Khoa học công nghệ đưa sản phẩm OCOP Quảng Ninh vươn ra thế giới

Quảng Ninh, một tỉnh giàu tiềm năng với tài nguyên thiên nhiên đa dạng. Đặc biệt, sự phát triển mạnh mẽ của chương trình OCOP tại đây không thể tách rời khỏi vai trò then chốt của việc ứng dụng khoa học công nghệ. Đây là bước tiến quan trọng, biến những đặc sản truyền thống thành sản phẩm có giá trị cao, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường hiện đại, đồng thời mở ra cơ hội vươn tầm thế giới.

Bước tiến công nghệ

Khoa học công nghệ (KHCN) đã trở thành "chìa khóa vàng" giúp các sản phẩm OCOP Quảng Ninh không ngừng được cải tiến về chất lượng. Thay vì sản xuất thủ công theo kinh nghiệm, nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào máy móc, thiết bị hiện đại.

Ví dụ, trong ngành nuôi trồng thủy sản, việc áp dụng công nghệ nuôi tôm thẻ chân trắng công nghệ cao trong nhà kính đã giúp kiểm soát chặt chẽ các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ mặn, và phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả. Nhờ đó, sản phẩm tôm không chỉ đạt năng suất cao mà còn đảm bảo chất lượng đồng đều, an toàn vệ sinh thực phẩm. Hay như sản phẩm hàu ở Quảng Ninh, từ việc nuôi trồng tự nhiên, nay đã được phát triển theo quy trình công nghệ cao, kiểm soát chất lượng nước và dinh dưỡng, giúp hàu có thịt chắc, ngọt và vỏ sạch hơn.

Bên cạnh đó, công nghệ chế biến cũng được chú trọng. Các sản phẩm như chả mực Hạ Long, rượu ba kích, hay mật ong hoa rừng đều được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, giúp rút ngắn thời gian, bảo toàn hương vị, và nâng cao thời gian bảo quản mà không cần dùng đến chất bảo quản hóa học. Việc ứng dụng công nghệ sấy lạnh, sấy thăng hoa cho các loại rau, củ, quả cũng giúp giữ nguyên giá trị dinh dưỡng, màu sắc, và hương vị tự nhiên của sản phẩm.

Theo Sở KHCN: Quảng Ninh hiện có 8 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia, tất cả đều đạt chất lượng vượt trội, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản. Đằng sau sự công nhận quốc tế đó chính là chìa khóa khoa học công nghệ, yếu tố quyết định giúp sản phẩm giữ vững bản sắc và nâng tầm giá trị.

Được biết, miến dong Bình Liêu là sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia mới được công nhận của Quảng Ninh. Trước đây, miến dong được bà con trên địa bàn huyện Bình Liêu (cũ) làm theo phương pháp thủ công, chủ yếu phục vụ bữa ăn gia đình. Nhờ hương vị thơm ngon, dai, giòn đặc trưng mà miến dong Bình Liêu được ưa chuộng rộng rãi và phát triển trở thành sản phẩm OCOP chủ lực của địa phương.

Thực tế là hầu hết sản phẩm miến dong của các HTX và cơ sở sản xuất của huyện Bình Liêu (cũ) mới đạt chứng nhận OCOP 3 hoặc 4 sao. Riêng sản phẩm miến dong Bình Liêu của Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu đã được công nhận 5 sao quốc gia. Cùng khai thác nguồn nguyên liệu địa phương và công thức truyền thống như nhau nhưng việc chú trọng ứng dụng công nghệ vào sản xuất, cải tiến bao bì, đóng gói, truy xuất nguồn gốc đã giúp sản phẩm này khẳng định chất lượng và nâng cao giá trị trên thị trường.

Anh Nguyễn Xuân Tùng - Phó Giám đốc Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu, cho biết: Kể từ khi thành lập đến nay, Công ty chúng tôi luôn chú trọng đầu tư phát triển công nghệ sản xuất. Năm 2006, chúng tôi đầu tư xây dựng nhà xưởng chế biến miến dong tại xã Đồng Tâm (nay là xã Lục Hồn). Tiếp đó là tìm hiểu quy trình làm miến truyền thống và áp dụng máy móc hiện đại cho các khâu rửa củ và tráng bánh. Năm 2024, Công ty tiếp tục đầu tư thêm hệ thống máy tráng sấy dẻo và lò hơi với trị giá trên 2,7 tỷ đồng, nhờ đó công đoạn phơi miến được rút ngắn, không còn phụ thuộc vào thời tiết. Số lượng nhân công sử dụng cũng giảm, sản lượng tăng song vẫn đảm bảo chất lượng".

