Hành động thực chất gỡ thẻ vàng IUU
Chống khai thác IUU vì lợi ích của người dân, vì sự phát triển của ngành thuỷ sản, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, do đó, mọi người dân, cán bộ, công chức, viên chức phải tham gia, thực hiện hiệu quả.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh khi chủ trì Phiên họp thứ 18, Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), chiều 21/10/2025.
Tại phiên họp thứ 17 của Ban Chỉ đạo vào ngày 14/10, Thủ tướng Chính phủ giao các bộ, ngành, cơ quan, địa phương 21 nhiệm vụ nhằm khẩn trương chấm dứt tình trạng khai thác IUU.
Các bộ, ngành, địa phương liên quan đang triển khai theo tiến độ 11 nhiệm vụ, gồm: Kiểm tra sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu; tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ khai thác, vận hành hệ thống giám sát tàu cá (VMS); báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai; xây dựng Quy chế quản lý, khai thác, sử dụng hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo tàu cá; kiểm soát, có giải pháp truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, giải quyết tình trạng gian lận xuất xứ, nguồn gốc; mở rộng hợp tác quốc tế… Có 2 nhiệm vụ chưa hoàn thành gồm: Chưa cử đoàn công tác tới Malaysia để hợp tác chống khai thác IUU; chưa tiến hành kiểm tra toàn diện tỉnh trọng điểm về khai thác IUU.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc chống khai thác IUU là vì lợi ích của mỗi người dân, vì sự phát triển bền vững của ngành thuỷ sản và vì lợi ích quốc gia, dân tộc, do đó, mọi người dân, mọi cán bộ, công chức, viên chức phải tham gia, thực hiện nghiêm, có hiệu quả. Đồng thời, yêu cầu Thường trực Ban Chỉ đạo, Văn phòng Chính phủ phối hợp tổng hợp báo cáo kết quả chống khai thác IUU hằng tuần để trên cơ sở đó kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu theo Quy định 366-QĐ/TW của Bộ Chính trị.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm chế độ định kỳ báo cáo kết quả triển khai chống IUU về Ban Chỉ đạo, Thủ tướng chỉ rõ, người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để tái diễn tình trạng tàu cá vi phạm hoặc chậm tiến độ gỡ "thẻ vàng" IUU.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổng hợp báo cáo kết quả chống khai thác IUU hằng tuần của các bộ, ngành, địa phương; đồng thời đề xuất giao việc cho các bộ, ngành, địa phương trên tinh thần 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả; đồng thời báo cáo cập nhật kết quả chống khai thác IUU gửi tới Ủy ban châu Âu (EC) theo yêu cầu.
Các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố ven biển theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và nhiệm vụ được giao, tiếp tục triển khai, thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU, cũng như các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan, gần đây nhất là Công điện số 198/CĐ-TTg về "Tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản" và Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU.
Mặc dù đánh giá công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác có tiến triển rõ rệt, với 286 tàu cá được cấp phép mới, hơn 99% tổng số tàu cá được lắp đặt VMS, 58 cảng cá được công bố mở, đã khởi tố 21 vụ/22 bị can, đưa ra xét xử 1 vụ/2 đối tượng vi phạm IUU…, tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ bày tỏ không hài lòng vì còn tới 5.712 tàu chưa được cấp phép hoạt động, nhiều cảng cá chưa được phép mở.
Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ một số địa phương vẫn để tình trạng tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, với tổng số 6.004 tàu; còn 292 tàu chưa đăng ký, tập trung ở các tỉnh: Vĩnh Long, Quảng Ngãi, An Giang, TPHCM; một số vụ vi phạm vùng biển nước ngoài chưa được xử lý dứt điểm, hồ sơ chuyển cơ quan tố tụng còn chậm; tiến độ hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, dữ liệu nghề cá quốc gia còn hạn chế…
Do đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan, trong tuần tới, phải hoàn thành cấp phép cho tàu cá hoạt động, nếu tàu nào không đủ điều kiện cấp phép thì dứt khoát không cho hoạt động; hoàn thành lắp đặt VMS trên 100% tàu cá; chấm dứt tình trạng ngắt kết nối VMS; hoàn thành cấp phép hoạt động các cảng cá đủ điều kiện và hỗ trợ để các cảng cá khác đủ điều kiện, tiêu chuẩn và cấp phép đưa vào hoạt động; hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, dữ liệu nghề cá quốc gia…
Thủ tướng nhắc lại, Đảng, Nhà nước không có mục tiêu nào cao hơn là giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và mang lại cuộc sống ngày càng hạnh phúc, ấm no cho nhân dân; tuy nhiên ai có vi phạm pháp luật vẫn phải xử lý, vì sự phát triển nghề cá ổn định, bền vững, vì uy tín của quốc gia, dân tộc, và vì chính lợi ích lâu dài của mỗi người dân. Do đó phải kiên quyết tuyên chiến với khai thác IUU.
Trên tinh thần đó, giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương ban hành Bộ tiêu chí tạm thời xác định cảng cá được công nhận đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác trong tuần tới; chủ trì, phối hợp Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chuẩn bị hồ sơ, minh chứng, báo cáo kỹ thuật phục vụ làm việc với Đoàn EC lần thứ 5; chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) và các cơ quan truyền thông xây dựng chuyên mục "Hành động thực chất - Gỡ thẻ vàng IUU".
Bộ Quốc phòng tiếp tục tuần tra, ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá trên các vùng biển, hoàn thành trước ngày 30/10/2025; hoàn thiện Quy chế phối hợp trên biển trước 25/10/2025; chỉ đạo Tập đoàn Viettel phối hợp với VNPT hoàn thiện hệ thống kết nối dữ liệu giám sát tàu cá. Đưa vào sử dụng hệ thống cảnh báo mất kết nối VMS, e-logbook; hoàn thành trước ngày 30/10/2025.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an tập trung điều tra, truy tố, xét xử nghiêm các vụ án IUU, nhất là các đường dây tổ chức đưa tàu cá vượt ranh giới; phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các địa phương triển khai VNeID trong quản lý ngư dân, tàu cá.
Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung đối thoại kỹ thuật với EC; chủ động làm việc với phía Malaysia về vụ 2 tàu cá bị bắt giữ, sớm làm rõ thông tin…