“Bản vẽ” nào cho khu thương mại tự do ở Quảng Trị?
Các dữ liệu về tính hiệu quả kinh tế đã gợi mở lên vấn đề Quảng Trị cần có khu thương mại tự do để tối ưu hóa các lợi thế đặc trưng.
Tiếp nối Tp Hồ Chí Minh, Thành phố Huế, Hà Tĩnh, Đồng Nai, Hưng Yên,… tỉnh Quảng Trị sau sáp nhập đã hình thành ý tưởng xây dựng khu thương mại tự do nhằm khai thác tối đa những ưu thế nổi trội và là nơi áp dụng những chính sách mới.
Tỉnh Quảng Trị sau hợp nhất có điều kiện rất thuận lợi trong phát triển các khu thương mại tự do gắn với cảng biển nước sâu, sân bay và chuỗi cung ứng hàng hóa trên hành lang kinh tế Đông - Tây với các nước tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS), Ấn Độ…
Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị đã đề xuất quy hoạch các khu thương mại tự do, gồm: Đồng Hới, Đông Hà phát triển thương mại, dịch vụ; Phong Nha, Khe Sanh phát triển du lịch, dịch vụ; Mỹ Thủy, Hòn La phát triển dịch vụ logistics; sân bay Đồng Hới, sân bay Quảng Trị phát triển công nghệ cao; Lao Bảo, đường 15D phát triển công nghiệp và logistics.
Việc hình thành các khu thương mại tự do sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Trị, gia tăng chuỗi cung ứng trên hành lang kinh tế Đông-Tây, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây cũng là giải pháp quan trọng nhằm đẩy mạnh hoạt động logistics, 1 trong 4 trụ cột mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Trị lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đề ra.
Trong chuyến thăm và làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Bình và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị trước thời điểm sáp nhập, Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở: “tỉnh Quảng Trị mới sẽ sở hữu hệ thống giao thông liên vùng đa dạng và đồng bộ là điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực kinh tế biển, kinh tế cửa khẩu, logistics và giao thương quốc tế”.
Thực tế cho thấy, giao thương quốc tế, liên vận quốc tế nói riêng và logistics nói chung là lợi thế nổi trội của tỉnh Quảng Trị sau sáp nhập. Với 3 cửa khẩu quốc tế trên cạn bao gồm La Lay, Lao Bảo và Cha Lo tạo thành hành lang thương mại biên mậu trên 400km đường biên giới giao với nước bạn Lào.
Từ các cửa khẩu này không chỉ phục vụ lưu thông hàng hóa trực tiếp từ Lào mà còn liên vận với Đông Bắc Thái Lan, Myanamar kết nối ra quốc tế qua ngã biển đông phía Việt Nam.
Theo số liệu từ Hải quan khu vực IX, nửa đầu năm nay kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 2,68 tỷ USD, trị giá hàng hóa quá cảnh đạt 9,6 tỷ USD, thu ngân sách Nhà nước đạt 2.435 tỷ đồng - chủ yếu tập trung tại các cửa khẩu của Quảng Trị.
Ông Lê Cẩm An - Đội trưởng Hải quan cửa khẩu quốc tế La Lay, cho biết: “Đặc biệt từ năm 2022, với sự phát sinh mặt hàng nhập khẩu than đá, hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh sôi động hẳn lên, số thu ngân sách tại đơn vị tăng đột biến. Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, các chỉ số xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh đều tăng so với cùng kỳ năm 2024, đặc biệt, La Lay đang dẫn đầu trong ba cửa khẩu đường bộ trên địa bàn”.
Các dữ liệu này đã củng cố cơ sở thực tiễn, đồng thời gợi mở hướng đi tiềm năng cho mô hình khu thương mại tự do tại Quảng Trị. Góp phần giải quyết bài toán rằng, khu thương mại tự do là vấn đề mới và khó; các sở, ngành trong tỉnh chưa có nhiều thông tin và cũng chưa tổ chức các đoàn đi nghiên cứu, học tập kinh nghiệm ở các nước.
Đối với các vấn đề sát sườn cần khơi thông tại cửa khẩu quốc tế La Lay, ông Lê Cẩm An đề xuất: đẩy nhanh tiến độ dự án nâng cấp, sửa chữa tuyến Quốc lộ 14 và 12km tuyến quốc lộ 15D, phát triển dịch vụ logistics sau cửa khẩu để hình thành vùng tập kết, trung chuyển hàng hóa, kho ngoại quan, dịch vụ vận tải đa phương thức, kết nối đường bộ - đường biển.
Tỉnh Quảng Trị gợi ý mời đơn vị tư vấn, tổ chức nghiên cứu kinh tế - tài chính, chuyên gia tư vấn và doanh nghiệp, tập đoàn lớn đồng hành trong quá trình khảo sát, nghiên cứu xây dựng Đề án.