DIỄN ĐÀN LOGISTICS VÙNG LẦN VI: Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung

Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành vùng phát triển nhanh, năng động, mạnh về kinh tế biển, thu nhập bình quân đạt mức trung bình cao; đến 2050 là vùng phát triển bền vững, đi đầu cả nước về kinh tế biển, có hạ tầng đồng bộ, đô thị hiện đại, xanh, thông minh. Quy hoạch nhấn mạnh phát triển các hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông - Tây gắn với cảng biển, sân bay, cửa khẩu quốc tế; phát triển logistics hiện đại, phấn đấu đóng góp trên 6% doanh thu logistics cả nước.

TP Huế được định hướng thành trung tâm kinh tế biển mạnh, cực tăng trưởng của vùng, với trọng tâm phát triển hạ tầng giao thông chiến lược, cảng biển, hạ tầng logistics gắn với hệ thống Cảng hàng không quốc tế Phú Bài, cảng biển nước sâu Chân Mây, trở thành trung tâm logistics xanh của vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung.

Là sự kiện kinh tế thường niên quan trọng được tổ chức từ năm 2021, hôm nay, dưới sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng UBND Thành phố Huế, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Sở Công Thương thành phố Huế; Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), Công ty Cổ phần Tập đoàn LEC và các đơn vị liên quan tổ chức:

DIỄN ĐÀN LOGISTICS VÙNG LẦN VI:

SỨC BẬT TĂNG TRƯỞNG VÙNG BẮC TRUNG BỘ VÀ DUYÊN HẢI MIỀN TRUNG

Thời gian: Từ 08h00 – 12h00, Thứ Sáu, ngày 22/08/2025.

Địa điểm tổ chức: Khách sạn Silk Path Grand Huế, số 2 Lê Lợi, TP Huế

Tham dự Diễn đàn về phía Lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, cơ quan trung ương có: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương.

Về phía cơ quan chỉ đạo tổ chức Diễn đàn trân có: Ông Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Huế; Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Về phía Lãnh đạo các địa phương; cục, Vụ cơ quan trung ương và các Diễn giả tham dự có: Ông Phan Thiên Định - Trưởng ban kinh tế ngân sách HĐND thành phố Huế; Ông Phan Quý Phương - Phó chủ tịch UBND TP Huế; Ông Lê Quang Nam - Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng; Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương; Ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam, Bộ Xây dựng; Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương; TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược; Ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam; Ông Trần Tiến Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Logistics Hải Phòng, Chủ tịch Macstar Group; Ông Đỗ Thái Dương, Giám đốc Dự án LEC Group; Ông Thang Văn Hoá, Chủ tịch Công ty TNHH Hào Hưng; PGS TS. Hồ Thị Thu Hoà, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển Logistics Việt Nam; Ông Geert van Doorslaer, Đồng Chủ tịch Uỷ ban Vận tải và Logistics, Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam; Ông Lê Chí Phai, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Cảng Chân Mây.

Về phía đơn vị Tổ chức Diễn đàn có: Ông Đặng Hữu Phúc, Giám đốc Sở Công Thương thành phố Huế; Nhà báo Nguyễn Linh Anh, Tổng biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp; Ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam; Ông Trần Đức Tuân, Chủ tịch LEC Group.

Ban tổ chức cũng đặc biệt cảm ơn sự tham dự của đại diện các Cục, vụ của Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học Công nghệ… Cảm ơn sự tham dự của Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk, Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị, Sở Công Thương Đà Nẵng, Sở Công Thương Quảng Ngãi, Sở Công Thương Khánh Hoà,….

Trân trọng cảm ơn các chuyên gia từ các Viện, trường, cơ quan nghiên cứu, các tổ chức quốc tế, Lãnh đạo các Hiệp hội doanh nghiệp ngành hàng, các Hiệp hội Doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, các Hiệp hội doanh nghiệp địa phương như: Hiệp hội Cảng biển Việt Nam; Hiệp hội đại lý, mô giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam; Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam; Hiệp hội Logistics Hải Phòng; Hiệp hội Phát triển Nhân lực logistics Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài; Hội Dầu khí Việt Nam; Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp Úc tại Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam; Hiệp hội Rau Quả Việt Nam; Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam; Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam; Câu lạc bộ Nông nghiệp CNC; Hiệp hội các Nhà bán lẻ Việt Nam; Hiệp hội Da giày – túi xách Việt Nam; Hiệp hội doanh nghiệp điện tử Việt Nam…; Hiệp hội Doanh nghiệp các tỉnh Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung và các tỉnh thành lân cận; Các cơ quan, tổ chức quốc tế tại Việt Nam

Đặc biệt là chào đón hơn 200 doanh nghiệp, Tập đoàn, Tổng Công ty trong lĩnh vực sản xuất, xuất nhập khẩu, logistics, phát triển cơ sở hạ tầng cảng, kho bãi, vận tải, các hãng tàu trong và ngoài nước…

Ban tổ chức xin được cảm ơn các nhà báo, phóng viên, biên tập viên hơn 40 cơ quan thông tấn, báo chí trung ương và địa phương đã tham dự và đưa tin về sự kiện.

Để có được thành công của chương trình, Ban tổ chức cũng trân trọng cảm ơn đơn vị đồng tổ chức và các doanh nghiệp đồng hành: CÔNG TY CỔ PHẦN PHÚ THÁI GLOBAL; CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN MACSTAR; CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN TRƯỜNG HẢI; CÔNG TY TNHH HÀO HƯNG; CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH TNHH BIDV-SUMI TRUST; CÔNG TY CỔ PHẦN DẦU NHỜN PVOIL; TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN BIA - RƯỢU - NƯỚC GIẢI KHÁT HÀ NỘI (HABECO); CÔNG TY CỔ PHẦN CẢNG ĐÀ NẴNG; CÔNG TY CỔ PHẦN CẢNG QUY NHƠN; CÔNG TY CỔ PHẦN KHU CÔNG NGHIỆP GILIMEX; CÔNG TY CỔ PHẦN HÀNG HẢI VSICO; CÔNG TY LỌC HOÁ DẦU BÌNH SƠN.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn (VCCI) nhấn mạnh vai trò chiến lược của ngành logistics đối với sự phát triển kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Phó Chủ tịch VCCI cho biết: “Đặc biệt, với xu thế hội nhập, thương mại quốc tế sẽ ngày càng phát triển, trong khi thế giới đang đối mặt nhiều vấn đề mang tính toàn cầu mà không một quốc gia đơn lẻ nào có thể giải quyết được. Trong bối cảnh đó, logistics ngày càng trở thành át chủ bài để nâng cao sức cạnh tranh của mỗi quốc gia”.

Theo Phó Chủ tịch Hoàng Quang Phòng, kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc đi kèm với việc đẩy mạnh khai thác không gian biển, không gian ngầm, không gian vũ trụ, cùng các chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực đặt ra những yêu cầu mới, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy ngành logistics.

“Logistics không chỉ giúp giảm thời gian, chi phí mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp và hàng hóa Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập, dịch vụ logistics càng có vai trò quan trọng, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế đất nước và tham gia giải quyết các vấn đề toàn cầu”, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.

Ông Phòng cũng khẳng định, ngành logistics hiện nay phải đi theo các xu hướng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn và kinh tế chia sẻ. Đây không chỉ là yêu cầu tất yếu để thích ứng với xu thế toàn cầu mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa chi phí và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch VCCI cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Mục tiêu đến năm 2030 là biến vùng này thành khu vực phát triển nhanh, năng động, hướng tới bền vững, mạnh về kinh tế biển, với mức thu nhập bình quân đầu người đạt trung bình cao. Đến năm 2050, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sẽ trở thành vùng dẫn đầu cả nước về kinh tế biển.

Quy hoạch đặt trọng tâm vào việc phát triển các ngành kinh tế biển, công nghiệp, dịch vụ tài chính, thương mại và logistics; xây dựng vùng động lực miền Trung làm đầu tàu dẫn dắt sự phát triển; phát triển các hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông - Tây kết nối hiệu quả cảng biển, khu kinh tế, sân bay, cửa khẩu quốc tế, các đô thị ven biển và các cực tăng trưởng. Hệ thống cảng biển tại các tỉnh trong vùng cũng được phát triển đồng bộ nhằm tạo nền tảng vững chắc cho trung tâm logistics cấp quốc gia.

TP Huế cùng vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải miền Trung sở hữu vị trí chiến lược, nằm ở “ngã tư” của các hành lang vận tải Bắc - Nam và Đông - Tây. Khu vực này có các cảng biển nước sâu, mạng lưới sân bay mới và hệ thống đường sắt hiện đại, tạo tiềm năng trở thành trung tâm logistics quốc gia và khu vực, kết nối Hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông - Tây với Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS).

Diễn đàn Logistics Vùng do VCCI chỉ đạo và tổ chức thường niên, đã bước sang năm thứ 6 và thu hút sự quan tâm rộng rãi của cộng đồng doanh nghiệp cũng như các địa phương. Đây là dịp để các chuyên gia, diễn giả và đại diện doanh nghiệp, địa phương trao đổi, chia sẻ những đánh giá độc lập, đa chiều về định hướng phát triển logistics, tiềm năng của vùng, nhận diện những điểm nghẽn và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh: “Chúng tôi mong muốn các chuyên gia, diễn giả, đại diện doanh nghiệp và địa phương thẳng thắn chia sẻ, trao đổi và đề xuất những giải pháp thúc đẩy phát triển ngành logistics tại TP Huế nói riêng và vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải miền Trung nói chung".

Ông Phòng khẳng định, các ý kiến tại diễn đàn sẽ được tổng hợp, báo cáo Chính phủ và các cơ quan liên quan. VCCI cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, hỗ trợ xúc tiến đầu tư, kết nối doanh nghiệp trong và ngoài nước, thúc đẩy cải thiện môi trường kinh doanh, cắt giảm chi phí logistics thông qua góp ý chính sách, đối thoại công – tư, và đề xuất các sáng kiến khu vực để đưa logistics Huế và miền Trung kết nối toàn cầu.

