Giải pháp khơi thông nguồn lực kinh tế tư nhân
Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp khối tư nhân còn có tâm lý “ngại lớn”, hạn chế tham vọng phát triển và vươn mình, chúng ta cần nhiều giải pháp thiết thực nhằm khơi thông nguồn lực kinh tế tư nhân.
Đó là chia sẻ của ông Phan Vũ Hoàng – Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Thuế và Pháp lý Deloitte Việt Nam với Diễn đàn Doanh nghiệp.
- Xin ông cho biết, trong quá trình tư vấn về thuế và pháp lý cho khách hàng, đâu là những “đòn bẩy” mà Deloitte nhận thấy cần tập trung để khu vực kinh tế tư nhân có thể phát triển bứt phá trong thời gian tới?
Trong quá trình đồng hành cùng khách hàng, Deloitte đã có cơ hội quan sát và nhận thấy một số “đòn bẩy” then chốt mà nếu được tập trung đúng mức thì có thể giúp khu vực kinh tế tư nhân vượt qua những rào cản, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Thứ nhất, đòn bẩy quan trọng nhất là khung chính sách thì đã được hiện hữu. Điển hình là Nghị quyết 68/NQ-TW, xác định vị thế quan trọng của kinh tế tư nhân và yêu cầu đảm bảo tạo thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực về đất đai, vốn, nhân lực chất lượng cao.
Thứ hai, các chương trình và hành động cụ thể để cải thiện môi trường kinh doanh nói chung và cho khu vực kinh tế tư nhân nói riêng. Cần có những danh mục và “KPI” cụ thể về cắt giảm thủ tục hành chính, chuẩn hóa điều kiện kinh doanh, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, giúp doanh nghiệp giảm thời gian và chi phí tuân thủ.
Thứ ba, việc tăng tốc chuyển đổi số (nhất là định danh – xác thực điện tử, xử lý dữ liệu lớn như hóa đơn điện tử, e-KYC) cũng sẽ là một đòn bẩy quan trọng để nâng cao hiệu quả và giảm chi phí cho doanh nghiệp tư nhân.
Thứ tư, việc tiếp tục cải cách thuế phí theo hướng có thể dự đoán và hoạch định được, khuyến khích đầu tư dài hạn, nhất là với doanh nghiệp tư nhân.
Thứ năm, các chương trình thiết thực và hiệu quả để tạo điều kiện tiếp cận công bằng cho doanh nghiệp tư nhân với các nguồn lực như đất đai, vốn, hạ tầng, năng lượng.
- Từ những “điểm nghẽn” khiến kinh tế tư nhân chưa phát triển đúng như kỳ vọng, theo ông cần những giải pháp gì nhằm khơi thông nguồn lực kinh tế tư nhân, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển?
Theo tôi, ngoài những “đòn bẩy” nêu trên, chúng ta cần có nhiều hơn chương trình về hỗ trợ vốn, phát triển thị trường vốn dài hạn, mở rộng Quỹ phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ với lãi suất phù hợp. Đây là vấn đề đầu tiên và quan trọng nhất cần phải giải quyết, chỉ khi giải quyết được bài toán về vốn, các doanh nghiệp mới có thể mạnh dạn đầu tư dài hạn.
Một trong những nhiệm vụ mà Nghị quyết 68/NQ-TW đã đưa ra là tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI. Nhiệm vụ này đã nhìn nhận đúng thực tế và cần phải triển khai nhằm mục đích phát triển nền kinh tế tư nhân. Đồng thời, tạo cơ chế để khu vực tư nhân không chỉ phát triển theo chiều rộng (số lượng nhiều) mà còn theo chiều sâu (liên kết chuỗi giá trị). Tuy nhiên, Nhà nước cần có kế hoạch cụ thể trong việc triển khai quy định này do có sự chênh lệch về quy mô, năng lực và tính minh bạch giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp Nhà nước. Nếu không có cơ chế rõ ràng, các đơn vị của nhóm kinh tế tư nhân chỉ dừng ở “làm vệ tinh” thay vì “cùng chia sẻ giá trị”.
Cùng với đó là khuyến khích, tạo cơ chế liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với các trường đại học, viện nghiên cứu nhằm đào tạo nhân lực sát với nhu cầu thực tiễn. Song song đó, cần có chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân thu hút và giữ chân nhân tài, chẳng hạn ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân, cơ chế visa cho lao động chất lượng cao và quỹ khởi nghiệp để khuyến khích chuyên gia trong và ngoài nước tham gia, đóng góp cho khu vực kinh tế tư nhân.
Ngoài ra, một đề xuất thiết thực là xây dựng và vận hành Trung tâm hỗ trợ pháp lý và tuân thủ dành cho các doanh nghiệp tư nhân ở cả cấp quốc gia và địa phương, cho thấy rõ sự đồng hành của Nhà nước với hộ kinh doanh, đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ trong quá trình phát triển, tạo niềm tin để khu vực kinh tế tư nhân yên tâm mở rộng đầu tư, phát triển bền vững.
- Đối với các doanh nghiệp, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay. Theo ông, các doanh nghiệp cần làm gì để thích ứng và duy trì tăng trưởng?
Theo tôi, để có thể phát triển theo đúng kỳ vọng, doanh nghiệp cần phải nắm bắt thời cơ để phát triển mạnh mẽ và vươn mình, cụ thể như sau: Một là, đổi mới tư duy lãnh đạo: Để phát triển, doanh nghiệp tư nhân không thể mãi điều hành theo kinh nghiệm cá nhân với những mục tiêu ngắn hạn, mà cần có chiến lược và mục tiêu phát triển dài hạn, với những quyết định dựa trên phân tích dữ liệu.
Hai là, tận dụng tối đa các chính sách hỗ trợ của nhà nước: Doanh nghiệp cũng cần thay đổi tư duy ‘ngại va chạm’ với cơ quan quản lý, thay vào đó hãy chủ động tận dụng chính sách hỗ trợ của Nhà nước như các gói bảo lãnh tín dụng, ưu đãi thuế hay quỹ đổi mới sáng tạo.
Ba là, chuyên nghiệp hóa quản trị: Để phát triển nhanh và mạnh với những mục tiêu lâu dài, việc có một khung quản trị vững chắc, bao gồm quản trị tài chính, là một việc quan trọng cần được ưu tiên đối với doanh nghiệp tư nhân.
Bốn là, chủ động quản trị rủi ro: Nhiều doanh nghiệp tư nhân có tâm lý ngại mở rộng vì lo rủi ro về thuế và pháp lý. Doanh nghiệp tư nhân có thể bắt đầu từ những việc đơn giản như kiểm tra định kỳ “sức khỏe” tuân thủ thuế và các quy định pháp lý. Dần dà doanh nghiệp có thể phát triển các khung quản trị thuế và quản trị doanh nghiệp để chủ động trong công tác quản trị rủi ro.
Năm là, liên kết để cùng lớn: Tham gia vào các hiệp hội, cụm ngành hoặc chuỗi cung ứng với doanh nghiệp lớn và FDI sẽ giúp doanh nghiệp tư nhân học hỏi kinh nghiệm quản trị, nâng chuẩn sản xuất, đồng thời có thêm thị trường và cơ hội hợp tác. Thay vì phát triển đơn lẻ, liên kết sẽ giúp các doanh nghiệp nhỏ trở thành một phần của hệ sinh thái lớn hơn.
- Trân trọng cảm ơn ông!