Cần làm rõ tiêu chí thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe xanh
Xác định rõ tiêu chí phân loại và hướng dẫn thực hiện cụ thể không chỉ giúp chính sách thuế Tiêu thụ đặc biệt khả thi mà còn góp phần thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp xe xanh tại Việt Nam.
Trước bối cảnh xu hướng phát triển phương tiện xanh, tiết kiệm năng lượng đang trở thành xu thế tất yếu của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, việc Việt Nam ban hành các quy định chi tiết hướng dẫn Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) nhằm khuyến khích sản xuất và tiêu dùng xe thân thiện môi trường là cần thiết và kịp thời. Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, một số quy định trong Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TTĐB vẫn còn thiếu rõ ràng về cách hiểu và căn cứ áp dụng, đặc biệt đối với nhóm xe hybrid và xe sử dụng năng lượng sinh học.
Mới đây, tại văn bản góp ý hồ sơ Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TTĐB, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có một số đề xuất và kiến nghị nhằm đảm bảo tính thống nhất, khả thi và khuyến khích đúng đối tượng trong chính sách ưu đãi thuế cho phương tiện sử dụng năng lượng sạch.
Theo Dự thảo, xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện được hiểu là xe có tỷ lệ xăng sử dụng không quá 70% tổng năng lượng sử dụng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật, VCCI đề nghị Bộ Tài chính tham chiếu định nghĩa “xe hybrid điện” tại Thông tư 53/2024/TT-BGTVT của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) về phân loại phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh và thân thiện môi trường.
Cụ thể, VCCI kiến nghị sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng bám sát phân loại kỹ thuật hiện hành, bao gồm (1) Xe hybrid điện nhẹ (MHEV – Mild hybrid electric vehicle) là xe hybrid điện; động cơ (mô-tơ) điện có chức năng hỗ trợ động cơ đốt trong khởi động, hỗ trợ tăng tốc, phanh tái tạo và cung cấp năng lượng cho hệ thống phụ trợ. Xe không có khả năng nạp điện được từ nguồn điện bên ngoài; (2) Xe hybrid điện hoàn toàn (FHEV- Full hybrid electric vehicle hoặc SHEV- Strong hybrid electric vehicle) là xe hybrid điện có khả năng di chuyển hoàn toàn chỉ bằng năng lượng điện trong những điều kiện nhất định (như bắt đầu di chuyển từ trạng thái đứng yên, di chuyển ở tốc độ thấp…). Xe không có khả năng nạp điện được từ nguồn điện bên ngoài; (3) Xe hybrid nạp điện ngoài (PHEV – Plug-in hybrid electric vehicle) là xe hybrid điện có khả năng nạp điện được từ nguồn điện bên ngoài.
Việc quy định cụ thể, rõ ràng từng loại hình xe hybrid sẽ giúp đảm bảo sự minh bạch, dễ áp dụng giữa các bộ ngành, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khi làm thủ tục đăng ký, kiểm định, kê khai và nộp thuế TTĐB.
Liên quan đến xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng sinh học, Dự thảo quy định tỷ lệ xăng pha trộn không quá 70% tổng năng lượng sử dụng.
Tuy nhiên, VCCI cho rằng quy định này chưa đủ cụ thể để doanh nghiệp áp dụng trong thực tế. Do đó, cần có hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, tài liệu chứng minh tỷ lệ pha trộn mà nhà sản xuất cần cung cấp, đồng thời làm rõ tình huống thực tế khi loại nhiên liệu sinh học tương ứng (như E30, E50) chưa phổ biến trên thị trường. Ví dụ, nếu xe được thiết kế để chạy bằng nhiên liệu E30 nhưng trong nước chưa có loại nhiên liệu này, thì việc áp dụng mức thuế ưu đãi có còn được thực hiện hay không?
Một nội dung quan trọng khác trong Dự thảo là quy định Bộ Xây dựng công bố mức sử dụng xăng trung bình của từng dòng xe ô tô có mặt trên thị trường Việt Nam để làm căn cứ so sánh, xác định xe ô tô đáp ứng tỷ lệ xăng sử dụng không quá 70% tổng số năng lượng sử dụng. Tuy nhiên, việc thu thập, tổng hợp và xác định mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình của xe xăng thuần túy cần nhiều thời gian và công đoạn kỹ thuật phức tạp.
Trong khi đó, Luật Thuế TTĐB sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, thời gian chuẩn bị hiện rất gấp. Vì vậy, VCCI kiến nghị Bộ Tài chính cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan nhanh chóng xây dựng bộ dữ liệu về mức Tiêu thụ nhiên liệu trung bình chung của xe xăng thuần túy trước thời điểm luật có hiệu lực, đảm bảo chính sách ưu đãi thuế cho xe thân thiện môi trường có thể triển khai ngay từ đầu năm 2026.
Bên cạnh đó, để xác định đối tượng xe hybrid được hưởng ưu đãi thuế, có thể căn cứ vào quy định hiện hành đã có, dễ dàng và thuận tiện áp dụng. Theo Thông tư 53/2024 nói trên, xe FHEV/SHEV và PHEV được phân loại là xe cơ giới thân thiện môi trường (quy định tại khoản 3 Điều 9). Như vậy, Bộ Xây dựng chỉ cần công bố chứng nhận kiểu loại xe FHEV/SHEV và PHEV và phản ánh trên giấy Chứng nhận kiểu loại. Cách làm này dễ dàng áp dụng cho tất cả các phân khúc xe.
VCCI đề xuất chỉnh lý khoản 3 Điều 5 Dự thảo theo hướng “Xe Hybrid điện có mức thuế suất bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại quy định tại các mục 4a, 4b, 4c và 4d của Biểu thuế Tiêu thụ đặc biệt là Xe hybrid điện hoàn toàn (FHEV- Full hybrid electric vehicle hoặc SHEV- Strong hybrid electric vehicle) và Xe hybrid nạp điện ngoài (PHEV – Plug-in hybrid electric vehicle)”