Phó Chủ tịch VCCI gửi lời cảm ơn UBND TP Huế, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp, Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam, Sở Công Thương TP Huế, Tập đoàn LEC và các đơn vị đồng tổ chức, đồng thời bày tỏ tin tưởng: “Với sự quyết tâm của chính quyền các tỉnh, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và sự dẫn dắt chính sách từ trung ương, đặc biệt là sự kết nối thông qua các diễn đàn như hôm nay, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung hoàn toàn có thể trở thành trung tâm logistics quan trọng của quốc gia, góp phần đưa kinh tế Việt Nam phát triển nhanh hơn, bền vững hơn và hội nhập sâu hơn”.

Diễn đàn Logistics Vùng lần VI không chỉ là cơ hội để trao đổi và kết nối, mà còn là dấu mốc quan trọng trong chiến lược đưa Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung trở thành trung tâm logistics cấp quốc gia, tạo sức bật mạnh mẽ cho kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Phát biểu diễn đàn, ông Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND TP Huế cho biết: “Đây không chỉ là sự kiện thường niên của ngành logictics mà còn là diễn đàn uy tín quy tụ nhiều chuyên gia, doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà quản lý, điều đó thể hiện tầm quan trọng của ngành logictics với sự phát triển kinh tế xã hội của khu vực và cả nước”.

Ông Nguyễn Văn Phương thông tin, mặc dù còn nhiều khó khăn trong bối cảnh mới nhưng nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội của TP Huế đạt cao. Trong đó sản xuất công nghiệp và du lịch tiếp tục trở thành động lực tăng trưởng chính cho nền kinh tế, thành lập mới 522 doanh nghiệp tổng vốn đăng ký 5.000 tỷ đồng, điều chỉnh tăng vốn 12 dự án, trong đó có khu liên hợp lắp ráp ô tô Kim Long Huế.

Theo định hướng đến 2030 TP Huế sẽ trở thành trung tâm lớn của khu vực Đông Nam Á. Trong chiến lược đó logictics được xác định là trụ cột phát triển xanh của vùng Bắc Trung Bộ. Để khơi thông nguồn lực và phát huy thế mạnh Huế sẽ phát triển chuyển đổi số, và kinh tế xanh, tập trung lồng ghép logictics và chuỗi giá trị sản phẩm nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

Sự hiện diện của logictics hiện đại được xem là động lực mới để cạnh tranh, thúc đẩy chuỗi cung ứng bền vững. Huế có mạng lưới hạ tầng đồng bộ bao gồm đường bộ, đường thủy, hàng không và đường sắt.

Trong đó, cảng Chân Mây sẽ được phát triển thành cảng trung chuyển lớn và hệ thống logictics quốc tế, khu kinh tế Chân Mây, Lăng Cô sẽ là trung tâm trung chuyển vận tải theo hướng đa phương thức cùng với lực lượng doanh nghiệp năng động. Huế tự tin đứng trước cơ hội trở thành trung tâm logicticis của khu vực và cả nước.

Ông Nguyễn Văn Phương nhấn mạnh: “Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập mạnh mẽ logictics đang trở thành mạch máu của nền kinh tế, là mắt xích quan trọng kết nối sản xuất lưu thông và tiêu dùng, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh, việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong lĩnh vực này, điều này không chỉ nâng cao năng suất mà còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường”.

Diễn đàn hôm nay là cơ hội để các nhà quản lý, chuyên gia, các nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà quản lý trao đổi chia sẻ kinh nghiệm, nêu ra giải pháp nhằm nâng cao trình độ phát triển logictics, xây dựng thương hiệu và đón đầu xu hướng mới.

Đồng thời đề xuất cơ chế chính sách đủ mạnh để khuyến khích thu hút đầu tư phát triển logictics. Với trí tuệ, tâm huyết và tầm nhìn chiến lược của các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp diễn đàn sẽ có nhiều ý kiến thiết thực, khoa học để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần mở ra giai đoạn mới cho lĩnh vực logictics.

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đánh giá: chủ đề của diễn đàn logistics Vùng năm nay đặc biệt có ý nghĩa thể hiện tính thiết thực, kịp thời bám sát những định hướng, chiến lược quan trọng của Đảng, Nhà nước về phát triển vùng và ngành logistics quốc gia.

Nhấn mạnh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung có vị trí địa vị đặc biệt quan trọng, là cầu nối chiến lược giữa hai miền Nam Bắc, là mặt tiền hướng ra biển Đông và cửa ngõ gần nhất của hành lang kinh tế Đông Tây, ông Nguyễn Đức Hiển cho biết: để tạo bước phát triển đột phá cho vùng, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị mạnh mẽ.

Điển hình, Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2021-2030 đã xác định tập trung phát triển mạnh kinh tế biển kết hợp với đảm bảo quốc phòng an ninh trên biển, phát huy hiệu quả hành lang kinh tế Đông Tây, phát triển các cảng biển và dịch vụ cảng biển. Nghị quyết số 26 của Bộ chính trị về phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã xác định mục tiêu đưa vùng trở thành khu vực phát triển năng động, nhanh, bền vững, mạnh về kinh tế biển.

Nghị quyết nêu rõ nhiệm vụ trọng tâm là phát triển các trung tâm logistics gắn với các cảng biển, cảng hàng không và cửa khẩu. Đây không chỉ là nhiệm vụ phát triển về hạ tầng mà thể hiện tư duy phát triển mới, lấy dịch vụ logistics làm nền tảng để tái cấu trúc kinh tế của vùng.

Đối với thành phố Huế, tại Nghị quyết 54 về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn 2045 định hướng cần có cơ chế, chính sách tạo đột phá trong phát triển nhanh, bền vững Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô. Tinh thần tạo đột phá đòi hỏi phải có những cách làm mới, những mô hình và cơ chế phát triển vượt trội.

Những định hướng này đã được cụ thể hóa trong quy hoạch phát triển vùng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 khẳng định vai trò của logictics xuyên biên giới là một khâu đột phá chiến lược, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành các chuỗi giá trị sản xuất, xuất khẩu và mở rộng không gian phát triển của vùng.

Nhấn mạnh rằng không thể nói đến thương mại điện tử, chuyển đổi số hay tăng trưởng xanh nếu logictics không theo kịp, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho hay, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang được tái cấu trúc mạnh mẽ, logistics xuyên biên giới chính là cầu nối quan trọng để khơi thông nguồn lưu chuyển hàng hóa, rút ngắn thời gian và chi phí thương mại, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Đặc biệt, với vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, nơi hội tụ nhiều cảng nước sâu, sân bay quốc tế, cửa khẩu quốc tế và hệ thống khu công nghiệp ven biển, logistics xuyên biên giới chính là động lực chủ yếu để đưa vùng trở thành trung tâm kết nối chuỗi cung ứng khu vực ASEAN và đối với tiểu vùng Mekong mở rộng, xa hơn là Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương.

Trong bức tranh tổng thể đó, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển đánh giá, thành phố Huế hội tụ nhiều tiềm năng để vươn lên trở thành một trung tâm logistics cấp vùng và liên quốc gia. Mô hình khu thương mại tự do đang được thúc đẩy thực hiện thí điểm tại một số địa phương nhằm tạo động lực tăng trưởng mới. Vì vậy, ý tưởng hình thành khu thương mại tự do gắn với Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô cần được nghiên cứu, ủng hộ để tạo bước đột phá cho tăng trưởng, phát triển cho thành phố Huế và cả vùng trong thời gian tới.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, để logistics xuyên biên giới thành sức bật tăng trưởng cho cả vùng, theo Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp mang tính chiến lược.

Một là, cần kiến tạo không gian phát triển mới, một cách bền vững tạo động lực tăng trưởng đột phá. Thay vì phát triển đơn lẻ, cần hướng đến một quy hoạch tích hợp hình thành các trung tâm logistics cấp vùng, hiện đại tại Chân Mây, Lăng Cô, Phú Bài kết hợp chặt chẽ với các cửa khẩu quốc tế như Lao Bảo.

Thứ hai, phải đảm bảo hạ tầng đồng bộ, kết nối và hiệu quả, cần sớm xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương trong vùng và hợp tác liên quốc gia với Lào, Thái Lan để thúc đẩy kết nối ba trong một: kết nối thể chế, kết nối hạ tầng và kết nối doanh nghiệp.

Thứ ba, phải đón đầu các xu hướng mới của thời đại, đặc biệt là xu hướng xanh và thông minh phát triển logistics gắn với chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, coi logistics xanh không chỉ là khẩu hiệu mà phải là những hành động rất cụ thể trong triển khai thực hiện ngay từ khâu lập quy hoạch cho đến triển khai. Đây là yêu cầu bắt buộc để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của vùng.

Thứ tư, hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi có tính chất cạnh tranh vượt trội để thu hút đầu tư, có thể thúc đẩy nghiên cứu khả năng xây dựng mô hình khu thương mại tự do thế hệ mới tại Khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô để hội tụ các ưu đãi về thuế, trở thành nơi có môi trường kinh doanh tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất.

Cuối cùng, tất cả những định hướng trên chỉ được thực hiện khi chúng ta có hai yếu tố nền tảng rất quan trọng, đó là nguồn nhân lực chất lượng cao và nền tảng logistics số.

Vì vậy tại diễn đàn, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển gợi mở các ý kiến trao đổi cần tập trung một số nội dung chính. Đó là định hướng hoàn thiện thể chế và điều chỉnh quy hoạch phát triển hệ thống hạ tầng logistics vùng gắn với định hướng phát triển vùng trong thời gian tới; khả năng phát triển mô hình khu thương mại tự do Huế và kinh nghiệm thành công gắn với khu kinh tế ven biển. Bên cạnh đó, các trao đổi xoay quanh định hướng và giải pháp phát triển thành phố Huế trở thành trung tâm losgictics của quốc gia; hợp tác, kết nối các địa phương trong vùng, khu vực, quốc tế trong phát triển trung tâm logistics xanh và xuyên biên giới; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao…

Phát biểu diễn đàn, ông Nguyễn Sinh Nhật Tân - Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sở hữu vị trí địa lý đặc biệt hiếm nơi nào có được.

Ở vị trí trung độ của đất nước, đây là đoạn kết nối giữa hai cực tăng trưởng lớn nhất của đất nước - miền Bắc và miền Nam - thông qua hệ thống quốc lộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Đồng thời, là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế quốc tế, điểm trung chuyển hàng hóa với các tỉnh Tây Nguyên và là cửa ngõ ra biển thuận tiện nhất đối với các địa phương thuộc vùng Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan và Đông Bắc Campuchia thông qua hành lang kinh tế Đông – Tây.

