêm 25% phụ thu với hàng hóa Canada và Mexico sẽ khiến chỉ số giá tiêu dùng tại Mỹ tăng lên đáng kể. Vì sao?

Bởi vì, các doanh nghiệp nhập khẩu ở Mỹ sẽ chuyển thuế vào giá thành sản phẩm, người tiêu dùng tại Mỹ phải chi ra nhiều hơn để mua hàng. Điều này sẽ khiến giá hàng hóa tiêu dùng tăng mạnh. Tiếp đến, nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất tại Mỹ phải chịu thuế, làm tăng chi phí sản xuất, đẩy giá hàng hóa tiêu dùng tăng. Tất cả hai chiều hướng này đều thúc đẩy lạm phát.

Thứ hai, chính sách trục xuất và ngăn cấm nhập cư của ông Donald Trump sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung lao động tại Mỹ. Nếu không có lực lượng này, giá lao động sẽ tăng vọt, tất cả quy tụ về giá thành sản phẩm bán ra.

Người nhập cư không có giấy tờ hiện chiếm một tỷ lệ đáng kể, tương đương khoảng 17% trong tổng lực lượng lao động của Mỹ, đặc biệt trong các ngành như xây dựng, chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp và khách sạn, nơi lao động tay nghề thấp chiếm ưu thế.

Một nhóm các nhà kinh tế học từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ước tính rằng trường hợp cực đoan nhất - nếu chính quyền Trump trục xuất 8,3 triệu người nhập cư, sẽ đẩy giá cả tăng 9,1% vào năm 2028. Chỉ cần trục xuất 1,3 triệu người nhập cư cũng sẽ làm giá cả tăng 1,5%.

Một cách ứng xử quen thuộc của FED để chống lạm phát là giữ lãi suất đồng đô la ở mức cao. Điều này khiến những “vết thương” cũ của kinh tế Mỹ chưa kịp lành lại tái phát. Hiện tại, FED đã giảm triển vọng cắt giảm lãi suất 4 lần trong năm 2025 xuống còn 2 lần. Theo thước đo FedWatch, các nhà giao dịch đang để 100% khả năng FOMC sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp ngày 28-29/1.