Kho vàng ngoài đại lục đầu tiên của Trung Quốc có ý nghĩa gì?

Trong một động thái cho thấy tham vọng ngày càng rõ ràng của Trung Quốc nhằm quốc tế hóa đồng nhân dân tệ và thách thức vị thế thống trị của đồng đô la Mỹ trong các thị trường tài chính toàn cầu, Sở Giao dịch Vàng Thượng Hải (SGE) vừa chính thức khai trương kho vàng vật chất đầu tiên bên ngoài Trung Quốc đại lục – đặt tại Hồng Kông.

Một bước đi ba mục tiêu

Theo tuyên bố chính thức của SGE hôm thứ Tư, kho vàng này được vận hành bởi chi nhánh Hồng Kông của Ngân hàng Trung Quốc, đi kèm việc ra mắt hai hợp đồng vàng mới (ipau99.99hk và ipau99.5hk) được định giá bằng nhân dân tệ. Các hợp đồng này sẽ được thanh toán bằng tiền mặt hoặc giao vàng vật chất tại kho.

Việc miễn toàn bộ phí lưu trữ đến cuối năm là thông điệp rõ ràng rằng Trung Quốc đang mời gọi các nhà giao dịch quốc tế tham gia vào một hệ sinh thái tài chính mới – nơi nhân dân tệ, chứ không phải đô la Mỹ, là đơn vị định giá chuẩn.

Theo các chuyên gia từ Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), động thái này của Trung Quốc nhắm đến ba mục tiêu: mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc trên thị trường vàng toàn cầu, thúc đẩy việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong thanh toán quốc tế, và tái định hình vị thế của Hồng Kông như một trung tâm tài chính quốc tế trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt với Singapore và Dubai.

Trong bối cảnh lãi suất cao và căng thẳng địa chính trị tiếp diễn, nhiều ngân hàng trung ương đang chuyển hướng dự trữ từ USD sang vàng. Theo khảo sát thường niên của OMFIF, tỷ lệ các ngân hàng trung ương dự định tăng dự trữ vàng đã đạt mức cao nhất kể từ năm 2018. Đây là thời điểm lý tưởng để Trung Quốc đẩy mạnh chiến lược “thoát đô la” thông qua thị trường kim loại quý.

Việc các hợp đồng vàng bằng nhân dân tệ được giao dịch tại một thị trường như Hồng Kông – nơi không chịu các rào cản kiểm soát vốn như Trung Quốc đại lục – tạo điều kiện cho dòng tiền quốc tế tham gia mà không bị giới hạn.

“Kho vàng ở Hồng Kông là mắt xích quan trọng giúp hoàn thiện hệ sinh thái tài chính bằng nhân dân tệ ở thị trường toàn cầu,” một chuyên gia tại ANZ Bank nhận định.

Cuộc chơi không còn của riêng London

Mặc dù London vẫn là trung tâm thống trị của thị trường vàng – với khối lượng giao dịch phi tập trung (OTC) lớn nhất thế giới – Trung Quốc đang từng bước xây dựng đối trọng. Kể từ khi thành lập vào năm 2002, SGE đã nhanh chóng trở thành sàn giao dịch vàng vật chất lớn nhất toàn cầu, với mô hình niêm yết giá vàng bằng nhân dân tệ tại nội địa (Shanghai Benchmark).

Việc đưa giá vàng định giá bằng nhân dân tệ ra khỏi biên giới đại lục – nhưng vẫn nằm trong phạm vi pháp lý của Trung Quốc thông qua Hồng Kông – cho thấy tham vọng của Trung Quốc về việc định hình một thước đo vàng mới, độc lập với đồng đô la Mỹ và hệ thống tài chính phương Tây.

Hồng Kông – vốn là trung tâm tài chính lớn với hệ thống lưu trữ vàng phát triển – giờ đây trở thành bàn đạp cho chiến lược phát triển thị trường vàng của Trung Quốc. Trong bối cảnh đặc khu này đang bị “bóp nghẹt” giữa sức ép địa chính trị và làn sóng chuyển dịch tài sản sang Singapore, động thái này cũng được xem là nỗ lực tái khẳng định vị thế của Hồng Kông như một trung tâm trung gian của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới.

Trong một báo cáo từ SCMP, giới chức Hồng Kông cho biết họ đang tích cực mở rộng hạ tầng phục vụ giao dịch hàng hóa – từ kim loại quý, năng lượng đến thực phẩm – để cạnh tranh với các trung tâm như Singapore và London.

Mở kho vàng tại Hồng Kông không đơn thuần là một sự kiện mang tính kỹ thuật. Đây là lời khẳng định chiến lược của Bắc Kinh: xây dựng một “trục tài chính vàng” với nhân dân tệ làm tâm điểm, nhằm giảm thiểu rủi ro từ hệ thống tài chính dựa trên USD.

Dù chặng đường phía trước còn dài, đặc biệt là trong việc giành niềm tin từ các tổ chức tài chính toàn cầu vốn quen thuộc với đồng đô la Mỹ, nhưng không thể phủ nhận Trung Quốc đang từng bước thiết kế một hệ thống tài chính song song, nơi vàng và nhân dân tệ sẽ là hai trụ cột chủ đạo.

Nam Trần