Cần thống nhất công thức và yếu tố cấu thành giá tính thuế

Trong văn bản góp ý gửi Bộ Tài chính về hồ sơ Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, VCCI cho rằng nhiều quy định trong Dự thảo có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực thi chính sách thuế minh bạch, công bằng và phù hợp thực tiễn. Tuy nhiên, để tránh vướng mắc khi áp dụng, cần làm rõ thêm một số nội dung, đặc biệt liên quan đến phương pháp xác định hàm lượng đường trong nước giải khát, giá tính thuế thuốc lá và hàng hóa chịu thuế trong các trường hợp đặc thù.

Liên quan đến giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt (Điều 5 Dự thảo), VCCI cho rằng công thức tính và các yếu tố cấu thành giá cần được làm rõ hơn để bảo đảm thống nhất với quy định của Luật.

Đối với mặt hàng thuốc lá, VCCI đề nghị bổ sung yếu tố “thuế bảo vệ môi trường” vào công thức giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt, nhằm bảo đảm thống nhất với khoản 1 Điều 6 của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025 – trong đó quy định giá tính thuế là giá bán chưa bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường và thuế giá trị gia tăng. Nếu không được bổ sung, khi Luật Thuế Bảo vệ môi trường được sửa đổi, công thức hiện hành có thể phải điều chỉnh, gây khó khăn trong quá trình thực hiện.

Ngoài ra, VCCI nhấn mạnh rằng giá tính thuế cần loại trừ các khoản doanh nghiệp không được hưởng, như đóng góp bắt buộc vào Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, phí xử lý chất thải nộp vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam và chi phí tem thuốc lá. Đây là các khoản doanh nghiệp thu hộ, nộp hộ cho Nhà nước, không mang lại lợi ích tài chính. Nếu vẫn tính thuế tiêu thụ đặc biệt trên các khoản này sẽ dẫn đến “đánh thuế chồng thuế”, đi ngược nguyên tắc công bằng và làm tăng gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp.

Đối với ngành đồ uống, VCCI cho biết nhiều doanh nghiệp đang chuyển sang sử dụng bao bì thủy tinh tái sử dụng nhằm giảm rác thải và thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR). Tuy nhiên, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt hiện không loại trừ vỏ bao bì, vỏ chai, điều này chưa phù hợp với định hướng phát triển bền vững.

Vì vậy, VCCI kiến nghị loại trừ giá trị vỏ chai thủy tinh ra khỏi giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt, coi đây là cơ chế khuyến khích sản xuất xanh, giảm phát thải và bảo vệ môi trường, phù hợp với chính sách kinh tế tuần hoàn mà Việt Nam đang thúc đẩy.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất theo giấy phép nhượng quyền thương hiệu, Dự thảo hiện vẫn chưa làm rõ cách xác định giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt khi doanh nghiệp bán hàng thông qua các đơn vị thương mại được bên nhượng quyền chỉ định, bao gồm cả doanh nghiệp có và không có quan hệ liên kết. Vì vậy, cần bổ sung hướng dẫn cụ thể để đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong áp dụng.

Một vấn đề thực tiễn khác là trường hợp chiết khấu thương mại. Theo hướng dẫn tại Công văn 5355/BTC-CST năm 2017, nếu doanh nghiệp áp dụng chiết khấu thương mại và xuất hóa đơn điều chỉnh giảm doanh thu tương ứng, thì được phép điều chỉnh giảm số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp. Tuy nhiên, trên thực tế, việc chiết khấu thường xác định ở kỳ sau, trong khi thuế tiêu thụ đặc biệt đã được kê khai và nộp ở kỳ trước, gây khó khăn khi điều chỉnh. Do đó, VCCI cho rằng, cần quy định rõ trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt mới rằng doanh nghiệp được giảm trừ phần chiết khấu thương mại khi tính thuế phải nộp, kể cả khi thực hiện ở kỳ sau, để phù hợp với thực tế kinh doanh.

VCCI nhấn mạnh, việc hoàn thiện các quy định về phương pháp xác định và giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ giúp chính sách được thực thi hiệu quả, mà còn bảo đảm công bằng, minh bạch giữa các ngành hàng. Đây là điều kiện tiên quyết để chính sách thuế vừa đạt được mục tiêu điều tiết tiêu dùng, vừa không làm tổn hại đến động lực sản xuất, đầu tư của doanh nghiệp.

Yến Nhung