Chiến lược Logistics Việt Nam: Đột phá quy hoạch và hạ tầng

Tuy nhiên, để chiến lược phát huy hiệu quả, yêu cầu cấp bách là khắc phục sự thiếu đồng bộ giữa quy hoạch và triển khai, kết nối hạ tầng logistics với quy hoạch đô thị và vùng.

Chi phí logistics cao đang cản trở sức cạnh tranh của Việt Nam. Để giải quyết vấn đề này, chiến lược phát triển dịch vụ logistics toàn diện lần đầu tiên đã được ban hành, với mục tiêu cốt lõi là giảm chi phí, thông qua việc quy hoạch lại các trung tâm logistics, tăng cường kết nối hạ tầng đa phương thức và đẩy mạnh chuyển đổi số…

Đồng bộ quy hoạch và triển khai

Để triển khai Chiến lược, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho rằng, các tỉnh, thành phố tích hợp quy hoạch trung tâm logistics vào quy hoạch tỉnh và quy hoạch vùng. Đồng thời, bố trí quỹ đất chiến lược cho trung tâm logistics, bảo đảm kết nối đa phương thức với cao tốc, đường sắt, cảng biển, cảng hàng không. Gắn quy hoạch trung tâm logistics với chợ đầu mối, trung tâm phân phối, bán lẻ hiện đại, thương mại điện tử, phục vụ trực tiếp nhiệm vụ phát triển thị trường trong nước, bình ổn giá..

Dẫu biết yêu cầu là vậy, tuy nhiên trên thực tế, bà Đặng Minh Phương, Chủ tịch Hiệp hội Logistics và Cảng biển TP HCM lại cho rằng, có sự “không đồng bộ” giữa quy hoạch và triển khai. “Quy hoạch đã có, nhưng tiến độ các dự án hạ tầng cửa ngõ, cảng biển, vận tải liên vùng vẫn chậm, chưa tạo được nền tảng giảm chi phí thực sự. Để giảm chi phí logistics và tăng năng lực cạnh tranh của logistics Việt Nam so với các nước trong khu vực, cần thiết phải đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đã được quy hoạch. Bên cạnh đó, cần có quy hoạch cụ thể hơn, nhất là về cơ sở hạ tầng và tăng tính kết nối nhằm đẩy mạnh vận tải đa phương thức. Yêu cầu cấp bách lúc này là cần tăng nhanh tốc độ chuyển đổi số trong lĩnh vực logistics, đặc biệt cần chú trọng xây dựng cơ sở dữ liệu Quốc gia về logistics.”- bà Phương chia sẻ.

Gắn logistics với quy hoạch đô thị và vùng
Đồng quan điểm, ông Đặng Thế Duyên, Cục Hải quan, Bộ Tài chính, chỉ rõ nguyên nhân cốt lõi của chi phí logistics cao là sự thiếu kết nối chiến lược và quy hoạch không hợp lý, sự thiếu đồng bộ hạ tầng.

Ví dụ, khác khổ đường ray giữa ga đường sắt Việt Nam và Trung Quốc ở Lào Cai, dẫn đến chi phí trung chuyển (nâng hạ container nhiều lần) tăng rất lớn. Bên cạnh đó, quy hoạch kho bãi, trung tâm logistics bất hợp lý. Tình trạng "manh mún, nhỏ lẻ", có nơi cách nhau 2 km đã có trung tâm, nhưng có chỗ cách 100 km lại không, làm tăng chi phí vận tải và lãng phí nguồn lực.

Để triển khai hiệu quả và giảm chi phí, ông Duyên cho rằng cần gắn phát triển logistics với quy hoạch đô thị và vùng, đây là yêu cầu bức thiết. Phát triển logistics phải gắn được với quy hoạch, gồm quy hoạch chung, phân khu, vùng, khu công nghiệp, cửa khẩu... Đồng thời phải xác định vị trí chiến lược quan trọng nhất để kết nối và giảm chi phí.

Giải pháp trọng điểm được ông Duyên chỉ ra là cần xây dựng một trung tâm lớn, tránh tình trạng manh mún. Bộ Công Thương cần sớm trình quy hoạch các trung tâm logistics tại các nơi phát triển kinh tế trọng điểm. Cơ quan hải quan sẽ phối hợp để thực hiện tốt, tạo điều kiện cho các trung tâm logistics phát triển.

Hằng Vy