Vì sao Mỹ miễn thuế toàn cầu cho vàng, vonfram và uranium?
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ban hành sắc lệnh hành pháp miễn thuế nhập khẩu toàn cầu đối với một loạt kim loại quan trọng, trong đó có vàng thỏi, uranium, vonfram và graphite.
Động thái này không chỉ xoa dịu sự lo lắng của thị trường vàng sau nhiều tuần biến động mà còn được kỳ vọng mở đường cho việc thúc đẩy các thỏa thuận thương mại song phương giữa Washington và các đối tác lớn.
Trước đó, một phán quyết của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ đã gây sốc khi cho rằng vàng có thể bị đánh thuế, khiến các nhà giao dịch hoang mang và thị trường rúng động. Chỉ trong 1 tháng qua, giá vàng quốc tế đã tăng khoảng 4-5%, trong khi tại Việt Nam, vàng SJC tăng hơn 3,8 triệu đồng/lượng (tương đương 3,2–3,3%).
Sắc lệnh, được công bố hôm thứ Sáu tuần trước và có hiệu lực từ đầu tuần tới, chính thức hóa kế hoạch miễn thuế nhập khẩu đối với vàng thỏi. Bằng việc loại vàng thỏi ra khỏi danh sách chịu thuế, Nhà Trắng gửi đi thông điệp rõ ràng về sự ổn định chính sách, đồng thời trấn an giới đầu tư rằng các dòng vốn vào kim loại quý sẽ không bị cản trở bởi các rào cản thuế quan.
Ngoài vàng, danh sách miễn trừ còn bao gồm uranium, vonfram (tungsten) và graphite – những nguyên liệu chiến lược đối với công nghiệp quốc phòng, năng lượng và công nghệ cao của Mỹ.
Giảm nhẹ “tình trạng khẩn cấp quốc gia”
Theo nội dung sắc lệnh, những điều chỉnh này là cần thiết và phù hợp để đối phó với tình trạng khẩn cấp quốc gia mà Tổng thống Trump đã tuyên bố khi áp dụng cơ chế thuế toàn cầu hồi tháng 4.
Các quan chức thương mại Mỹ khẳng định thay đổi mới sẽ giúp chính phủ linh hoạt hơn trong việc ký kết và thực thi các thỏa thuận khung, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào sắc lệnh của Tổng thống.
Đáng chú ý, Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) và Bộ Thương mại sẽ được trao quyền chủ động hành động, áp dụng các thỏa thuận mà Mỹ đã ký với Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và Hàn Quốc. Điều này đồng nghĩa tiến trình dỡ bỏ thuế đối với các sản phẩm như linh kiện hàng không, dược phẩm gốc hoặc những mặt hàng Mỹ không thể tự sản xuất (như gia vị đặc biệt, cà phê hay một số kim loại hiếm) sẽ được triển khai nhanh chóng hơn.
Phản ứng trước thông tin này, Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic cho rằng quyết định mới của Mỹ “mở đường cho việc giảm thuế ô tô và linh kiện xuống 15% và bảo đảm những miễn trừ quan trọng khỏi mức trần 15%”. Dù sắc lệnh không lập tức giảm gánh nặng thuế quan, EU vẫn coi đây là một tín hiệu tích cực trong nỗ lực duy trì quan hệ thương mại cân bằng hơn.
Tuy nhiên, song song với các biện pháp miễn trừ, ông Trump cũng mở rộng danh mục hàng hóa chịu thuế. Silicone, resin và hydroxide nhôm chính thức được bổ sung vào diện áp thuế đối ứng. Đây là những nguyên liệu phổ biến trong ngành công nghiệp hóa chất và vật liệu, có thể làm tăng chi phí sản xuất ở nhiều lĩnh vực nếu không được kiểm soát hợp lý.
Chính sách thuế quan được điều chỉnh
Chỉ trong vài tháng qua, chính quyền ông Trump đã liên tiếp điều chỉnh thuế quan, áp dụng mức cao hơn đối với hàng chục quốc gia, đồng thời đàm phán với một số nền kinh tế để đạt thỏa thuận giảm thuế. Washington lý giải rằng đây là cái giá mà đối tác phải trả để đổi lấy việc Mỹ gỡ bỏ rào cản cho hàng hóa của họ.
Tuy nhiên, quá trình triển khai gấp gáp đã làm dấy lên lo ngại trong cộng đồng doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách. Nhiều ý kiến cảnh báo việc thay đổi đột ngột có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy giá hàng hóa nhập khẩu tăng vọt – đặc biệt là những mặt hàng Mỹ không thể tự sản xuất.
Sắc lệnh mới, bằng việc miễn trừ cho vàng thỏi, uranium, tungsten và một loạt khoáng sản quan trọng trong ngành hàng không vũ trụ, điện tử, y tế và công nghệ cao, được kỳ vọng sẽ giảm bớt căng thẳng và hỗ trợ sản xuất trong nước.
Bên cạnh đó, nhiều loại dược phẩm như pseudoephedrine, kháng sinh và các thuốc phổ biến khác – vốn đang trong diện điều tra thương mại riêng biệt của Bộ Thương mại Mỹ – cũng được hưởng lợi từ việc nới lỏng thuế quan.
Các nhà phân tích nhận định, bằng cách vừa nới lỏng vừa siết chặt, ông Trump đang tìm kiếm sự cân bằng giữa bảo hộ cứng rắn và nhượng bộ chiến lược. Đây là công thức được kỳ vọng sẽ củng cố vị thế của mình trên bàn đàm phán quốc tế, đồng thời trấn an doanh nghiệp và cử tri Mỹ trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động và cuộc bầu cử giữa kỳ đang đến gần.