“Chính vị trí ấy đã khiến Khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung trở thành “điểm hội tụ” của hàng hóa: từ nguyên liệu, nông sản, khoáng sản đến hàng công nghiệp chế biến, chế tạo… không chỉ phục vụ thị trường nội địa mà còn xuất nhập khẩu sang các nền kinh tế láng giềng và xa hơn nữa. Logistics xuyên biên giới vì thế là “đòn bẩy chiến lược” để khai mở và gia tăng giá trị chuỗi cung ứng toàn vùng”, Thứ trưởng chia sẻ.

Đồng thời Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay, tại Quy hoạch phát triển vùng giai đoạn 2021-2030, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung được xác định là khu vực động lực, đi đầu cả nước về kinh tế biển. Tận dụng hệ thống cảng biển, cửa khẩu quốc tế, sân bay và hành lang kinh tế Đông - Tây, vùng này được định hướng trở thành đầu mối logistics liên kết cả Bắc - Nam và Đông - Tây, đóng góp trên 6% doanh thu ngành logistics toàn quốc vào năm 2050.

Theo Thứ trưởng, dù tiềm năng rất lớn, chúng ta cũng phải nhìn thẳng vào những hạn chế còn tồn tại khiến logistics khu vực này chưa phát triển xứng tầm. Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đặc thù để thu hút đầu tư hạ tầng logistics quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ chưa đủ nguồn lực áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, dẫn đến năng suất thấp và khó cạnh tranh. Việc đào tạo, phát triển và thu hút nhân lực chất lượng cao để cung cấp cho ngành dịch vụ logistics tại khu vực này cũng còn nhiều hạn chế.

“Trong 07 tháng đầu năm 2025, tình hình kinh tế - xã hội nước ta đạt nhiều kết quả quan trọng, tích cực trên hầu hết các lĩnh vực; nhiều chỉ tiêu, chỉ số quan trọng về tăng trưởng, sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp, thu ngân sách Nhà nước, đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng... tiếp tục xu hướng tích cực. Tính chung 7 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 514,7 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14,8%; nhập khẩu tăng 17,9%, tạo nhu cầu mạnh mẽ đối với dịch vụ logistics.

Tuy nhiên, khó khăn, thách thức còn rất lớn, nhất là từ những yếu tố bất lợi từ bên ngoài. Từ đầu năm 2025 đến nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; căng thẳng địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; xung đột quân sự tại Ucraina, khu vực Trung Đông tiếp tục lan rộng. Kinh tế thế giới mang tính bất định, đối mặt nhiều rủi ro từ các nhân tố địa chính trị và điều chỉnh chính sách thương mại của Hoa Kỳ.

"Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới tiếp tục nhiều biến động khó lường, ngành logistics vừa đối mặt với áp lực chi phí, vừa đứng trước cơ hội vàng để khẳng định vai trò là hạ tầng mềm của thương mại và phát triển”, Thứ trưởng bày tỏ.

Đánh giá cao tầm nhìn và ý nghĩa của chủ đề Diễn đàn năm nay: “Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung”; Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân bày tỏ, đây là một chủ đề vừa mang tính chiến lược, vừa có giá trị thực tiễn sâu sắc. Bởi “xuyên biên giới” ở đây không chỉ nói đến phạm vi địa lý, mà còn là ý chí vượt qua những rào cản về hạ tầng, thể chế, công nghệ và năng lực con người, để tạo nên một mạng lưới logistics thông suốt, kết nối liên vùng, xuyên quốc gia.

Sắp tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050, trong đó Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung có một vị trí quan trọng trong phát triển hệ thống logistics quốc gia.

Do vậy, Thứ trưởng đề nghị các vị đại biểu cùng thẳng thắn trao đổi, thảo luận cởi mở để cùng tìm ra những giải pháp căn cơ, then chốt và khả thi nhằm thúc đẩy phát triển logistics khu vực miền Trung nói riêng và mở rộng hơn nữa là các giải pháp để phát triển ngành dịch vụ logistics của Việt Nam xứng đáng với tiềm năng, lợi thế của đất nước đang có. Trong đó, tôi xin gợi mở một số giải pháp trọng tâm như:

Thứ nhất, khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch của các tỉnh, thành phố phù hợp với địa giới hành chính mới và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, nhằm tối ưu hóa nguồn lực phát triển sau sắp xếp địa giới hành chính và tổ chức bộ máy, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch giao thông, công nghiệp và thương mại.

Thứ hai, đầu tư đồng bộ hạ tầng logistics đa phương thức, đặc biệt là kết nối đường sắt đến các cảng biển lớn như Chân Mây, Liên Chiểu, Dung Quất; phát triển cảng cạn (ICD) và khu trung chuyển hàng hóa nội vùng.

Thứ ba, xây dựng các trung tâm logistics quốc tế gắn với các cảng trọng điểm, vừa là kho bãi tập trung, vừa là điểm trung chuyển xuyên biên giới.

Thứ tư, khuyến khích việc thuê ngoài logistics, nghiên cứu, ban hành các chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện thu hút nguồn hàng về các cảng trong khu vực.

Thứ năm, tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực; cải cách thủ tục, hướng tới cơ chế hải quan “một cửa” với các nước láng giềng, giảm tối đa thời gian thông quan và chi phí giao dịch.

Thứ sáu, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để đáp ứng yêu cầu vận hành hiện đại. Khuyến khích áp dụng rộng rãi quản trị chuỗi cung ứng, quản trị logistics trong các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần.

Thứ bảy, phát huy hiệu quả hoạt động đào tạo tại chỗ, đẩy mạnh đào tạo ngành logistics tại các trường đại học tại miền Trung để cung ứng nhân lực tại nguồn. Đồng thời, có chính sách thu hút nguồn nhân lực logistics chất lượng cao từ các thành phố lớn trở về làm việc tại địa phương.

“Logistics xuyên biên giới không chỉ là một thuật ngữ chuyên môn, mà là một phương thức phát triển. Nếu chúng ta khai thác tốt lợi thế địa lý, đầu tư hạ tầng đồng bộ, cải cách thủ tục và mở rộng hợp tác quốc tế, miền Trung sẽ không chỉ trở thành “trạm trung chuyển” của Việt Nam, mà còn là một “mắt xích chiến lược” trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Tôi tin rằng, với quyết tâm chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng quốc tế, sức bật từ logistics xuyên biên giới sẽ đưa Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung vươn lên mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào tăng trưởng chung của đất nước”, Thứ trưởng tin tưởng.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch VLA, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển hành lang vận tải thế hệ mới, đồng thời “đánh thức” tiềm năng kết nối thương mại xuyên biên giới Việt Nam - Lào.

Theo ông Minh, trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế ngày càng khốc liệt, việc xây dựng các hành lang vận tải hiện đại không chỉ giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng và giảm chi phí logistics, mà còn tạo ra các cực tăng trưởng mới cho kinh tế miền Trung, mở rộng khả năng kết nối khu vực Đông - Tây và thúc đẩy thương mại xuyên biên giới.

Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) đã đồng hành cùng ngành logistics Việt Nam suốt 32 năm, đóng góp tích cực vào các hoạt động kết nối cộng đồng logistics trong nước và quốc tế, đồng thời tư vấn chính sách cho cơ quan quản lý trung ương và địa phương. Ông Minh khẳng định: “Đóng góp chính của VLA là tư vấn, phản biện chính sách, bám sát thực tiễn để đưa ra các cố vấn chuyên môn, kể cả các vấn đề hội nhập quốc tế, giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh”.

Hiện VLA đại diện cho 840 doanh nghiệp logistics hàng đầu Việt Nam, bao phủ toàn bộ 17 lĩnh vực ngành nghề logistics. Đặc biệt, VLA sẽ đơn vị đăng cai tổ chức FIATA World Congress 2025 (FWC 2025) tại Việt Nam vào tháng 10 tới, một sự kiện toàn cầu không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp mà còn đưa ra các kiến nghị chính sách quan trọng về phát triển logistics bền vững.

Để khai thác tối đa lợi thế địa kinh tế, VLA đề xuất phát triển logistics dựa trên chiến lược “kiềng ba chân”. Thứ nhất, xây dựng các Khu thương mại tự do (FTZ) liền kề cảng trung chuyển đường biển, hàng không và cửa khẩu trọng điểm nhằm tạo nguồn hàng hóa trung chuyển, thúc đẩy hiệu quả cảng trung chuyển quốc tế và hình thành các trung tâm logistics đa chức năng. Thứ hai, phát triển cảng trung chuyển quốc tế giúp giảm chi phí vận tải, nâng cao lợi thế cạnh tranh hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam, đồng thời thu hút các nhà đầu tư lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp Top Fortune 500. Thứ ba, phát triển vận tải kết nối quốc tế gồm đội tàu container, các hãng vận tải hàng không, vận tải bộ xuyên biên giới, tạo điều kiện khai thác tối đa vị trí chiến lược của miền Trung. Ông Minh nhấn mạnh: “Phát triển hạ tầng vận tải phải đi đôi với chiến lược thu hút đầu tư, nhằm tận dụng tối đa lợi thế địa lý và mở rộng khả năng kết nối quốc tế”.

Ông Minh cũng chia sẻ những bài học từ các FTZ quốc tế. Tại Freezone de Colon (Panama), khu FTZ này tận dụng vị trí chiến lược tại cửa ngõ Kênh đào Panama để kết nối Nam Mỹ – Trung Mỹ với thế giới. Khu FTZ tập trung vào trung chuyển, kho bãi, dịch vụ giá trị gia tăng, tái xuất hàng hóa, thông quan nhanh, cùng hệ sinh thái tài chính - thương mại, logistics đa phương thức và kết nối buyer-seller. Nhờ mô hình này, Panama đã chuyển từ phụ thuộc vào kênh đào sang quốc gia dịch vụ thương mại - logistics, nhân rộng thành 26 FTZ dọc hai bờ Đại Tây Dương - Thái Bình Dương.

