Xóa bỏ thuế khoán: Cần “trợ lý số” cho hộ kinh doanh

Nhiều năm qua, thuế khoán được áp dụng như một giải pháp phù hợp với điều kiện quản lý của cơ quan thuế và khả năng tuân thủ hạn chế của hộ kinh doanh. Tuy nhiên, mô hình này ngày càng bộc lộ những điểm nghẽn, chưa đem lại động lực cần thiết để các hộ kinh doanh phát triển quy mô.

Trước yêu cầu hiện đại hóa nền tài chính công và xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai là bước đi tất yếu. Tuy vậy, quá trình chuyển đổi này cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, có doanh thu dưới 1 tỷ đồng mỗi năm. Đã quen với cách làm truyền thống, thủ tục đơn giản, ít giấy tờ, nhiều hộ chưa có thói quen ghi chép sổ sách, chưa nắm vững kỹ năng sử dụng hệ thống kế toán hay hóa đơn điện tử. Việc chuyển sang hình thức kê khai đầy đủ dễ khiến họ rơi vào tình trạng lúng túng, thậm chí lo ngại phát sinh thêm chi phí tuân thủ.

Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, để chính sách đi vào thực tế và không trở thành gánh nặng, cần có các giải pháp hỗ trợ đồng bộ, từ cải cách thủ tục hành chính, đào tạo kỹ năng, cung cấp công cụ phù hợp đến phổ biến kiến thức pháp luật một cách dễ hiểu, gần gũi.

Nêu quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa đề xuất, Nhà nước cần cung cấp một ứng dụng kế toán miễn phí. Ứng dụng này sẽ giúp các hộ kinh doanh dễ dàng tự kê khai đầu vào, đầu ra và nộp thuế, từ đó giảm tải cho cơ quan thuế trong việc quản lý hơn 5 triệu hộ kinh doanh.

"Chúng tôi đã trao đổi với các nhà khoa học và chuyên gia Quốc hội, và nhận được sự đồng thuận rằng ứng dụng này sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong quản lý thuế mà không gây ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách; tạo thói quen quản lý tài chính chuyên nghiệp cho các hộ kinh doanh, giúp họ nhận thấy lợi ích của việc chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp", ông Thân bày tỏ.

Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng, cần có các chương trình đào tạo miễn phí về quản lý doanh nghiệp, kế toán, và chuyển đổi số cho các hộ kinh doanh.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Thị Cẩm Giang, giảng viên Khoa Tài chính, Học viện Ngân hàng nhấn mạnh, đề xuất cung cấp ứng dụng kế toán miễn phí là một bước đi rất thiết thực, nhưng cần được triển khai đồng bộ với các giải pháp hỗ trợ khác về thủ tục hành chính, đào tạo và chuyển đổi số.

“Đối với các hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ, việc sử dụng phần mềm kế toán đơn giản, dễ tiếp cận sẽ giúp họ từng bước làm quen với tư duy quản trị tài chính hiện đại, từ đó vận hành hiệu quả hơn sau khi chuyển đổi từ hình thức thuế khoán”, bà Giang phân tích.

Theo TS Nguyễn Thị Cẩm Giang, ngoài phần mềm miễn phí, Nhà nước cũng nên đi kèm với các chương trình đào tạo thực hành về kế toán, quản trị, chuyển đổi số và tư vấn pháp lý, nhằm giúp các hộ kinh doanh không chỉ tuân thủ quy định mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong dài hạn.

Được biết, nhằm đảm bảo việc chuyển đổi không tạo thêm gánh nặng tài chính cho hộ kinh doanh, Cục Thuế đã có văn bản đề nghị các tổ chức cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử và tổ chức truyền nhận, lưu trữ dữ liệu thiết kế các phần mềm kế toán/hóa đơn dễ sử dụng, chi phí hợp lý, đồng thời áp dụng các gói hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ. Một số đơn vị đã cam kết cung cấp phần mềm miễn phí từ 6 đến 12 tháng, giúp người kinh doanh có thời gian làm quen và áp dụng mô hình mới.

Bên cạnh đó, Cục Thuế cũng ký kết hợp tác với các đại lý thuế để cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kê khai thuế miễn phí trong ít nhất 6 tháng cho các hộ kinh doanh khoán khi chuyển sang hình thức tự kê khai, tự nộp thuế. Không chỉ hỗ trợ về mặt kỹ thuật và phần mềm, ngành thuế cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến quy định mới đến từng tiểu thương, nhất là tại các chợ truyền thống.