Ngành gỗ đang giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế
Đó là khẳng định của ông Trần Quang Bảo - Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm tại Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam”.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Trần Quang Bảo đánh giá, ngành gỗ Việt Nam đang giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 17,3 tỷ USD trong năm 2024, đóng góp lớn vào thành tích xuất khẩu nông nghiệp, tạo việc làm cho hơn 500.000 lao động trực tiếp và mang lại sinh kế cho hàng triệu hộ trồng rừng.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu 23-25 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ và 5 tỷ USD thị trường nội địa vào năm 2030, ông Bảo cho rằng, ngành lâm nghiệp cần vượt qua nhiều rào cản. Thách thức lớn nhất đến từ các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường nhập khẩu như EU, Mỹ về tính hợp pháp và truy xuất nguồn gốc gỗ. Đây vừa là sức ép, vừa là cơ hội để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, khẳng định vị thế trên bản đồ gỗ thế giới.
Theo ông Trần Quang Bảo, trong nhiều năm qua, Việt Nam đã triển khai đồng bộ các giải pháp để bảo đảm nguồn gỗ hợp pháp. Tiêu biểu là việc ký kết Hiệp định VPA/FLEGT với EU, Thỏa thuận 301 với Mỹ, xây dựng hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp và cơ chế truy xuất nguồn gốc nguyên liệu.
“Ngành lâm nghiệp cũng thúc đẩy quản lý rừng bền vững, cấp chứng chỉ rừng, hoàn thiện hệ thống pháp luật từ bảo vệ, phát triển rừng đến chế biến, xuất khẩu. Những nỗ lực này thể hiện rõ cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng ngành gỗ hợp pháp, minh bạch, trách nhiệm và thân thiện với môi trường”, ông Trần Quang Bảo chia sẻ.
Đồng thời, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm Trần Quang Bảo cũng kêu gọi các bên tiếp tục đồng hành, chia sẻ và thúc đẩy sáng kiến để đảm bảo chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp. Điều này không chỉ giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, mà còn góp phần thực hiện cam kết quốc tế về phát triển lâm nghiệp bền vững, gắn kết hài hòa giữa kinh tế - xã hội - môi trường.
Theo ông Nguyễn Hoài Bảo - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (HAWA), các quy định của thị trường toàn cầu ngày càng chặt chẽ hơn về gỗ hợp pháp và bền vững, đặt ra cả cơ hội và thách thức cho ngành gỗ và đồ nội thất Việt Nam. Các đạo luật nghiêm ngặt như Đạo luật Lacey (Mỹ) và Quy định về phá rừng của EU (EUDR) khiến việc tuân thủ trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các nhà sản xuất muốn tiếp cận các thị trường lớn như Mỹ, EU...
Ông cho rằng, các nhà xuất khẩu Việt Nam cần thiết phải xây dựng hệ thống đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc và thực hiện trách nhiệm giải trình. Các sản phẩm gỗ có chứng nhận như FSC, PEFC, có xác minh tính hợp pháp (VNTLAS, FLEGT) thường được yêu cầu xuất khẩu sang các thị trường lớn như EU và Mỹ, góp phần nâng cao uy tín thương hiệu và niềm tin của người tiêu dùng, có giá bán cao hơn và thu hút người mua có ý thức bảo vệ môi trường.
Đại diện HAWA cũng cho biết, nhằm đáp ứng yêu cầu quốc tế về nguồn gốc gỗ hợp pháp, tuân thủ VPA/FLEGT, VNTLAS và nâng cao uy tín ngành gỗ Việt, ngày 11/11/2020, HAWA cùng các hiệp hội: VIFOREST, BIFA, DOWA, FPA Bình Định ký kết “Cam kết phát triển bền vững & trách nhiệm của ngành gỗ Việt Nam".
“Các doanh nghiệp của HAWA cũng chủ động xây dựng nguồn cung gỗ hợp pháp với nông dân và lâm trường, đánh giá chứng chỉ FSC (như mô hình liên kết Scansia Pacific - Thừa Thiên Huế, Woodsland Tuyên Quang, Tavico - Đồng Nai). Các doanh nghiệp khi trở thành hội viên phải cam kết sử dụng gỗ hợp pháp trong chuỗi cung ứng”, ông Nguyễn Hoài Bảo chia sẻ thêm.
Trong khi đó, ông Jens-Schmid Kreye - Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Đức tại Việt Nam cho biết, theo thỏa thuận giữa hai Chính phủ, lâm nghiệp là một trong những lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác song phương Đức - Việt Nam, với tổng danh mục hợp tác chung, trị giá gần 100 triệu EUR. Các dự án hợp tác lâm nghiệp tập trung vào các lĩnh vực then chốt như: quản lý rừng bền vững, bảo vệ rừng và xây dựng chuỗi giá trị gỗ hợp pháp, bền vững. Qua đó, phản ánh cam kết chung về phát triển bền vững và hành động khíhậu.
Ông Jens-Schmid Kreye cho rằng, chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần quan trọng trong ứng phó biến đổi khí hậu và bảo tồn đa dạng sinh học. Với ngành chế biến gỗ lớn, Việt Nam đang giữ vai trò là một mắt xích quan trọng toàn cầu trong bảo đảm tính minh bạch, hợp pháp từ nguồn cung đến thị trường.
"Chuỗi cung ứng hợp pháp không chỉ mang lại lợi ích cho nền kinh tế quốc gia, mà còn góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong ứng phó khủng hoảng khí hậu và suy giảm đa dạng sinh học”, ông Jens-Schmid Kreye nhấn mạnh.
Đồng thời, ông cũng cho rằng, việc Việt Nam từng bước xây dựng một hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp vững chắc cũng thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với hành động khí hậu, trong đó ngành lâm nghiệp là trụ cột để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.