Tại FTZ Thâm Quyến (Trung Quốc), khu vực gần Hong Kong và vùng công xưởng sản xuất sôi động của Trung Quốc, FTZ này tập trung vào sản xuất, chế biến, R&D công nghệ cao, kết nối chuỗi cung ứng toàn diện. Hệ sinh thái tại Thâm Quyến giúp khởi nghiệp sáng tạo phát triển, biến vùng này thành “công xưởng thế giới” và là nôi ươm mầm các tập đoàn công nghệ lớn như Huawei, DJI, Tencent. Trong khi đó, JAFZA (UAE) trở thành trung tâm hàng không - hàng hải - logistics kết nối toàn cầu, với chính sách ưu đãi 100% vốn ngoại, hạ tầng hiện đại và dịch vụ toàn diện, góp phần chuyển UAE từ nền kinh tế phụ thuộc dầu mỏ sang mô hình đa ngành bền vững.

Về hành lang kinh tế Đông - Tây, ông Minh nhấn mạnh miền Trung Việt Nam có vị trí trung điểm, kết nối nhanh với các thành phố lớn châu Á chỉ trong 5 giờ bay. Vùng này gần Lào và Bắc Thái Lan, thuận lợi phát triển các ngành công nghiệp như dệt may, thu hút lao động và đầu tư công nghệ. Việc phát triển hành lang vận tải thế hệ mới không chỉ dựa vào đường bộ mà còn khai thác đường hàng không, vận tải xuyên biên giới, tận dụng tối đa lợi thế địa lý để trở thành cánh cửa mở ra Thái Bình Dương.

Ông Minh cũng chỉ ra tầm quan trọng của nhà đầu tư chiến lược và chính sách dài hạn, tránh “bài toán con gà - quả trứng”. Ông lấy ví dụ Đà Nẵng - Hội An, nơi các dự án chiến lược như Bà Nà Hills và lễ hội pháo hoa quốc tế đã tạo cực tăng trưởng mới, kéo theo sức bật kinh tế toàn vùng. Tương tự, tại Huế, với núi Bạch Mã và hạ tầng tốt, tiềm năng phát triển logistics và du lịch rất lớn, nhưng cần định vị lợi thế và thu hút nhà đầu tư chiến lược với tầm nhìn dài hạn để khai thác tối đa tiềm năng.

Diễn đàn Logistics Vùng lần VI không chỉ là dịp để trao đổi, kết nối mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển logistics của miền Trung. Theo ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), việc khai thác hiệu quả các hành lang vận tải thế hệ mới, kết nối thương mại xuyên biên giới và đồng bộ hóa hạ tầng sẽ mở ra tiềm năng kinh tế lớn cho vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Những nỗ lực này góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, gia tăng hiệu quả chuỗi cung ứng, đồng thời tạo sức bật mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng của nền kinh tế Việt Nam.

Phát biểu tại diễn đàn, TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược nhìn nhận TP Huế có nhiều tiềm năng để phát triển trung tâm logistics xanh của vùng nhờ hội tụ các lợi thế về vị trí địa lý, hạ tầng, chính sách và nguồn nhân lực.

Cụ thể, Huế kết nối trên Hành lang Kinh tế Đông – Tây (EWEC) vươn tới Lào, Thái Lan, Myanmar; đồng thời nằm trên tuyến quốc lộ 1A và cao tốc Bắc – Nam, có tuyến đường sắt xuyên Việt, sở hữu cảng biển nước sâu Chân Mây cùng sân bay quốc tế Phú Bài. Cùng với đó, TP Huế đã và đang đầu tư hoàn thiện hệ thống giao thông và các công trình logistics trọng điểm, đầy đủ các tuyến đường bộ, đường sắt, đường không và đường biển. Đặc biệt, cầu vượt biển Thuận An sắp hoàn thành sẽ mở thêm tuyến kết nối nhanh từ trung tâm Huế ra biển, thúc đẩy phát triển đô thị biển và hạ tầng cảng.

“Cảng Chân Mây hiện có 4 bến cảng và đang tiếp tục mở rộng; là điểm đến của các tàu du lịch quốc tế cỡ lớn, tạo điều kiện để Huế phát triển loại hình logistics gắn với du lịch. Cùng với đó, sân bay quốc tế Phú Bài và tuyến cao tốc Bắc - Nam, Huế có đầy đủ điều kiện để phát triển trung tâm logistics xanh liên vùng”, TS. Minh cho hay.

Về chính sách, TP Huế xác định logistics là ngành kinh tế mũi nhọn trong tương lai và đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, cơ chế chính sách cho lĩnh vực này. Nhiều chính sách ưu đãi đặc thù cũng đang được đề xuất nhằm thu hút doanh nghiệp logistics – chẳng hạn như ưu đãi về thuế, tiền thuê đất, tín dụng và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động logistics.

Theo TS Trần Thị Hồng Minh, TP Huế được đánh giá có nền tảng và dư địa lớn để hình thành Khu thương mại tự do, đặc biệt tại khu vực Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô ở phía Nam. Đến cuối năm 2024, tại đây được Thủ tướng phê duyệt Quyết định điều chỉnh quy hoạch đến năm 2045, tạo hành lang pháp lý vững chắc và cơ sở nền tảng để quy hoạch sẵn sàng cho phát triển thành Khu thương mại tự do.

“Với diện tích khoảng 27.108 ha, khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô được quy hoạch thành 5 phân khu chức năng chủ chốt gồm khu cảng biển, khu công nghiệp, khu phi thuế quan, khu đô thị và khu du lịch. Sự hiện diện của khu phi thuế quan cho thấy tiềm năng phát triển thành một khu thương mại tự do với đầy đủ cấu phần để thu hút các hoạt động thương mại, logistics. Đặc biệt, Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô nằm ở vị trí liên kết thuận lợi giữa Đà Nẵng và Huế, vừa gần trục cao tốc Bắc – Nam, vừa có cảng nước sâu và cũng không xa biên giới Lào”, TS Minh nói về các thuận lợi.

Cũng theo TS Trần Thị Hồng Minh, Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô định hướng phát triển thành một đô thị công nghiệp sạch, cảng biển và thương mại quốc tế, liên kết chặt chẽ với đô thị Đà Nẵng, hình thành một trong những trung tâm giao thương quốc tế lớn và hiện đại của vùng động lực miền Trung. Với vị trí của Huế trên trục hành lang Đông – Tây và cửa ngõ biển, Khu thương mại tự do sẽ là nơi tập trung các trung tâm phân phối, kho ngoại quan, dịch vụ cảng biển phục vụ cho luồng hàng hóa quá cảnh và xuất nhập khẩu của cả khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Lào.

Hiến kế cho Huế, TS Trần Thị Hồng Minh cho rằng lộ trình phát triển trung tâm logistics xanh cần được nhìn nhận như một chiến lược dài hạn, trong đó “logistics xanh” không chỉ dừng lại ở hoạt động vận tải mà là một hệ sinh thái toàn diện. Qua đó nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng trên nền tảng công nghệ cao, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu phát thải và thúc đẩy tuần hoàn tài nguyên, trong đó cần chia thành 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1, tập trung lập quy hoạch chi tiết Trung tâm Logistics xanh cấp quốc gia tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô với các phân khu chức năng hiện đại. Ưu tiên đầu tư các tuyến kết nối chiến lược như đường bộ từ Cảng Chân Mây ra cao tốc Bắc – Nam và Cửa khẩu Lao Bảo, đồng thời nâng cấp Cảng hàng không Quốc tế Phú Bài; Ban hành bộ tiêu chí “Logistics Xanh” áp dụng cho doanh nghiệp, khuyến khích sử dụng xe điện, năng lượng mặt trời, xử lý chất thải theo chuẩn xanh,...

Giai đoạn 2, hướng tới mở rộng quy mô và tích hợp sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế. Trung tâm logistics tại Huế cần được kết nối với các trung tâm vệ tinh ở Quảng Trị, Đà Nẵng và các khu công nghiệp, lấy Chân Mây làm đầu mối. Đồng thời, việc nâng cấp Huế thành điểm trung chuyển chính trên Hành lang kinh tế Đông – Tây (EWEC) sẽ giúp gia tăng vai trò cửa ngõ ra Biển Đông cho hàng hóa quá cảnh từ Lào, Thái Lan.

“Dịch vụ logistics cần được đa dạng hóa, bao gồm logistics cho thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics hàng không, cũng như logistics phục vụ công nghiệp chế biến, chế tạo. Một trụ cột quan trọng khác là phát triển hạ tầng năng lượng sạch, đặc biệt là các trang trại điện gió và điện mặt trời quy mô lớn để cung cấp năng lượng cho toàn bộ trung tâm”, TS Trần Thị Hồng Minh đề xuất.

Giai đoạn 3, định vị Huế trở thành trung tâm logistics xanh hàng đầu Đông Nam Á với mức độ chuyên môn hóa cao. Trung tâm sẽ tập trung vào logistics cho các mặt hàng giá trị gia tăng lớn như linh kiện điện tử, dược phẩm, hàng thời trang cao cấp. Đây cũng là giai đoạn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển công nghệ logistics xanh nhằm thu hút chuyên gia quốc tế, đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Xa hơn, Huế có thể xuất khẩu mô hình quản lý logistics xanh, cung cấp dịch vụ tư vấn và chuyển giao công nghệ cho các địa phương trong và ngoài nước.

TS Trần Thị Hồng Minh cũng đề cập đến tiềm năng phát triển Khu thương mại tự do tại Huế gắn liền với Trung tâm Logistics Xanh, tạo cú hích đột phá cho phát triển kinh tế vùng. Được đề xuất đặt tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô, Khu thương mại tự do Huế sẽ là khu vực có ranh giới địa lý xác định, nơi hàng hóa và dịch vụ được hưởng ưu đãi vượt trội về thuế quan, phi thuế quan và thủ tục hải quan. Mô hình phát triển của FTZ Huế là tích hợp “Cảng biển + Logistics + Công nghiệp + Dịch vụ”.

TS Trần Thị Hồng Minh nhận định, việc hình thành Khu thương mại tự do Huế hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích to lớn như thu hút FDI thế hệ mới; thúc đẩy xuất khẩu khi doanh nghiệp trong toàn vùng Bắc Trung Bộ. Đồng thời, tạo hiệu ứng lan tỏa thúc đẩy công nghiệp phụ trợ, dịch vụ tài chính, bảo hiểm, vận tải ở các tỉnh/thành phố lân cận như Quảng Trị, Quảng Bình, Đà Nẵng.

