Hệ lụy kinh tế khi Iran phong tỏa eo biển Hormuz
Nếu dòng dầu thô 20 triệu thùng/ngày bị ngăn lại do đóng eo biển Hormuz, thì Trung Quốc và Hoa Kỳ là những nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nhất, trong khi Nga sẽ thụ lợi lớn.
Những lo ngại liên quan đến xung đột Israel - Iran ngày càng gần với hiện thực. Cuối ngày 22/6, Quốc hội Iran đã thông qua việc đóng cửa Eo biển Hormuz - như một biên pháp mạnh mẽ để đáp trả Hoa Kỳ và đồng minh. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran và Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei.
Nếu tuyến đường thủy giữa Iran và Oman bị chặn có thể gây ra hậu quả sâu sắc cho nền kinh tế toàn cầu. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng, khoảng 20 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, tương đương 20% lượng tiêu thụ toàn cầu, được vận chuyển qua eo biển này vào năm 2024.
Theo phân tích của các nhà quan sát, chính trị gia, nếu tuyến đường vận tải dầu này bị khóa lại, giá dầu có thể tăng vọt từ 30% đến hơn 50% gần như ngay lập tức. Goldman Sachs và công ty tư vấn Rapidan Energy nhận định giá dầu có thể tăng vọt lên trên 120 USD/thùng khi eo biển Hormuz bị đóng.
Iran là nước sản xuất dầu lớn thứ ba trong OPEC, khoảng 3,3 triệu thùng mỗi ngày. Theo dữ liệu từ Kpler, nước này đã xuất khẩu 1,84 triệu thùng/ngày vào tháng trước, phần lớn được bán cho Trung Quốc. Kpler cho biết, khoảng một nửa lượng dầu thô nhập khẩu qua đường thủy của Trung Quốc đến từ Vịnh Ba Tư.
Giá xăng và lạm phát ở Hoa Kỳ cũng là vấn đề nan giải với ông Trump, đây là lý do khiến FED tiếp tục giữ lãi suất ở mức cao. Do vậy, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio lập tức đá quả bóng về phía Bắc Kinh: “Tôi khuyến khích chính phủ Trung Quốc gọi điện cho Iran về vấn đề này, vì họ phụ thuộc rất nhiều vào eo biển Hormuz để nhập khẩu dầu”.
Greg Kennedy, Giám đốc Nhóm nghiên cứu về xung đột kinh tế và cạnh tranh tại King's College London cho rằng, đây không phải là hành động chỉ giới hạn ở khu vực Vịnh Ba Tư, mà còn có tác động chiến lược toàn cầu rộng hơn.
Kennedy cho biết: “giá dầu cao hơn cũng có thể có nghĩa là Nga có thể kiếm được nhiều tiền hơn - giá dầu từ khu vực Urals đã tăng 26% trong tháng qua. Điều này cung cấp cho Tổng thống Vladimir Putin nguồn lực chính trị và kinh tế để tiếp tục cuộc chiến tranh với Ukraine”.
Cú sốc với kinh tế toàn cầu sẽ xuất hiện ngay tức thì. Lạm phát toàn cầu tiếp tục tăng. Giá xăng của Hoa Kỳ sẽ tăng vọt, có thể dao động từ $5 - $7/gallon tùy thuộc vào thời gian. Sự chậm trễ của tàu chở dầu, LNG sẽ ảnh hưởng đến mọi loại hàng hóa liên quan.
Matt Smith, nhà phân tích dầu mỏ hàng đầu tại Kpler, cho rằng: “Đây sẽ là một vết thương lớn. Việc phong tỏa Eo biển Hormuz sẽ ngăn chặn dòng chảy xuất khẩu dầu thô của nước này sang Trung Quốc, làm gián đoạn một nguồn thu nhập quan trọng”.
Tuy nhiên, không nhiều người tin rằng, Teheran sẽ đưa ra quyết định này, bởi như thế không khác gì lời tuyên chiến với nhiều cường quốc. Hạm đội số năm của Hoa Kỳ đang đồn trú tại Bahrain và được giao nhiệm vụ bảo vệ hoạt động thương mại hàng hải ở Vịnh Ba Tư. Những người tham gia thị trường dầu mỏ nhìn chung tin rằng Hải quân Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng đánh bại mọi nỗ lực của Iran nhằm chặn eo biển quan trọng này.