Cũng theo anh Tùng, sản phẩm miến dong trên thị trường hiện nay có rất nhiều đối thủ cạnh tranh trực tiếp nên Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu sẽ tiếp tục đầu tư công nghệ, chuẩn hóa thêm quy trình sản xuất, tối ưu hóa chi phí vận hành để từ đó tăng sức cạnh tranh và góp phần giữ vững uy tín cũng như nhãn hiệu tập thể “Miến dong Bình Liêu”.

Nâng tầm giá trị thương hiệu và phát triển bền vững

Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao chất lượng và quy trình sản xuất, khoa học công nghệ còn góp phần xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản phẩm OCOP Quảng Ninh. Các đơn vị sản xuất đã chú trọng hơn vào thiết kế bao bì, nhãn mác, tạo nên sự hấp dẫn, chuyên nghiệp và khẳng định giá trị thương hiệu.

Sự kết hợp giữa tri thức bản địa, kinh nghiệm truyền thống và công nghệ hiện đại đã tạo nên những sản phẩm OCOP mang đậm bản sắc Quảng Ninh, nhưng vẫn đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường toàn cầu. Đây là hướng đi bền vững, không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, nông nghiệp của địa phương.

Anh Nịnh Văn Trắng - Giám đốc Công ty Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh cho biết: Trà hoa vàng Ba Chẽ là sản phẩm của Công ty, khi giai đoạn đầu, khi sử dụng công nghệ cũ, trước khi đưa trà hoa vàng vào sấy, nhân công phải tách từng cánh hoa, mất rất nhiều thời gian. Hình dáng của bông hoa trà bị phá vỡ gây ảnh hưởng đến mẫu mã, chất lượng sản phẩm. Kể từ khi đầu tư máy sấy thăng hoa, tinh chất trong hoa trà giữ lại được nhiều hơn. Hình dáng bông hoa không bị biến đổi, đảm bảo thẩm mỹ và tiết kiệm".

Từ khi Công ty áp dụng KHCN, nhờ những tiến bộ này, trà hoa đã trở thành một sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao với chuỗi giá trị khép kín, bền vững, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài.

Ông Bùi Quang Sáng – CT HĐQT Công ty CP XNK Thủy sản Quảng Ninh: Khoa học công nghệ còn mang lại sự thay đổi lớn trong quy trình quản lý và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Một trong những điểm mạnh của sản phẩm OCOP Quảng Ninh là việc áp dụng mã QR trên bao bì. Khách hàng chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh để quét mã là có thể truy cập đầy đủ thông tin về sản phẩm, từ nguồn gốc, quy trình sản xuất, chứng nhận chất lượng, đến hạn sử dụng.

Điều này không chỉ tạo sự minh bạch, tăng niềm tin cho người tiêu dùng mà còn giúp các nhà sản xuất quản lý chặt chẽ hơn chuỗi cung ứng của mình.Việc ứng dụng nền tảng số và thương mại điện tử cũng giúp sản phẩm OCOP Quảng Ninh vươn xa hơn. Các sản phẩm không còn chỉ được bày bán tại các cửa hàng đặc sản địa phương mà đã có mặt trên các sàn thương mại điện tử lớn, tiếp cận được hàng triệu khách hàng trên khắp cả nước và quốc tế.

Được biết, 6 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia khác của Quảng Ninh gồm Trà hoa vàng Quy Hoa, 2 sản phẩm gốm sứ của Chi nhánh Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh, cùng 3 bộ ngọc trai của Công ty CP Ngọc trai Hạ Long. Điểm chung của các sản phẩm này là đều ứng dụng công nghệ tiên tiến trong nuôi cấy, chế biến, chế tác, sản xuất và hoàn thiện, nhờ đó giúp nâng cao chất lượng, giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như quốc tế.

Không chỉ với các doanh nghiệp, hiện nay tất cả các chủ thể sản xuất OCOP đều nhận thức đúng đắn về lợi ích của KHCN và chủ động nghiên cứu, ứng dụng KHCN vào sản xuất.

Câu chuyện thành công của OCOP Quảng Ninh là một minh chứng rõ nét cho việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, giúp chuyển đổi từ kinh tế tự phát sang kinh tế hàng hóa chất lượng cao, từ đó tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Lê Cường