Sửa Nghị định 15/2018/NĐ-CP: Doanh nghiệp kiến nghị tập trung vào hậu kiểm
Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP đang dấy lên lo ngại của doanh nghiệp về gia tăng thủ tục hành chính cho hoạt động kinh doanh.
Như DĐDN đưa tin, Bộ Y tế đang Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm. Điều này nhận được sự quan tâm của dư luận.
Theo đó, an toàn thực phẩm là vấn đề thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi cá nhân và gia đình. Việc Đảng và Nhà nước quan tâm đến vấn đề này là hoàn toàn đúng đắn, đặc biệt trong bối cảnh các vụ ngộ độc thực phẩm, thậm chí tử vong xuất hiện không ít trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, với dự thảo hiện nay, đang dấy lên lo ngại của cộng đồng doanh nghiệp về gia tăng thủ tục hành chính, cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Theo đó, Hiệp hội Sữa Việt Nam đánh giá, nhiều đề xuất mới trong Dự thảo làm tăng nặng cả 3 nhóm thủ tục hành chính gồm: Tự công bố sản phẩm, Đăng ký bản công bố sản phẩm và Đăng ký lại bản công bố.
Điều này, theo Hiệp hội, không phù hợp với chủ trương chung của Nhà nước về “tăng cường đơn giản hóa và rút ngắn thời gian thủ tục hành chính, tạo thông thoáng và phát huy tối đa quyền của doanh nghiệp”.
Ví dụ, đối với thủ tục đăng ký lại, Dự thảo quy định 15 trường hợp khi có thay đổi phải đăng ký lại (tăng thêm 12 trường hợp), mà không có phân loại thay đổi lớn hay thay đổi nhỏ, là chưa đúng với quản lý rủi ro. Một số trường hợp rất bất hợp lý, cản trở sự tiến bộ của khoa học, như thay đổi phương pháp kiểm nghiệm cũng phải đăng ký lại.
“Quản lý dược phẩm rất chặt chẽ mà vẫn cho phép các thay đổi nhỏ chỉ cần thông báo, các thay đổi lớn phải nộp hồ sơ để duyệt, chỉ một số trường hợp thay đổi rất lớn phải đăng ký lại”, văn bản của Hiệp hội sữa nhấn mạnh.
Ngoài ra, nhiều quy định trong Dự thảo cũng đang được đánh giá là bất hợp lý, ví dụ như khái niệm về “thực phẩm bổ sung”, “thực phẩm chức năng lần đầu tiên đưa ra thị trường”...
Dự thảo quy định “Thực phẩm bổ sung chỉ được công bố thành phần bổ sung. Không được ghi, công bố khuyến cáo sức khỏe hoặc công dụng của thành phẩn bổ sung”. Trong khi đó, Thông tư 17/2023/TT-BYT của Bộ Y tế vẫn cho phép thực phẩm bổ sung công bố hàm lượng chất dinh dưỡng (Nutrient content claims) và công bố khuyến cáo sức khỏe (Health claims) nếu tuân thủ các yêu cầu cụ thể.
Hiệp hội Thực phẩm minh bạch đề xuất, để giải quyết vấn đề an toàn thực phẩm, Dự thảo sửa đổi Nghị định 15 nên tập trung vào vấn đề hậu kiểm trong thực tế, thay vì chỉ hậu kiểm trên hồ sơ.
Hiệp hội này cho biết, hiện nhiều quốc gia như Mỹ, Trung Quốc và Liên minh chấu Âu (EU) đều tập trung vào hậu kiểm. Doanh nghiệp phải tự tuân thủ và tiền kiểm chỉ áp dụng với đăng ký giấy phép sản xuất, sản phẩm đặc thù (Trung Quốc), chứ không cần công bố hợp quy toàn bộ sản phẩm như Việt Nam.
Đồng quan điểm, Hiệp hội Chè Việt Nam đề xuất Dự thảo cần chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm sản phẩm trên thị trường, triệt để cắt giảm điểm nghẽn về thủ tục hành chính
Đặc biệt, Dự thảo cần bổ sung một chương riêng về kiểm tra nhà nước đối với thức ăn đường phố, thực phẩm tươi sống, bếp ăn tập thể (nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm); thay vì chỉ tăng thủ tục hành chính với thực phẩm bao gói sẵn (hầu như không gây ngộ độc thực phẩm). Đây là cơ sở để khắc phục tình trạng “rau 2 luống, lợn 2 chuồng, thịt ngậm hóa chất”.
Đa số ý kiến các hiệp hội mong muốn Dự thảo sửa đổi Nghị định 15 sẽ áp dụng chuyển đổi số trong quản lý, trong đó yêu cầu thủ tục đăng ký, công bố thực phẩm phải được thực hiện trên môi trường điện tử.
Dự thảo cũng cần tăng cường trách nhiệm của cơ quan quản lý thực phẩm, quy định cụ thể trách nhiệm của người đứng đầu và người trực tiếp thi hành để thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật, khắc phục “tình trạng giải quyết chậm trễ kéo dài, yêu cầu bổ sung hồ sơ vượt quá số lần”.
Cho ý kiến về vấn đề này, TS. Đặng Xuân Sinh, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) tại Việt Nam nhận định, Nghị định 15/2018 đã nhấn mạnh vai trò của kiểm tra và hậu kiểm trong kiểm soát an toàn thực phẩm. Thực tế, phương pháp hậu kiểm đang được nhiều nước áp dụng vì tính hiệu quả, nhưng cũng gây lo ngại về thủ tục phức tạp, tốn thời gian. Do đó, cần có giải pháp giúp doanh nghiệp thực hiện nhanh chóng, thuận lợi hơn, đặc biệt là ứng dụng công nghệ số trong quản lý hành chính công để giảm thiểu thời gian xử lý hồ sơ.
"Phương pháp hậu kiểm không chỉ giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường mà còn nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp. Việc áp dụng các chế tài phù hợp sẽ giúp bảo vệ người tiêu dùng, củng cố niềm tin vào hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm của cơ quan quản lý", ông Sinh chia sẻ.