Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân: Nhu cầu cấp thiết trong thời đại số
Các chuyên gia khẳng định, việc sớm ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là cấp thiết nhằm bịt khoảng trống pháp lý, bảo vệ người dân và thúc đẩy kinh tế số…
Dữ liệu cá nhân đang ngày càng trở thành một loại tài sản quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mỗi người. Tuy nhiên, khi chưa có luật bảo vệ một cách đầy đủ, hàng triệu người dân Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ dữ liệu bị thu thập, khai thác và sử dụng trái phép mà không có cơ chế bảo vệ rõ ràng.
Theo báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), trong năm 2024, thiệt hại từ các vụ lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng. Khảo sát của NCA cũng cho thấy, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi, từ việc giả mạo ngân hàng, sàn thương mại điện tử hoặc đầu tư tài chính, đến việc sử dụng công nghệ deepfake để lừa đảo qua cuộc gọi video. Nhiều người dân đã mất hàng trăm triệu đồng, thậm chí “tán gia bại sản” vì tin tưởng vào những chiêu trò này.
Thời gian qua, cơ quan quản lý cùng các chuyên gia về lĩnh vực an toàn thông tin cũng liên tục cảnh báo tình trạng rò rỉ, mua bán dữ liệu cá nhân trên mạng đang diễn ra ngày càng phổ biến. Nếu không có một luật bảo vệ dữ liệu cá nhân với cơ chế thực thi nghiêm minh, người dân sẽ luôn đứng trước nguy cơ bị xâm phạm quyền riêng tư.
Thực tế cho thấy, thông tin cá nhân của hàng triệu người, từ số điện thoại, địa chỉ nhà riêng, số CMND/CCCD cho đến lịch sử giao dịch ngân hàng, đang bị rao bán công khai trên các nền tảng mạng xã hội và các trang web ngầm.
Đáng nói, không chỉ người dân, doanh nghiệp cũng gặp khó khăn khi chưa có khung pháp lý rõ ràng. Về vấn đề này, luật sư Lê Thị Nhung – Giám đốc Công ty Lee và cộng sự cho rằng, khách hàng ngày càng quan tâm đến bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nếu có một luật chặt chẽ, doanh nghiệp sẽ dễ dàng xây dựng niềm tin với khách hàng hơn, từ đó thúc đẩy kinh tế số phát triển.
“Với những tác động tiêu cực ngày càng rõ rệt, việc sớm ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ giúp bảo vệ người dân mà còn đảm bảo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, tạo động lực cho sự phát triển của nền kinh tế số tại Việt Nam. Việc thông qua Luật không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là yêu cầu cấp bách để bảo vệ lợi ích quốc gia trong kỷ nguyên số. Chúng ta không thể chậm trễ hơn nữa." - Luật sư Lê Thị Nhung nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đôc Công ty Luật Đại La cũng cho rằng, hiện Việt Nam cần một bộ luật không chỉ mang tính hình thức, mà phải thực sự có tác động đến thực tế. Cần có cơ chế giám sát, xử phạt nghiêm minh để đảm bảo rằng các tổ chức, doanh nghiệp tuân thủ nghiêm túc quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Việc sớm ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ đáp ứng nhu cầu bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, thúc đẩy kinh tế số phát triển.
Cũng theo luật sư Nguyễn Đức Biên, trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia số, việc có một khung pháp lý rõ ràng về bảo vệ dữ liệu cá nhân là điều kiện tiên quyết. Hơn nữa, khi Việt Nam tham gia sâu rộng vào các hiệp định thương mại tự do và hợp tác quốc tế, việc tuân thủ các tiêu chuẩn về bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ giúp nâng cao uy tín và vị thế của đất nước trên trường quốc tế.
“Rõ ràng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân không còn là vấn đề "nên hay không" mà là "khi nào". Và câu trả lời đã rõ: Đã đến lúc Việt Nam cần nhanh chóng thông qua luật này để tạo một môi trường số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững”, luật sư Biên nhấn mạnh.