“Việc phát triển TP Huế trở thành Trung tâm Logistics xanh và hình thành Khu Thương mại tự do không phải là một nhiệm vụ riêng của Thành phố, mà là một chiến lược mang tầm vóc quốc gia, có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển của cả dải đất miền Trung. Đây là con đường khả thi để biến các tiềm năng về vị trí và tài nguyên thành động lực tăng trưởng mới, tạo ra việc làm chất lượng cao, tái cấu trúc nền kinh tế vùng theo hướng hiện đại, bền vững và nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.”, TS Trần Thị Hồng Minh nói thêm.

HÀNH LANG VẬN TẢI THẾ HỆ MỚI - “ĐÒN BẨY” PHÁT TRIỂN LOGISTICS XUYÊN BIÊN GIỚI

Điều phối tại phiên thảo luận 1 với chủ đề: Hành lang vận tải thế hệ mới – “đòn bẩy” phát triển logistics xuyên biên giới, Nhà báo Nguyễn Linh Anh, Tổng biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp cho biết, trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, logistics giữ vai trò then chốt, không chỉ là “mạch máu” của nền kinh tế quốc dân mà còn là đòn bẩy nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, trong thời gian tới, khu vực vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung sẽ ngày càng thu hút thêm nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực logistics. Do đó, một trong những yếu tố cần lưu ý là làm sao để thu hút nguồn hàng để có thể tiếp cận nhanh chóng với các thị trường toàn cầu.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, với khu vực miền Trung, đây là thời điểm thuận lợi để thúc đẩy và bứt tốc về phát triển logistics. Tuy nhiên tiến độ trong thời gian vừa qua vẫn còn chưa đạt yêu cầu.

Hiện nay, các thể chế chính sách và các yếu tố môi trường rất thuận lợi khi chủ trưởng của Đảng và Nhà nước cùng các hoạt động sáp nhập địa giới hành chính đang tạo ra các xung lực mới cho thúc đẩy logistics tại khu vực miền Trung.

Mặc dù vậy, ông Hải cho biết, miền Trung có vị trí địa lý có điểm bất lợi. Dù có đường bờ biển dài nhưng phần đất liền bằng phẳng còn hạn chế cho sự phát triển. Đồng thời chưa tận dụng hết lợi thế kết nối 2 trục Bắc - Nam và Đông - Tây kết nối với Lào, Thái Lan và Myanmar.

Và để tăng cường nguồn hàng tới khu vực miền Trung, ông Hải cho biết, việc thu hút đầu tư là yếu tố mang tính quyết định, và khu Thương mại Tự do là hình mẫu mới để thu hút nguồn hàng.

Trên thực tế, ông Hải chỉ ra, Đà Nẵng là địa phương đầu tiên của cả nước nói chung và khu vực miền Trung nói riêng được Quốc hội thí điểm cho phép xây dựng Khu Thương mại tự do cùng với một số địa phương khác như Hải Phòng, Bà Rịa Vũng Tàu… Bản chất Khu Thương mại tự do sẽ là khu vực phi thuế quan khi chưa áp dụng các biện pháp hải quan, với mô hình giống mới mô hình khu chế xuất.

Với Khu Thương mại tự do, ngoài việc sản xuất các doanh nghiệp dịch vụ sẽ được thiết lập ở khu vực này. Đây sẽ là yếu tố giúp phát triển dịch vụ logistics và thu hút nguồn hàng, do các khâu đóng gói, chia tách, dán nhãn hàng hoá cho đến sửa chữa, bảo hành… là những lĩnh vực có thể tận dụng lợi thế của Khu thương mại tự do.

Đặc biệt, Khu Thương mại tự do phải tạo ra sự giao lưu hàng hoá mạnh mẽ thì mới có thể phát huy hết giá trị. Đây cũng là điểm Huế và khu vực miền Trung có lợi thế khi sở hữu biển, sân bay, biên giới… là những địa điểm có thể đa dạng hoá nguồn hàng.

Do đó, ông Hải khuyến nghị, cần thu hút đầu tư cho sản xuất trong nước và sản xuất tại địa phương, đồng thời thu hút hàng hoá từ các quốc gia khác đến. Đây là mục đích và lợi thế lớn nhất khi phát triển khu thương mại tự do. Khi có khu thương mại tự do, hàng hoá sẽ dễ đổ về do không phải áp dụng các thủ tục hải quan.

“Các cơ chế chính sách tạo thuận lợi cho hàng hoá là yếu tố quyết định. Với bước đi đầu tiên của Đà Nẵng, cùng với cơ chế và ưu đãi của khu vực Bắc Trung Bộ, ông Hải kỳ vọng sẽ có thêm nhiều khu thương mại tự do được phát triển trong thời gian tới” - ông Hải nhận định.

Chia sẻ tại phiên thảo luận chủ đề "Hành lang vận tải thế hệ mới - "Đòn bẩy" phát triển logistics xuyên biên giới", ông Hoàng Hồng Giang - Phó Cục trưởng Cục Hàng hải và đường thủy (Bộ Xây dựng) cho biết: “Chúng ta đi qua 4 chu kỳ quy hoạch cảng biển, Việt Nam sẽ sớm cạnh tranh với Singapore trong lĩnh vực này, tốc độ tăng trưởng hàng hóa thông qua cảng Việt Nam tăng rất nhanh, mục tiêu đến năm 2030 đạt 1,5 tỷ tấn mỗi năm. Do vậy, cần phải đầu tư để đáp ứng nhu cầu, đặc biệt là hạ tầng dùng chung”.

Cảng biển tại Miền Trung có 4 vai trò lớn: Gắn kết trực tiếp với các Khu kinh tế ven biển, tạo điều kiện thu hút dòng vốn đầu tư lớn, hình thành các trung tâm công nghiệp - dịch vụ mới; Điểm tập kết, trung chuyển nông sản, khoáng sản, hàng công nghiệp và thủy sản từ các tỉnh ven biển cũng như Tây Nguyên ra thị trường quốc tế; "Cầu nối” đưa khách du lịch quốc tế và nội địa đến những vùng động lực du lịch nổi tiếng như Quảng Bình, Đà Nẵng, Nha Trang, Quy Nhơn, Huế… góp phần nâng tầm thương hiệu du lịch biển Việt Nam; Cảng biển miền Trung là điểm kết nối chiến lược giữa đất liền với biển, giữa tiểu vùng Mê Kông mở rộng và thị trường quốc tế, từ đó khơi thông dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và thu hút đầu tư phát triển dọc tuyến.

Tuy nhiên, một thực tế hiện hữu, nhiều cảng biển tại Miền Trung không hoạt động hết công suất, kết nối yếu, thiếu hạ tầng tương đương đi kèm, dẫn đến nguy cơ lãng phí, gây áp lực lên khả năng quy hoạch cho tương lại. Ông Hoàng Hồng Giang lý giải: “Lượng hàng ở Miền Trung chưa tăng nhanh, cảng biển chỉ tăng trưởng khi có hàng hóa, khi có nền sản xuất, tiêu dùng ở hậu phương; có khu thương mại tự do, khu chế xuất, khu công nghiệp”.

Qua đó, ông Hoàng Hồng Giang đã hiến kế để thu hút hàng hóa, khách du lịch qua cảng biển. Về tổng quan, mở rộng, nâng cao năng lực cảng: 14 cảng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận. Đồng thời, kết nối đồng bộ: cao tốc Bắc - Nam, hành lang Đông - Tây, cao tốc kết nối cảng biển và vùng Tây Nguyên, đường sắt kết nối cảng biển theo quy hoạch. Phát triển bến chuyên dụng tàu khách Huế, Đà Nẵng, Nha Trang.

Đối với cơ chế liên kết vùng, ông Giang đưa ra hai vấn đề trọng tâm: thiết lập cơ chế điều phối vùng cho cảng biển miền Trung và chính sách giảm phí hạ tầng, ưu đãi logistics - du lịch tàu biển.

Liên kết gom hàng hóa thế mạnh như Thanh Hóa - Nghệ An: thép, xi măng, nông sản; Quảng Bình - Quảng Trị: gỗ, đá, VLXD; Huế: xi măng, may mặc, du lịch di sản; Đà Nẵng - Quảng Nam: điện tử, cơ khí, ô tô; Quảng Ngãi: dầu khí, hóa dầu; Phú Yên - Khánh Hòa - Ninh Thuận - Bình Thuận: thủy sản, nông sản (thanh Long), du lịch biển; Tây Nguyên: cà phê, hồ tiêu, cao su, trái cây.

Giải pháp về logistics và dịch vụ hỗ trợ thì hình thành trung tâm logistics liên vùng tại Nghệ An, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Khánh Hòa, vừa phục vụ xuất nhập khẩu, vừa cung ứng dịch vụ tàu khách. Đẩy mạnh dịch vụ giá trị gia tăng: kho lạnh, chế biến, đóng gói, kiểm định đối với hàng hóa; dịch vụ visa, vận chuyển, lưu trú, tour kết nối đối với hành khách. Xây dựng mô hình cảng thông minh, cảng xanh, áp dụng công nghệ số (E-port, Smart Port) để giảm thủ tục, tiết kiệm thời gian cho cả hàng hóa và hành khách.

Bên cạnh đó, tập trung khai thác hàng xuất khẩu chủ lực như nông sản (cà phê, hồ tiêu, cao su, gỗ) từ Tây Nguyên; khoáng sản, vật liệu xây dựng, công nghiệp chế biến từ các KKT ven biển. Hình thành chuỗi dịch vụ logistics khép kín từ sản xuất – vận tải – cảng biển – thị trường quốc tế, giảm chi phí vận tải. Phát triển sản phẩm du lịch tàu biển đặc thù, gắn cảng với các điểm đến động lực (Huế, Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang), tổ chức sự kiện quốc tế đón tàu khách lớn.

