Đánh thuế bất động sản có phải “liều thuốc vạn năng”?

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, tại dự thảo tờ trình mới nhất gửi Chính phủ về đề nghị xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu quy định thuế suất đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản theo thời gian nắm giữ. Mức thuế suất cụ thể sẽ được nghiên cứu, xác định phù hợp, phản ánh được thực trạng hoạt động của thị trường bất động sản.

Theo Bộ Tài chính, chính sách thuế thu nhập cá nhân hiện hành chưa phân biệt mức thuế suất dựa trên thời gian sở hữu bất động sản của người chuyển nhượng. Điều này dẫn đến việc các nhà đầu cơ có thể mua bán bất động sản trong thời gian ngắn để kiếm lời mà không chịu sự điều chỉnh thuế phù hợp.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng các công cụ thuế để kiểm soát hành vi đầu cơ, trong đó có việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân lũy tiến theo thời gian nắm giữ. Cách làm này không chỉ tăng chi phí cho các giao dịch đầu cơ mà còn giảm thiểu sức hấp dẫn của việc đầu cơ bất động sản trong nền kinh tế. Đề xuất này được kỳ vọng sẽ góp phần ổn định thị trường bất động sản, hạn chế tình trạng “bong bóng” giá và đảm bảo công bằng trong chính sách thuế.

Liên quan đến đề xuất này, ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng đối với việc đánh thuế bất động sản thứ 2 là rất cần thiết. Tuy nhiên phải nhìn tổng thể mặt bằng chung, bởi nếu như hiện nay chưa thực hiện đánh thuế bất động sản và cũng chưa đánh giá được đúng thực trạng, với lượng bất động sản bán cho người dân hiện nay.

Ông Hùng phân tích, ví dụ chúng ta chưa xác định được có bao nhiêu người đang sở hữu hàng trăm biệt thự, hàng chục căn hộ. Chỉ khi chúng ta đánh giá được đúng thực trạng, cơ quan quản lý sẽ đưa ra bài toán phù hợp. Nếu đánh thuế ngay sẽ ảnh hưởng đến thị trường bất động sản.

Trong bối cảnh Chính phủ chỉ đạo làm 1 triệu căn nhà ở xã hội, thị trường sẽ tăng nguồn cung với nhà để bán và nhà cho thuê. Khi đó, người nắm giữ nhiều căn hộ khó có thể cho thuê với giá quá cao hoặc “bắt chẹt” người thuê. "Trong thời gian tới, thị trường bất động sản sẽ về đúng bản chất. Với tôi, việc đánh thuế bất động sản thứ 2 là khả quan. Tuy nhiên, trong lúc này chưa thể làm ngay vì cần phải nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng để thị trường không bị sốc. Và trong tương lai, tôi tin chắc việc này là phải thực hiện", ông Hùng nói.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, dù việc đánh thuế bất động sản có ý nghĩa trong việc kiểm soát đầu cơ nhưng không phải “liều thuốc vạn năng” để bình ổn giá nhà. Thay vào đó, trước khi triển khai cần có giai đoạn chuyển tiếp và lộ trình rõ ràng, kết hợp với giải pháp mở rộng nguồn cung – yếu tố then chốt để kéo thị trường bất động sản trở về mức giá hợp lý.

Ông Lê Đình Chung - thành viên Tổ công tác nghiên cứu thị trường VARS lưu ý rằng, cần tính toán hợp lý nếu muốn áp dụng quy định mới. Đặc biệt, muốn xác định được việc mua đi bán lại các bất động sản phát sinh ngay trong giai đoạn đầu thì dữ liệu phải đầy đủ. Chưa kể, việc làm này chỉ làm hạn chế được tình trạng đầu cơ nhưng lại không giúp làm giảm giá nhà đất, một thực trạng đang "nóng" hiện nay trên thị trường bất động sản.

Đồng quan điểm, TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho biết, thị trường bất động sản Việt Nam thời gian gần đây mất cân đối chủ yếu do nguồn cung khan hiếm, khiến giá bán liên tục “leo thang”. Trước tình hình đó, việc đánh thuế nhằm mục đích để giảm đầu cơ và giảm giá nhà sẽ khó đạt được.

Theo ông Nghĩa, người có tiền nhàn rỗi hoặc giới đầu tư nếu không đi vào kênh đầu tư khác thì vẫn tiếp tục đầu tư vào nhà đất, bởi tiền thuế là quá nhỏ so với lợi nhuận có thể thu được. Do đó, trong bối cảnh hiện nay, đề xuất đánh thuế trên chưa phải là giải pháp tốt nhất cho thị trường bất động sản, bởi trọng tâm vấn đề nằm ở chỗ tăng nguồn cung bất động sản.

Hơn nữa, Savills Việt Nam nhận định, để thực hiện đánh thuế bất động sản cần rất nhiều các giải pháp kỹ thuật như: tính toán chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng kĩ thuật, công cụ tính thuế, đặc biệt là minh bạch và số hóa toàn bộ dữ liệu bất động sản dân cư. Những yếu tố này tạo ra rào cản lớn, đòi hỏi nguồn tài chính lớn, sự quyết liệt từ các cơ quan chức năng và công tác phối hợp lâu dài.

Vi Anh