Cần thiết gỡ khó cho doanh nghiệp về tiêu chuẩn, quy chuẩn và chất lượng sản phẩm
Để giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh, nhiều ý kiến cho rằng, cần sửa đổi, hợp nhất Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật.
Theo đó, sau gần 20 năm áp dụng, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật đã tạo ra những tác động tích cực trong kiểm soát chất lượng, an toàn sản phẩm, hàng hoá. Thế nhưng đến nay, do trình độ và năng lực sản xuất kinh doanh, sản phẩm, hàng hoá đã có những thay đổi, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, 2 luật này được cho đã không còn phù hợp, và gây phát sinh nhiều chi phí sản xuất không cần thiết, bỏ lỡ nhiều cơ hội cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Cụ thể, theo quy định hiện hành, các chỉ tiêu chất lượng và chỉ tiêu an toàn của sản phẩm đã được người sản xuất công bố trong hồ sơ đăng ký sản phẩm và trên nhãn mác bao bì, nay lại yêu cầu phải làm các thủ tục công bố hợp quy sản phẩm trước khi đi vào sản xuất và lưu thông sản phẩm dẫn đến tình trạng hình thức, không chỉ gây phát sinh chi phí, thời gian, mà còn làm tăng giá thành sản phẩm và chậm cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp…
Nêu bất cập từ chính sách đối với hoạt động của doanh nghiệp, ông Nguyễn Hồng Phong - Tổng giám đốc CTCP Công Nông nghiệp Tiến Nông cho biết, quy định về chứng nhận công bố tiêu chuẩn hợp quy (Điều 48 của Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật) đang "làm khó" doanh nghiệp trong khi doanh nghiệp đang áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia vào sản xuất sản phẩm và tự chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm theo quy chuẩn này.
Điều bất cập này đang khiến doanh nghiệp không chỉ phát sinh chi phí lên tới 1 tỷ đồng/năm mà còn gây mất thời gian để có chứng nhận tiêu chuẩn hợp quy, làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.
“Thực tế là khi xuất khẩu sản phẩm, các thị trường "khó tính" đều có quy định về sản phẩm, còn không cần tới chứng nhận công bố hợp quy của Việt Nam”, ông Phong chia sẻ.
Đồng quan điểm, không ít ý kiến cũng cho hay, quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia là quy chuẩn kỹ thuật tối cao mà các tổ chức phải tuân thủ. Các sản phẩm đáp ứng Quy chuẩn Quốc gia đã đảm bảo tính pháp lý cao nhất để được lưu hành trên thị trường. Do đó việc bắt buộc đánh giá sự phù hợp dưới hình thức chứng nhận hợp quy là không cần thiết.
Từ những bất cập đã nêu, để giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh, nhiều ý kiến cho rằng, cần sửa đổi, hợp nhất Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật.
Theo TS Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật có phạm vi ảnh hưởng, tác động rất rộng, chi phối toàn bộ điều kiện sản xuất kinh doanh đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm.
Đặc biệt, có 104 Luật, Pháp lệnh, Nghị định chịu sự tác động của Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật; 79 Luật, Pháp lệnh liên quan đến Luật Chất lượng sản phẩm, Hàng hoá; toàn bộ Luật, Pháp lệnh, Pghị định và quy phạm pháp luật liên quan đến điều kiện kinh doanh sản xuất nông sản thực phẩm và các văn bản dưới luật đều chịu sự chi phối của hai Luật (gốc) này.
Trong khi đó, Luật cũ và Dự thảo Luật sửa đổi chưa tiếp cận được đầy đủ cách thức tiếp cận hiện nay trong kiểm soát chất lượng, đánh giá rủi ro và thừa nhận lẫn nhau. Chưa kể, các Luật này chưa khai thác và làm rõ nét vai trò tự chịu trách nhiệm của người sản xuất kinh doanh và các hiệp hội ngành đối với vấn đề đảm bảo chất lượng và an toàn sản phẩm hàng hoá…
Vì vậy, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam kiến nghị, hợp nhất Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật thành một Luật sau sửa đổi; bỏ Quy định công bố hợp quy sản phẩm hàng hoá; Kiểm soát chặt danh mục hàng hoá nhóm 2 và tiêu chí kỹ thuật trong các quy chuẩn kỹ thuật.
“Bên cạnh đó, không nên luật hoá các giải pháp kỹ thuật mà chỉ nên khuyến khích áp dụng như mã vạch, mã điện tử… Ngoài ra, cần hạn chế quy định các tiêu chí kỹ thuật đối với hàng hoá xuất khẩu, ưu tiên theo yêu cầu của nước nhập, như quy định trong Luật hiện hành”, vị này kiến nghị.
Đồng quan điểm, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam - Phan Xuân Dũng cũng kiến nghị, bỏ quy định phải công bố hợp quy sản phẩm, hàng hóa trước khi sản xuất, lưu thông.
“Đây là điểm nghẽn của cơ chế, pháp luật, gây phức tạp, phiền hà không đáng có cho hoạt động sản xuất kinh doanh sản phẩm hàng hóa của Việt Nam”, ông Dũng bày tỏ.
Đồng thời đề xuất, hợp nhất Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật vào Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá, trong đó dành một số chương, điều quy định về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan quản lý và người dân, doanh nghiệp truy cập và thực hiện.