Tại phiên thảo luận, ông Đỗ Thái Dương - Giám đốc Dự án LEC Group cho biết: Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô là một trong những vùng kinh tế trọng điểm của thành phố Huế, nơi có hệ thống bến cảng nước sâu tự nhiên Chân Mây. Đây là khu kinh tế được lãnh đạo các cơ quan Trung ương và thành phố đặc biệt quan tâm phát triển. Trong bối cảnh đó, nhằm nâng cao hiệu quả của Khu kinh tế Chân Mây, theo ông Đỗ Thái Dương, LEC Group đã tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng tại đây một trung tâm logistics hiện đại, cung cấp các giải pháp tích hợp giữa kho bãi, vận tải và các dịch vụ logistics kèm theo.

Trung tâm logistics Chân Mây với diện tích gần 40ha với hàng trăm nghìn m2 kho/bãi đã và đang dần dần hoàn thiện, đi vào hoạt động, đáp ứng tối đa nhu cầu của khách hàng trong, ngoài thành phố. Ông Đỗ Thái Dương cho biết thêm, dự kiến trong thời gian tới, LEC Group sẽ triển khai xây dựng một khu chứa hóa chất dung môi/hàng lỏng qui mô lớn nhằm phục vụ nhu cầu của khách hàng tại khu vực miền Trung và Nam Lào. Bên cạnh những điều kiện thuận lợi, đại diện LEC Group đánh giá, thị trường logistics tại Huế đang trong giai đoạn phát triển, chưa phát huy được hết tiềm năng của Khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô nói riêng và thành phố Huế nói chung.

Do đó, để nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả cho hoạt động logistics tại Huế, LEC Group đề xuất 3 giải pháp và kiến nghị. Thứ nhất, cần có những cơ chế ưu đãi đặc thù cho ngành logistics như miễn giảm thuế, tiền thuê đất, đẩy nhanh quá trình cấp phép đầu tư các dự án để thu hút nhà đầu tư lớn, tạo nên một sân chơi gắn kết, nhộn nhịp tại khu vực. Thứ hai, cần thiết xây dựng tuyến giao thông vận tải thuận lợi kết nối Khu kinh tế Chân Mây với cao tốc La Sơn - Túy Loan. Hiện, Khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô tuy nằm sát quốc lộ 1 nhưng chỉ có đường kết nối duy nhất với trục cao tốc La Sơn - Túy Loan tại ngã 3 La Sơn, cách Khu kinh tế Chân Mây khoảng 30 - 40km. Với tuyến đường mới được xây dựng góp phần rút ngắn quãng đường và thời gian vận chuyển từ Tây Nguyên, Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan thông qua Khu kinh tế Chân Mây để xuất khẩu hàng hoá ra thế giới.

Thứ ba, mở cửa trở lại cửa khẩu quốc tế A Đớt, xây dựng tuyến đường giao thông từ Lào về A Đớt, kết nối với tuyến giao thông sẵn có về Khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô tạo động lực tích cực cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa từ Sekong, Salavan và xa hơn nữa là Thái Lan thông qua trung logistics và cảng Chân Mây.

Để đạt được 3 mục tiêu trên, đại diện LEC Group mong muốn nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ và tạo điều kiện của UBND thành phố Huế, các cơ quan trung ương và sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp tại Huế nói riêng và cả nước nói chung.

Ông Trần Tiến Dũng - Chủ tịch Hiệp hội Logistics Hải Phòng, Chủ tịch Macstar Group cho biết, lợi thế của Việt Nam là có bờ biển rất dài, điều này không chỉ tốt cho việc lên các phương án vận tải, giúp doanh nghiệp tạo ra chi phí cạnh tranh, mà góp phần rất lớn trong việc giảm phát thải – một trong những xu thế chung, lâu dài trong chiến lược phát triển bền vững của thế giới.

Nhận thấy cơ hội đó, Tập đoàn Macstar Group đã bắt đầu triển khai các phương án vận tải xanh từ năm 2024 với các phương thức vận tải đa dạng với các cỡ tàu khác nhau để mở ra các tuyến kết nối từ các cảng biển lớn của Việt Nam đến các cảng biển trên thế giới…

Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ và các bộ ngành, các doanh nghiệp đã nhận được nhiều sự hỗ trợ rất lớn để phát triển, từ đó, đã tạo ra được sự phát triển thần tốc. Đặc biệt, liên quan đến quy hoạch đã cho thấy sự mạch lạc, rõ ràng và nhất là thời gian quy hoạch tạo ra được một khoảng thời gian dài… quy hoạch đến 2030 là một con số rất lớn để tạo cho doanh nghiệp dư địa phát triển.

Theo Bộ Xây dựng, hiện nay dư địa phát triển đường bộ của Việt Nam còn rất ít, cho nên việc phát triển hạ tầng cảng biển là rất quan trọng. Việc đó không chỉ giúp giảm tải cho giao thông đường bộ mà còn thúc đẩy phát triển xanh, bền vững như mục tiêu đã đề ra.

Hiện chúng ta đã và đang có nhiều cảng biển lớn, đủ lực phục vụ những hoạt động giao thương của các loại tàu từ nhỏ đến lớn, tuy nhiên, hiện về cơ chế chính sách vẫn đang còn đó những hạn chế, tồn tại, đặc biệt liên quan đến vấn đề liên kết vùng. Việc tạo liên kết vùng không chỉ giúp chúng ta đáp ứng mọi nhu cầu của doanh nghiệp trong và ngoài nước, mà còn hỗ trợ giúp giảm chi phí, tăng lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp. Nếu không tạo ra đường liên kết vùng sẽ làm gia tăng các thủ tục, chuyển tải rườm rà, dẫn đến gia tăng chi phí và khó hướng tới phát triển logistics xanh.

Bên cạnh các vấn đề đã nêu, theo ông Trần Tiến Dũng, hiện nay, khu vực Duyên hải miền Trung đang có lợi thế lớn về trồng rừng thu tín chỉ Carbon. Do vậy, các doanh nghiệp, chính quyền địa phương nên tận dụng lợi thế này với chi phí tín chỉ thấp, bởi, thực tế đã cho thấy, chi phí tín chỉ Carbon hiện nay của Việt Nam rất cạnh tranh từ 20 – 30 USD/tín chỉ, trong khi đó, ở các nước chi phí này rất cao từ 40 - trên 100 USD/tín chỉ.

KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO – ĐỘT PHÁ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÙNG

Phát biểu tại phiên thảo luận, PGS TS Hồ Thị Thu Hòa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam, nhấn mạnh rằng Khu Kinh tế (KKT) Chân Mây - Lăng Cô sở hữu những lợi thế vượt trội để bứt phá, vươn lên trở thành trung tâm logistics quốc gia và phát triển khu thương mại tự do (FTZ) mang tầm khu vực.

PGS TS Hồ Thị Thu Hòa cho biết, theo Báo cáo Chỉ số Năng lực logistics (LPI) do Ngân hàng Thế giới (WB) công bố, Việt Nam hiện đứng thứ 43/160 quốc gia, phản ánh sự cải thiện đáng kể trong nhiều năm qua. Chỉ số LPI được đánh giá dựa trên sáu hợp phần gồm: hiệu quả thủ tục hải quan; chất lượng hạ tầng thương mại và vận tải; năng lực vận chuyển quốc tế; năng lực và chất lượng dịch vụ logistics; khả năng theo dõi, truy xuất hàng hóa; và mức độ đúng hẹn trong giao hàng. Ngoài ra, trong bảng xếp hạng 10 thị trường logistics mới nổi năm 2024 do Agility công bố, Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 8. Đây là minh chứng cho sức hấp dẫn của thị trường cũng như tiềm năng phát triển logistics gắn với thương mại quốc tế.

Ở cấp độ trong nước, Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) đã tiến hành đánh giá năng lực cạnh tranh logistics của 26 tỉnh, thành phố trong năm 2023. Theo đó, bức tranh logistics Việt Nam được soi chiếu toàn diện qua 5 hợp phần: khung pháp lý và chính sách, phát triển nguồn nhân lực, chủ hàng, nhà cung cấp dịch vụ logistics và hạ tầng - công nghệ. “Có thể nói, những kết quả trên là niềm tự hào của ngành logistics Việt Nam, đồng thời khẳng định vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ logistics khu vực và thế giới”, PGS TS Hồ Thị Thu Hòa nhận định.

Trên thế giới, các FTZ đã chứng minh là công cụ hiệu quả thúc đẩy thương mại, trung chuyển và logistics. Theo định nghĩa của OECD (2025), FTZ là khu vực do một quốc gia hoặc khu vực pháp lý chỉ định, nơi hàng hóa nhập khẩu không chịu hoặc chỉ chịu mức thuế thấp hơn so với hàng hóa lưu thông tự do. Các khu vực này thường có hàng rào riêng biệt, được miễn thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu kho, phân phối và tái xuất hàng hóa. Một ví dụ điển hình là Khu thương mại tự do Thượng Hải (Shanghai Free Trade Zone – FTZ), thành lập năm 2013 với diện tích ban đầu 28,78 km2. Đến nay, khu FTZ này đã mở rộng lên 240,22 km2, kết nối trực tiếp với cảng biển quốc tế và sân bay Phố Đông, trở thành biểu tượng cải cách, mở cửa của Trung Quốc. Sau thành công tại Thượng Hải, Trung Quốc đã nhanh chóng nhân rộng mô hình và hiện có 18 FTZ trên khắp cả nước, mỗi khu hướng tới một mục tiêu chiến lược cụ thể, từ thu hút đầu tư đến đổi mới thể chế. Theo bà Hòa, những kinh nghiệm quốc tế này là bài học quý cho Việt Nam trong việc quy hoạch và phát triển các khu FTZ gắn với lợi thế địa phương.

PGS TS Hồ Thị Thu Hòa nhận định, nằm ở trung điểm của cả nước, KKT Chân Mây - Lăng Cô được đánh giá có lợi thế vượt trội về hạ tầng kết nối. Khu vực này chỉ cách cảng Chân Mây 7 km, chưa đến 50 km tới cảng Tiên Sa và hai sân bay quốc tế (Đà Nẵng và Phú Bài), đồng thời nằm trong bán kính 60 km tính từ 12 ga đường sắt Bắc – Nam. Ngoài ra, tuyến cao tốc Bắc – Nam đoạn qua Thừa Thiên Huế – Đà Nẵng đã đưa vào vận hành, giúp rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển. Cảng Chân Mây là cảng biển nước sâu tự nhiên, có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển logistics biển. Song song đó, hạ tầng đường sắt quốc gia và mạng lưới cửa khẩu quốc tế giúp tăng cường kết nối thương mại xuyên biên giới. “Với vị trí địa chiến lược, hạ tầng đa phương thức và kết nối vùng hiệu quả, Chân Mây - Lăng Cô có tiềm năng trở thành trung tâm logistics quốc gia và FTZ tầm khu vực,” bà Hòa nhấn mạnh.

