Cần làm rõ trách nhiệm chi trả chi phí xử lý hàng tồn đọng

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đối với Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 203/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan (Dự thảo). Góp ý về nội dung này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng một số quy định mới cần được cân nhắc để bảo đảm phù hợp với pháp luật hiện hành và thực tiễn triển khai.

Dự thảo bổ sung khoản 3 Điều 6 “Trường hợp người vận chuyển, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics đã thực hiện quyền lưu giữ, định đoạt đối với hàng hóa tồn đọng, sau đó từ bỏ quyền lưu giữ, định đoạt và chuyển giao cho cơ quan hải quan xử lý theo quy định tại Thông tư này mà hàng hóa thuộc diện buộc phải tiêu hủy thì chi phí tiêu hủy do người vận chuyển, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics chi trả”.

Tuy nhiên, theo VCCI, quy định này chưa thật sự phù hợp. Cụ thể, Điều 239 Luật Thương mại cho phép thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics cầm giữ và định đoạt hàng hóa nhằm đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của khách hàng. Trong quá trình đó, chủ hàng vẫn là chủ sở hữu thực tế của tài sản và phải chịu các chi phí liên quan đến việc cầm giữ, định đoạt hàng hóa. Do đó, việc yêu cầu doanh nghiệp logistics phải chịu chi phí tiêu hủy khi họ đã từ bỏ quyền định đoạt và chuyển giao hàng hóa cho cơ quan hải quan là chưa hợp lý. Trách nhiệm này lẽ ra vẫn thuộc về chủ hàng, không phải doanh nghiệp logistics.

Mặt khác, theo Nghị định 77/2025/NĐ-CP, hàng hóa tồn đọng tại địa bàn hoạt động hải quan được xác lập là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Chi cục Hải quan khu vực chủ trì quản lý. Cơ quan quản lý tài sản có trách nhiệm thanh toán các chi phí liên quan đến việc xử lý tài sản, bao gồm cả chi phí tiêu hủy. Vì vậy, quy định yêu cầu doanh nghiệp logistics hoặc đơn vị vận chuyển chi trả chi phí tiêu hủy là chưa thống nhất với quy định của Nghị định 77/2025/NĐ-CP.

Từ các căn cứ trên, VCCI đề nghị bỏ quy định bổ sung tại khoản 3 Điều 6 của Dự thảo.

Một nội dung khác được VCCI lưu ý là nội dung khoản 13 Điều 1 Dự thảo (sửa đổi khoản 2 Điều 12 Thông tư 203/2014/TT-BTC). Dự thảo bổ sung quy định, chi phí kiểm kê, phân loại định giá hàng tồn đọng theo hướng “chi phí kiểm kê, phân loại, giám định, thẩm định giá do doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng chịu trách nhiệm chi trả”.

Theo VCCI, quy định này chưa thực sự hợp lý. Việc kiểm kê, phân loại, định giá là cơ sở để Nhà nước xác lập quyền sở hữu đối với hàng hóa tồn đọng, chứ không phải hoạt động mang tính dịch vụ của doanh nghiệp. Do đó, việc buộc doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng chi trả các chi phí này là không phù hợp về bản chất pháp lý.

Ngoài ra, Nghị định 77/2025/NĐ-CP cũng không quy định doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng phải chịu chi phí cho hoạt động giám định, thẩm định hoặc định giá hàng tồn kho. Vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này để đảm bảo thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành và tránh phát sinh gánh nặng tài chính không hợp lý cho doanh nghiệp.

Yến Nhung