Cần quy định rõ khái niệm “hoạt động thương mại điện tử”

Theo đó, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 03/11, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Thương mại điện tử.

Trình bày tóm tắt Tờ trình Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Công Thương - Nguyễn Hồng Diên cho biết, Dự thảo Luật được thiết kế bao gồm 7 Chương, 48 Điều. Việc xây dựng Luật không chỉ khắc phục các tồn tại, hạn chế trong thực tiễn quản lý và thực thi, mà còn phải đóng vai trò dẫn dắt, mở đường, khơi thông các nguồn lực xã hội, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho đổi mới sáng tạo và phát triển các mô hình mới.

“Trong lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT), cần đặc biệt chú trọng đến yêu cầu phát triển TMĐT xanh, bền vững, hướng tới bảo vệ môi trường, nâng cao trách nhiệm xã hội và thúc đẩy chuyển đổi số gắn với phát triển bao trùm”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ.

Theo Bộ trưởng, về loại hình và trách nhiệm của chủ thể tham gia hoạt động TMĐT, Dự thảo Luật quy định 4 mô hình hoạt động TMĐT gồm: nền tảng TMĐT kinh doanh trực tiếp; nền tảng TMĐT trung gian; mạng xã hội hoạt động TMĐT; nền tảng tích hợp đa dịch vụ.

Về các nhóm trách nhiệm chung của các chủ thể tham gia hoạt động TMĐT gồm, để bảo đảm thực hiện trách nhiệm minh bạch thông tin, Dự thảo Luật quy định tảng TMĐT phải bảo đảm các thông tin sau được công bố công khai và minh bạch: về chủ sở hữu; về người bán - là một điểm mới so với Nghị định, phải hiển thị thông tin của người bán; về hàng hóa, dịch vụ.

Đồng thời, phải công bố nội dung cơ bản về điều kiện hoạt động công khai trên nền tảng TMĐT, gồm quyền và nghĩa vụ của các bên, chính sách giao hàng, thanh toán, cơ chế giải quyết tiếp nhận và xử lý phản ánh, khiếu nại...

Bên cạnh đó, các chủ thể tham gia hoạt động TMĐT cũng có trách nhiệm báo cáo trực tuyến định kỳ thông qua Nền tảng quản lý hoạt động TMĐT hoặc theo yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền.

“Trường hợp là nền tảng số lớn, phải thực hiện báo cáo trực tuyến về kết quả gỡ bỏ theo thời gian thực thông qua Nền tảng quản lý hoạt động TMĐT. Và, phải kiểm soát thông tin vi phạm pháp luật thông qua có cơ chế tự động kiểm duyệt thông tin trước khi hiển thị trên nền tảng; rà soát, gỡ bỏ thông tin vi phạm pháp luật khi phát hiện hoặc nhận được phản ánh.

Thực hiện lưu trữ thông tin giao dịch, trong đó, phải lưu trữ thông tin liên quan đến nội dung cơ bản của hợp đồng giao dịch trên nền tảng trong thời gian tối thiểu 3 năm kể từ thời điểm giao kết hợp đồng”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ.

Đồng thời cho hay, đối với hoạt động bán hàng livestream, Dự thảo Luật quy định định rõ chủ quản nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai và thực hiện cơ chế, biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng livestream. Đối với người bán thì có trách nhiệm cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện.

Người livestream bán hàng không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ. Thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hoá, dịch vụ thuộc trường hợp pháp luật quy định phải xác nhận nội dung quảng cáo.

Cũng theo Bộ trưởng, Dự thảo Luật quy định rõ chủ quản nền tảng TMĐT là tổ chức, cá nhân nước ngoài mà nền tảng có lựa chọn ngôn ngữ là tiếng Việt hoặc sử dụng tên miền quốc gia Việt Nam “.vn” hoặc đạt ngưỡng giao dịch với người mua tại Việt Nam, phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam.

Trường hợp có quy định khác tại điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, chủ quản nền tảng có thể lựa chọn một trong hai hình thức: thành lập pháp nhân tại Việt Nam hoặc chỉ định một pháp nhân tại Việt Nam theo ủy quyền để thực hiện các trách nhiệm pháp lý của chủ quản nền tảng theo quy định của pháp luật.

Báo cáo thẩm tra Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - Phan Văn Mãi nêu rõ, Ủy ban nhất trí với cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn và mục tiêu tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về TMĐT như đã nêu tại Tờ trình số 1007/TTr-CP. Hồ sơ dự án Luật đáp ứng yêu cầu theo quy định tại khoản 3 Điều 37 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị, cần rà soát những đặc thù trong lĩnh vực bảo hiểm, dịch vụ phân phối, phát hành sản phẩm nội dung thông tin số, dịch vụ phát thanh, truyền hình đang được loại trừ áp dụng quy định tại Nghị định của Chính phủ về TMĐT, nay thực hiện theo quy định tại Dự thảo Luật.

“Dự thảo Luật cần quy định rõ những hoạt động nào thuộc khái niệm “hoạt động TMĐT” (đang được định nghĩa theo hướng rộng) nhưng không được điều chỉnh tại Luật này do quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật khác đã bảo đảm tính đầy đủ.

Và tiếp tục rà soát việc cung cấp dịch vụ khác trên môi trường điện tử, bảo đảm rõ ranh giới của TMĐT với các ngành, lĩnh vực khác, phân định với các hoạt động có liên quan được điều chỉnh bởi luật khác, gắn với mục tiêu quản lý cụ thể, rõ ràng”, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi chia sẻ.

Đồng thời, tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc một số nội dung về trách nhiệm chủ quản các loại hình nền tảng TMĐT (Điều 13 đến Điều 19); về hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết (Điều 20 đến Điều 24);…

Gia Nguyễn