Theo PGS TS Hồ Thị Thu Hòa, phát triển FTZ tại Chân Mây – Lăng Cô cần đặt trong định hướng bền vững. Điều này bao gồm: sử dụng năng lượng tái tạo trong hoạt động cảng, số hóa và tối ưu hóa hệ thống logistics, quản lý chất thải hiệu quả và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Song song với hạ tầng, chính sách cũng là yếu tố quyết định. Bà Hòa cho rằng, cần có cơ chế thông thoáng, cải cách thủ tục hành chính và chính sách ưu đãi rõ ràng để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào khu vực này.

Khi hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc hình thành các trung tâm logistics và FTZ tại Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn tạo động lực phát triển kinh tế vùng. Với những lợi thế sẵn có, Chân Mây – Lăng Cô được kỳ vọng trở thành một trong những điểm nhấn chiến lược, góp phần đưa Huế trở thành trung tâm logistics và thương mại tự do mang tầm vóc khu vực.

Phát biểu phiên thảo luận, ông Thang Khánh Hưng - Phó Giám đốc công ty TNHH Hào Hưng nhấn mạnh: TP Huế có lợi thế hiếm có và vị trí chiến lược nằm ở ngã tư hành lang vận tải Bắc Nam và Đông Tây, sở hữu cảng biển nước sâu tự nhiên gồm đầy đủ các hình thức vận tải như đường sắt, đường biển, đường bộ, hàng không. Đặc biệt, Huế tiếp giáp với tuyến đường sắt quốc gia, có quốc lộ 1A đi qua, có mạng lưới sân bay mới, hệ thống đường sắt cùng cảng nước sâu Chân Mây, trong đó có cảng Hào Hưng.

Với các điều kiện thuận lợi trên, ông Thang Khánh Hưng tin tưởng TP Huế nhiều tiềm năng trở thành trung tâm logistics cấp quốc gia và khu vực, kết nối hành lang kinh tế Bắc Nam, hành lang kinh tế Đông Tây của Việt Nam và tiểu vùng sông Mekong mở rộng, kết nối hành lang hàng hóa từ Lào, Campuchia Thái Lan, Myanmar. Định hướng phát triển TP Huế cũng xác định tập trung phát triển đa dạng các hình thức dịch vụ vận tải, phát triển dịch vụ logistics trực tiếp gắn với hệ thống cảng hàng không quốc tế Phú Bài, cảng biển nước sâu Chân Mây và trở thành trung tâm logistics xanh của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.

Tuy nhiên để phát huy hết tiềm năng đó, theo ông Thang Khánh Hưng, còn nhiều nút thắt cần tháo gỡ. Đó là thiếu trung tâm logistics, hệ thống kho bãi manh mún, hàng hóa qua cảng chưa phong phú, các khu vực công nghiệp chưa phát triển mạnh, thiếu liên kết với các hệ thống cảng biển và thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực chuyên ngành logistics.

Từ thực tế đó, ở góc độ doanh nghiệp cảng biển logistics hoạt động tại địa bàn, đại diện công ty TNHH Hào Hưng kiến nghị. Thứ nhất, cần quy hoạch tổng thể và dài hạn cho hệ thống cảng biển logistics Huế. Hiện nay, các cảng tại Huế đang hoạt động theo quy mô phân tán thiếu tính kết nối chiến lược. Huế cần xây dựng chiến lược quy hoạch logistics, liên kết giữa cảng Chân Mây, cảng Hào Hưng và các khu công nghiệp trong vùng; thiết lập trung tâm logistics tập trung làm đầu mối gom hàng, chia hàng và cung ứng cho các hãng tàu biển lớn. Bên cạnh đó, có chiến lược ưu tiên phát triển logistics hàng rời và hàng xuất khẩu khối lượng lớn như dăm gỗ, viên nén, quặng…, những mặt hàng đặc trưng của vùng cũng đẩy mạnh hàng hóa xuyên biên giới từ Lào, Campuchia Thái Lan, Myanmar.

Thứ hai, thúc đẩy hoàn thiện hạ tầng kết nối cảng biển, đường bộ, đường sắt, hàng không. Hiện, tuyến đường bộ kết nối từ các vùng nguyên liệu về cảng biển còn nhỏ hẹp, xuống cấp, gây tốn chi phí vận tải và mất an toàn giao thông. Ông Thang Khánh Hưng đề xuất Trung ương và Huế có chính sách đầu tư nâng cấp mở rộng các tuyến đường trục kết nối cảng Chân Mây, khu công nghiệp Phú Bài, quốc lộ 1A tạo vành đai vận tải thông suốt; kết nối hạ tầng giao thông đồng bộ giữa cảng biển, sân bay Phú Bài và đường cao tốc. Cùng với đó, nghiên cứu kết nối đường sắt và khu cảng giúp giảm áp lực cho đường bộ và giảm chi phí logistics.

Thứ ba, tạo môi trường logistics thông minh. Đại diện công ty TNHH Hào Hưng kiến nghị thành phố Huế sớm triển khai một cửa điện tử tại cảng, giảm thiểu hồ sơ giấy tờ, tiến tới vận hành logistics số; thành lập tổ công tác hỗ trợ doanh nghiệp cảng biển làm đầu mối xử lý nhanh các vướng mắc. Bên cạnh đó, xúc tiến mở cửa cửa khẩu quốc tế A Đớt, đơn giản hóa thủ tục thông quan để đẩy mạnh luân chuyển hàng hóa từ Lào. Đẩy mạnh chuyển đổi số liên kết đào tạo nhân lực với các trường viện trong nước.

Thứ tư, về cơ chế chính sách. Để thu hút thêm các nhà đầu tư, Huế cần có cơ chế cho phép mở rộng sử dụng đất trong khu vực cảng theo quy hoạch được phê duyệt; đồng thời phát triển khu bến Chân Mây đáp ứng nhu cầu của tàu tổng hợp có trọng tải 150.000 - 200.000 tấn hoặc lớn hơn khi có điều kiện.

Ông Hồ Xuân Hoè - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị cho biết: để có thể hình thành và phát triển khu liên kết vùng phát triển logistics của miền Trung, trong đó có cửa biển Mỹ Thuỷ của Quảng Trị, chúng ta cần phải có một cơ chế liên kết rõ ràng, minh bạch và khoa học. Trong đó, cần tập trung vào 3 trụ cột, giải pháp trọng tâm chính:

Thứ nhất, chúng tôi cần một cơ chế chính sách liên kết vùng đồng bộ, hoàn thiện. Khu thương mại tự do chỉ có thể thành công, khi được đặt trong một hành lang pháp lý ổn định, đồng bộ giữa trung ương và các địa phương. Chúng tôi cần thống nhất các chính sách về ưu đãi thuế quan, thủ tục hải quan, cơ chế một cửa liên thông, đảm bảo hàng hóa qua lại các địa phương trong hành lang kinh tế Đông - Tây và tiểu vùng sông Mê kông mở rộng nhanh chóng minh bạch và chi phí thấp, đồng thời, cần thí điểm cơ chế đặc thù cho khu thương mại tự do Cảng Bến Thủy, trong đó, chúng tôi sẽ tham khảo mô hình khu tâm thương mại tự do của Hải Phòng và Đà Nẵng, mở rộng hợp tác đa phương trong tiểu vùng sông Mê kông…

Thứ hai, cần một cơ chế liên kết hạ tầng logistic liên vùng. Một khu thương mại tự do hiệu quả không thể tồn tại độc lập, mà cần gắn kết hệ thống hạ tầng liên vùng đường bộ cao tốc Cam Lộ – Vạn Ninh, Cảng biển Mỹ Thuỷ, Cảng hàng không Quảng Trị và Nhà ga T2 – Cảng hàng không Đồng Hới, khẩn trương hoàn thiện các tuyến đường bộ ven biển từ cảng Mỹ Thuỷ đến các cảng chuyên dụng, tuyến đường sắt từ cảng Mỹ Thuỷ đến Lao Bảo, kết nối với Lào, Thái Lan và đường sắt xuyên Á. Đặc biệt, dự án Quốc lộ 15D nối cảng Mỹ Thuỷ – cửa khẩu La Lay… từ đó, tạo thành các phương thức vận tải hội tụ thúc đẩy phát triển logistic vùng với quốc tế.

Thứ ba, chúng ta cần cơ chế hợp tác công – tư (PPP), liên kết với doanh nghiệp rõ ràng, thống nhất và minh bạch. Khu thương mại tự do chỉ thành công, khi có cơ chế liên kết giữa doanh nghiệp, cơ chế hợp tác PPP minh bạch để thu hút đầu tư xây dựng trung tâm logistics, cảng kho ngoại quan, dịch vụ giá trị gia tăng. Các địa phương trong vùng Bắc trung Bộ và hành lang khu kinh tế Đông - Tây cần liên kết, để tạo ra nguồn hàng ổn định, đủ quy mô giúp khu thương mại tự do vận hành hiệu quả, giảm chi phí logistics cho toàn chuỗi.

Khu thương mại tự do Mỹ Thủy, không chỉ là khu vực mở cửa giao thương cho kinh tế, mà quan trọng hơn, đây sẽ là điểm hội tụ lợi ích liên vùng và đa phương, nơi mà sự liên kết từ trung ương với các địa phương và tiểu vùng sông Mê kông, tiểu vùng sông Mê kông mở rộng; giữa khu vực công – tư, để từ đó tạo thành một hệ sinh thái logistics và thương mại hiện đại, thông minh.

Nếu chúng ta cùng thống nhất một cơ chế liên kết chặt chẽ, khoa học, tôi tin rằng, khu thương mại tự do của khu vực và khu thương mại tự do Mỹ Thủy sẽ biến thành biểu tượng cho sự hợp tác liên vùng thành công, góp phần nâng tầm vai trò của Bắc trung Bộ và Duyên hải miền Trung trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Geert van Doorslaer, Đồng Chủ tịch Uỷ ban Vận tải và Logistics, Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (Amcham) cho biết, TP Huế có tiềm năng lớn trong việc phát triển logistics. Tuy nhiên, theo vị này khu vực miền Trung không có nhiều địa phương đầu tư cho vấn đề này nhiều như ở miền Nam.

