Thư ngỏ từ Bộ trưởng Bộ Tài chính và cơ hội cho hộ kinh doanh

Việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đang trở thành một điểm nóng trong công cuộc cải cách và hiện đại hóa công tác quản lý thuế ở Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở mục tiêu chống thất thu ngân sách, giải pháp này còn mang ý nghĩa lớn hơn: đặt nền móng cho một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp, nơi hàng triệu hộ kinh doanh có thể từng bước tiến lên thành doanh nghiệp, tham gia sâu hơn vào nền kinh tế số.

Từ quản lý thuế đến chuyển đổi số

Chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế không còn là một khái niệm xa vời. Với sự ra đời của hóa đơn điện tử tích hợp từ máy tính tiền, cơ quan thuế có thể giám sát và ghi nhận giao dịch gần như theo thời gian thực. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn thất thoát thuế mà còn nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo công bằng giữa các chủ thể kinh doanh.

Tuy nhiên, đây không phải là một cuộc chuyển đổi dễ dàng. Thực tế triển khai cho thấy còn nhiều hộ kinh doanh bày tỏ sự lo ngại: chi phí tăng, quy trình phức tạp, thậm chí là tâm lý e ngại khi doanh thu bị công khai. Đó là những trở lực tâm lý phổ biến và cần được lắng nghe, giải quyết bằng chính sách và sự hỗ trợ phù hợp.

Dù vậy, nếu nhìn dài hạn, hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không đơn thuần là một biện pháp quản lý thuế. Nó chính là chiếc cầu nối để hộ kinh doanh chuyển từ mô hình nhỏ lẻ, tự phát sang hoạt động chuyên nghiệp, minh bạch và có khả năng tiếp cận các nguồn lực phát triển.

Theo Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị, Việt Nam đặt mục tiêu có trên 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030. Trong bối cảnh số lượng doanh nghiệp hiện tại mới đạt khoảng 900.000, hàng trăm nghìn hộ kinh doanh cá thể chính là lực lượng chủ chốt để hiện thực hóa mục tiêu này.

Để làm được điều đó, các hộ kinh doanh cần làm quen với hệ thống quản lý hiện đại: từ sử dụng phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử, đến việc báo cáo tài chính và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định. Khi những thao tác quản lý doanh thu, chi phí, thuế vụ được thực hiện đều đặn trong thời gian dài, quá trình chuyển đổi lên doanh nghiệp sẽ diễn ra nhẹ nhàng, ít rủi ro.

Ở chiều ngược lại, nếu hệ thống hỗ trợ chưa đầy đủ, chi phí cao, quy trình phức tạp thì việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền dễ rơi vào hình thức, không mang lại hiệu quả như kỳ vọng.

Vai trò của các tổ chức trung gian và cộng đồng nghề nghiệp

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc triển khai chính sách, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng mới đây đã có Thư ngỏ gửi tới các hiệp hội nghề nghiệp và các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn thuế, kế toán, kiểm toán, công nghệ.

Trong thư, Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò trung gian quan trọng của các tổ chức này trong việc kết nối cơ quan thuế với người nộp thuế. Thông qua các hoạt động đào tạo, tư vấn, phổ biến chính sách, họ giúp các hộ kinh doanh và doanh nghiệp hiểu rõ quy định, nâng cao khả năng tuân thủ và giảm chi phí vận hành.

Đặc biệt, trong bối cảnh sắp tới, khi chính sách xóa bỏ thuế khoán dự kiến có hiệu lực từ năm 2026, sự đồng hành của các tổ chức nghề nghiệp càng trở nên cần thiết. Đây là thời điểm “vàng” để hộ kinh doanh chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi, tránh bị động khi chính sách thay đổi.

Để triển khai hiệu quả hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển, Bộ Tài chính đề nghị các tổ chức tư vấn tài chính - thuế tập trung vào ba hướng:

Thứ nhất, nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đảm bảo tính minh bạch và chuyên nghiệp trong hoạt động tư vấn. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp yên tâm mà còn tạo dựng lòng tin lâu dài với khách hàng.

Thứ hai, chủ động đổi mới, phát triển đa dạng các gói dịch vụ với chi phí hợp lý, đặc biệt ưu tiên hỗ trợ hộ kinh doanh mới chuyển đổi. Các giải pháp như lập sổ sách, khai báo thuế, lập báo cáo tài chính, tư vấn quản trị nên được xây dựng theo hướng đơn giản hóa và dễ tiếp cận.

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật chính sách, hướng dẫn kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế. Đồng thời, hỗ trợ hộ kinh doanh tiếp cận các chuẩn mực kế toán mới, trong đó có IFRS, để tăng khả năng tiếp cận vốn và hội nhập thị trường quốc tế.

Để triển khai thành công hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, điều quan trọng nhất là thay đổi nhận thức. Minh bạch trong kinh doanh không nên chỉ được nhìn nhận như một nghĩa vụ để “đối phó” với cơ quan thuế, mà còn là một lợi ích thiết thực đối với chính hộ kinh doanh.

Khi mọi giao dịch đều được ghi nhận bằng hóa đơn rõ ràng, người tiêu dùng có cơ sở để yêu cầu trách nhiệm khi có tranh chấp; thị trường được làm sạch khỏi hàng hóa trôi nổi, không rõ nguồn gốc; và doanh nghiệp có điều kiện xây dựng uy tín lâu dài.

Hơn nữa, trong một nền kinh tế số đang phát triển nhanh, việc vận hành dựa trên dữ liệu, phần mềm và báo cáo minh bạch chính là chìa khóa để hộ kinh doanh tiếp cận các kênh vốn, các chương trình hỗ trợ, hay đơn giản là để cạnh tranh công bằng với các đối thủ chuyên nghiệp hơn.

Nguyễn Thu Hà