Phát triển thương mại điện tử trong bối cảnh mới
Thương mại điện tử không chỉ đóng góp trực tiếp vào doanh thu bán lẻ mà còn tạo ra dòng dữ liệu lớn có giá trị cho toàn nền kinh tế.
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện đang lan tỏa mạnh mẽ, thương mại điện tử không chỉ là công cụ kinh doanh mà còn trở thành một trong những nền tảng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, giúp doanh nghiệp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Đào tạo gắn với thực tiễn
Một trong những chiếc nôi tiêu biểu đào tạo ra hàng nghìn cử nhân thương mại điện tử cho Đất nước không thể không nhắc đến trường Thương mại điện tử.
Mới đây, khoa hệ thống thông tin kinh tế và thương mại điện tử, trường Đại học Thương mại tổ chức lễ kỷ niệm 20 đào tạo thương mại điện tử.
Năm 2005, trường Đại học Thương mại ghi dấu mốc lịch sử khi trở thành cơ sở đầu tiên trong cả nước mở chương trình đào tạo chính quy chuyên ngành Quản trị Thương mại điện tử và thành lập khoa Thương mại điện tử. Sau 20 năm hình thành và phát triển, khoa Hệ thống thông tin kinh tế và thương mại điện tử không ngừng đổi mới, khẳng định vị thế tiên phong trong đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng cho nền kinh tế số Việt Nam.
Sự kiện là dịp để khoa nhìn lại hành trình hai thập kỷ xây dựng và trưởng thành, ghi dấu những nỗ lực không ngừng trong giảng dạy, nghiên cứu và hội nhập công nghệ vào nền kinh tế.
Sau hai thập kỷ tiên phong và trưởng thành, khoa Hệ thống thông tin kinh tế và Thương mại điện tử đã khẳng định vị thế là trung tâm đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức uy tín hàng đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử và kinh tế số tại Việt Nam. Hàng nghìn cử nhân thương mại điện tử được đào tạo từ trường đã và đang đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng tại các doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước, góp phần trực tiếp vào quá trình chuyển đổi số của nền kinh tế. Đội ngũ giảng viên của khoa ngày càng được trẻ hóa, có trình độ chuyên môn cao, nhiều giảng viên được đào tạo ở các quốc gia tiên tiến, tham gia tích cực vào các đề tài nghiên cứu cấp Bộ, cấp Nhà nước và các dự án hợp tác quốc tế.
Cùng với đó, khoa đã xây dựng được mạng lưới hợp tác sâu rộng với doanh nghiệp, hiệp hội, cơ quan quản lý và các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước, tạo nền tảng vững chắc cho mô hình đào tạo gắn liền thực tiễn và định hướng đổi mới sáng tạo.
Bước vào giai đoạn mới, khoa xác định phương châm phát triển là “đào tạo gắn với thực tiễn, nghiên cứu gắn với chuyển đổi số, hợp tác gắn với đổi mới sáng tạo”, đồng thời tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia theo Quyết định 411/QĐ-TTg ngày 31/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Đề xuất phát triển trong bối cảnh mới
Chia sẻ về thực trạng phát triển thương mại điện tử trong bối cảnh mới, bà Mai Thị Thanh Oanh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Cốc Cốc cho biết: Là một nền tảng số “sinh ra ở Việt Nam, của người Việt Nam, phục vụ người dân Việt Nam”, hoài bão của Cốc Cốc là trở thành công cụ tiện ích nhất, giúp mọi người dân Việt Nam hạnh phúc hơn nhờ khai thác tối đa tiềm năng thế giới số. Tuy nhiên để theo đuổi hoài bão đó trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, doanh nghiệp đối mặt với hai thách thức lớn:
Thứ nhất là áp lực đổi mới công nghệ liên tục. Người dùng mong đợi trải nghiệm ngày càng thông minh hơn, ứng dụng AI nhiều hơn, ngày càng cá nhân hóa và tích hợp đa tiện ích hơn… Điều này buộc doanh nghiệp phải liên tục đầu tư mạnh mẽ vào AI, hạ tầng kỹ thuật và đội ngũ R&D, đồng thời thử nghiệm các mô hình sản phẩm mới nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại và đón đầu xu hướng tương lai.
Thứ hai là môi trường cạnh tranh và nguồn lực. Cạnh tranh lớn nhất của nền tảng số nội địa như Cốc Cốc không chỉ đến từ các Big Tech toàn cầu, mà còn từ áp lực giữ vững thị phần, chất lượng sản phẩm và chất lượng dữ liệu trong bối cảnh hành vi người dùng thay đổi rất nhanh. Sau hơn 12 năm phát triển, Cốc Cốc đã vượt qua nhiều đối thủ, nhưng vẫn cần mở rộng nguồn lực và mong muốn có thêm cơ chế chính sách phù hợp để cạnh tranh bình đẳng hơn.
Theo bà Oanh đây không chỉ là thách thức với riêng Cốc Cốc, mà cũng là “bài toán” chung cho các doanh nghiệp cung cấp nền tảng số, trong đó có thương mại điện tử.
Để vượt qua những khó khăn trên, góp ý cho lĩnh vực thương mại điện tử được phát triển bền vững, đại diện Công ty TNHH Cốc Cốc đề xuất: Một là, ngành thương mại điện tử Việt Nam muốn phát triển bền vững cần tập trung ba yếu tố gồm: Đầu tư bài bản vào an toàn dữ liệu, ứng dụng AI để tối ưu chi phí - tăng hiệu quả vận hành, và xây dựng hệ sinh thái hợp tác giữa các nền tảng số nội địa nhằm nâng cao năng lực tự chủ công nghệ.
Hai là, từ phía doanh nghiệp, cần chủ động đầu tư vào dữ liệu chất lượng, an toàn và có trách nhiệm để thấu hiểu người dùng Việt sâu sắc hơn.