Theo ông Geert van Doorslaer, cảng Chân Mây có tiềm năng lớn để logistics phát triển và hấp dẫn doanh nghiệp. Vì vậy, địa phương cần tận dụng lợi thế để đầu tư đồng bộ hạ tầng và đây sẽ là điểm kết nối Tông - Tây.

Dẫn chứng những nơi Amcham đã khảo sát, vị này “điểm danh” Quảng Trị có Mỹ Thủy sắp hoàn thành, Huế có Chân Mây, Đà Nẵng có Liên Chiểu,... Các cảng đều được đầu tư rất lớn và có nhiều khu vực có đủ thuận lợi để doanh nghiệp hoạt động.

Tiếp đến, ông cho rằng Việt Nam hiện đã xác định Trung tâm tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng cho thấy miền Trung có vị trí đặc biệt quan trọng. Theo ông Geert van Doorslaer, hiện nay các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang quan tâm đến mức thuế và nhiều doanh nghiệp có thể sẽ chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Nói về Khu thương mại tự do ở Huế, ông Geert van Doorslaer cho rằng trong khu vực này doanh nghiệp cần được tạo điều kiện thuận lợi để dễ dàng làm việc với nhau. Hiện Huế đang có lợi thế về nguồn lực đất đai lớn, doanh nghiệp dễ dàng đặt nhà máy mà địa phương cũng đang có những giải pháp thu hút đầu tư xanh. Trong thời gian tới, TP Huế cần cải cách thủ tục hải quan, đây cũng là yếu tố quan trọng trong việc xuất nhập hàng của doanh nghiệp. Nếu thủ tục hải quan có vướng mắc, doanh nghiệp rất có thể sẽ dời đi.

Theo ông, Huế cần có chính sách rõ ràng cho nhà đầu tư tiềm năng, vì khu thương mại tự do cũng sẽ là động lực cho cả miền Trung. Tiếp đến là phải có đủ nhân lực đáp ứng được yêu cầu đề ra.

Ông Roderick Glass – thành viên Ban lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp Úc tại Việt Nam cho rằng hơn một thập kỷ gắn bó đã cho ông cơ hội chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của môi trường đầu tư và hệ sinh thái kinh doanh tại Đà Nẵng cũng như miền Trung.

Lần đầu đến Việt Nam trong lĩnh vực xuất nhập khẩu gia súc sống, ông sớm nhận ra cả cơ hội lẫn thách thức về logistics. Với mặt hàng đặc thù này, ông nhấn mạnh: “Đây là ví dụ điển hình cho những sản phẩm cần có chính sách và giải pháp hậu cần phù hợp, bởi gia súc không thể để lâu tại cảng mà phải được xử lý, chăm sóc ngay lập tức”.

Động lực để ông chọn Việt Nam không chỉ đến từ tiềm năng thị trường. “Tôi đến Việt Nam vì nhiều lý do. Thứ nhất, đây là một trong những quốc gia thông minh nhất châu Á. Chúng tôi đã cân nhắc toàn bộ khu vực và đã chọn Việt Nam”, ông Glass khẳng định. Theo ông, yếu tố con người, văn hóa, cùng sự cởi mở từ các cơ quan xúc tiến đầu tư đã tạo nên sức hút riêng. Sự hỗ trợ nhiệt tình từ chính quyền địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp cho đến những tổ chức như VCCI là điểm cộng giúp nhà đầu tư nước ngoài tự tin hơn khi đặt chân tới miền Trung.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Glass cho rằng Đà Nẵng không chỉ có vị trí địa lý chiến lược và môi trường sống đáng mơ ước, mà còn mang trong mình tiềm năng trở thành điểm đến của làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc. Ông dẫn chứng trường hợp một công ty Úc trong lĩnh vực phụ tùng xe tải đã quyết định chọn Đà Nẵng để mở rộng sản xuất, xem đó là minh chứng rõ ràng cho xu hướng dịch chuyển đầu tư quốc tế.

Tuy nhiên, để tiềm năng này thực sự bứt phá, thách thức lớn nhất lại nằm ở chất lượng nguồn nhân lực. Ông Glass nhiều lần nhấn mạnh rằng lao động kỹ thuật đang là “nút thắt” với không ít doanh nghiệp FDI. “Chúng ta cần đào tạo nguồn nhân lực thông qua giáo dục nghề nghiệp, đây là điều đặc biệt phải chú trọng trong tương lai”, ông nói.

Theo ông, một chính sách thu hút đầu tư chỉ có ý nghĩa lâu dài nếu đi kèm chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Bởi lẽ, vốn, công nghệ hay máy móc đều có thể nhập khẩu, nhưng yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh bền vững lại nằm ở con người. Nếu Việt Nam ưu tiên đào tạo nghề, nâng cao tay nghề và kỹ năng cho lực lượng lao động trẻ, những lợi thế về địa chính trị, chi phí và môi trường kinh doanh sẽ được chuyển hóa thành sức mạnh cạnh tranh thực chất của nền kinh tế.

Ông Lê Chí Phai - Phó Tổng Giám đốc công ty CP Cảng Chân Mây đánh giá, các bến cảng trong khu vực duyên hải miền Trung là cửa ngõ gần nhất để ra biển Đông và tuyến tuyến hành lang kinh tế Đông-Tây.

Để thu hút được nguồn hàng lớn đi qua các hệ thống cảng biển này, trước mắt phải nâng tầm quy mô sản xuất, xuất nhập khẩu, phát triển các khu công nghiệp quy mô lớn với các dự án và doanh nghiệp chủ lực.

Từ góc độ doanh nghiệp cảng biển, ông Lê Chí Phai đề cập một số nội dung, trong đó quan trọng nhất là hệ thống hành chính thực sự tinh gọn, được đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và số hóa hoàn toàn để xử lý nhanh các thủ tục hành chính, giảm thiểu can thiệp thủ công.

Thứ hai, hạ tầng liền mạch là vấn đề được doanh nghiệp rất quan tâm và đã được đại diện Bộ Xây dựng trao đổi rất kỹ. Từ góc độ doanh nghiệp, công ty CP Cảng Chân Mây cũng mong muốn thành phố Huế quan tâm kết nối liên thông với cửa khẩu biên giới trên hành lang kinh tế Đông Tây là cửa khẩu A Đớt và Hồng Vân.

Thứ ba, về nguồn nhân lực, ngoài vấn đề đào tạo đã được các chuyên gia đề cập rất nhiều, công ty CP Cảng Chân Mây mong muốn chính quyền địa phương quan tâm hơn đến chính sách thu hút nhân lực, tạo môi trường sống chất lượng cho người lao động, chuyên gia an tâm công tác và cống hiến lâu dài hơn với doanh nghiệp.

Cuối cùng, doanh nghiệp mạnh dạn đề xuất chính quyền địa phương có thể nghiên cứu chính sách hỗ trợ tài chính cũng như kỹ thuật cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực logistics ứng dụng công nghệ số để chuyển đổi nhanh, bắt kịp nhu cầu, xu hướng của thế giới.

Ông Hoàng Văn Phúc, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê Tài chính TNHH BIDV – SuMi TRUST (BSL) chia sẻ: để tạo tăng trưởng vượt bậc, nguồn vốn có vai trò quan trọng. Nhiều diễn giả đến từ các nước khác nhau chắc cũng đồng thuận với quan điểm, cho thuê tài chính là hoạt động phổ biến trên thế giới. Chẳng hạn, tại Mỹ, quy mô thị trường cho thuê tài chính đạt khoảng 500 tỷ USD cho riêng máy móc thiết bị.

Trong ngành logistics, tài trợ tài chính toàn cầu cho logistics đạt 106 tỷ USD năm 2024 và dự báo sẽ tăng lên 171 tỷ USD vào 2033. Con số này minh chứng rằng đây là giải pháp quan trọng để đổi mới phương tiện, công nghệ và đáp ứng chuẩn mực ESG trong chuỗi cung ứng. Việc thuê đội xe để vận hành, thuê container, đầu tư các thiết bị cảng theo hình thức thuê tài chính… tương đối phổ biến trong ngành logistics toàn cầu. Giải pháp này được đánh giá linh hoạt, chuyên sâu về thiết bị, có tính đặc thù như không cần tài sản thế chấp, có thể thuê 100% giá trị của thiết bị…

Tại Việt Nam, cho thuê tài chính trong những năm gần đây dần trở nên phổ biến, với mức tăng trưởng trung bình trên 16%/năm. Tuy nhiên quy mô thị trường vẫn ở mức khiêm tốn, với dung lượng thị trường chỉ khoảng 47.000 tỷ đồng (cuối năm 2024), chiếm chưa tới 0.4% GDP. Điều này cho thấy tiềm năng của cho thuê tài chính - một ngành tài chính đặc thù - còn rất lớn, mà nếu chúng ta tận dụng tốt, sẽ đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế nói chung, cũng như cho lĩnh vực logistics, một mũi nhọn quan trọng của kinh tế Việt Nam.

Với những tính chất sản phẩm như sự linh hoạt trong giải pháp, chuyên môn hóa về tài trợ thiết bị, thủ tục nhanh gọn, không cần tài sản thế chấp v.v., , cho thuê tài chính là giải pháp về vốn rất phù hợp cho lĩnh vực logistics, đặc biệt với những doanh nghiệp SME, khi mà tiếp cận vốn đang là vướng mắc cần tháo gỡ để phát triển.

Trong khuôn khổ chương trình “Diễn đàn logistics Vùng lần VI: Logistics xuyênbiên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung”, UBND thành phố Huế đã công bố Quyết định số: 2635/QĐ-UBND về việc cho phép thành lập Hiệp hội Logistics thành phố Huế.

Hiệp hội Logistics thành phố Huế có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng để hoạt động theo quy định của Nhà nước. Quyết định sẽ có hiệu lực từ ngày ký.

SONG TRÀ, ANH VỸ, THOẢ HẠNH, QUỐC TUẤN, PHƯƠNG HIỀN