Kinh tế thế giới
Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư năng lượng sạch toàn cầu
Trung Quốc đang tăng mạnh đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực năng lượng xanh.
Theo báo cáo của tổ chức Climate Energy Finance (CEF), đầu tư nước ngoài của Trung Quốc vào năng lượng xanh đã tăng vọt lên 80 tỷ USD trong năm qua, khi quốc gia này tận dụng vị thế thống lĩnh của mình trong các công nghệ chuyển dịch năng lượng. Khoản vốn này được cam kết trong giai đoạn một năm tính đến tháng 11/2025, so với mức 100 tỷ USD được đầu tư trong hai năm trước đó.
Các biện pháp thuế quan cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng với những điều chỉnh trong chính sách địa chính trị đã thúc đẩy nhiều quốc gia đang phát triển tăng cường quan hệ với Trung Quốc.
Bên cạnh đó, lập trường thiếu thiện chí của Washington đối với năng lượng sạch cũng vô tình tạo lợi thế cho Bắc Kinh. Ngay cả trước khi Mỹ rút lui, Trung Quốc đã chiếm ưu thế rõ rệt trong các lĩnh vực như điện gió, điện mặt trời và pin cho xe điện.
“Nền kinh tế công nghệ sạch đang đại diện cho một hình thức hợp tác Nam – Nam đầy sôi động, nơi các mục tiêu phát triển quốc gia được đáp ứng bởi sức mạnh công nghiệp – công nghệ của Trung Quốc,” bà Caroline Wang, chuyên gia phân tích tại CEF, nhận định.
Bà Wang cũng nói thêm, trong khi Mỹ coi sự trỗi dậy của Trung Quốc là một mối đe dọa, thì nhiều quốc gia đang phát triển lại được truyền cảm hứng từ thành công của Trung Quốc và mong muốn noi theo.”
CEF cho biết Đông Nam Á hiện vẫn là điểm đến hàng đầu của dòng vốn công nghệ sạch từ Trung Quốc, dù không công bố số liệu chi tiết theo từng quốc gia. Trong số các dự án tiêu biểu có nhà máy sản xuất pin trị giá 6 tỷ USD tại Indonesia, được phát triển bởi liên doanh giữa Contemporary Amperex Technology, Indonesia Battery và Aneka Tambang.
Theo viện nghiên cứu Australia, khu vực Trung Đông và Bắc Phi đang nổi lên là những thị trường tăng trưởng nhanh nhất đối với đầu tư của Trung Quốc trong lĩnh vực pin và điện mặt trời.
Bà Wang cho biết, nhiều quốc gia đang đưa ra các chính sách ưu đãi khác nhau để thu hút đầu tư công nghệ sạch từ Trung Quốc, từ mức thuế cạnh tranh đến việc rút ngắn quy trình phê duyệt dự án. Trọng tâm của các chính sách này là xây dựng năng lực sản xuất trong nước, thúc đẩy việc làm và tạo điều kiện cho các dự án liên doanh với đối tác bản địa.
Các chuyên gia nhận định, xu hướng dòng vốn công nghệ xanh từ Trung Quốc tăng tốc ra nước ngoài cho thấy quá trình “xuất khẩu năng lực sản xuất” đang bước vào giai đoạn mới. Khi thị trường nội địa dần bão hòa ở một số phân khúc như pin, điện mặt trời, xe điện, các doanh nghiệp Trung Quốc buộc phải mở rộng không gian tăng trưởng ra bên ngoài.
Việc dịch chuyển đầu tư không chỉ là câu chuyện thương mại, mà còn là cách Bắc Kinh định hình lại vị thế của mình trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu.
Trong bối cảnh Mỹ điều chỉnh chiến lược năng lượng và gia tăng các rào cản thương mại, nhiều nền kinh tế đang phát triển có xu hướng “quay trục” sang hợp tác sâu hơn với Trung Quốc để tận dụng nguồn vốn, công nghệ và tốc độ triển khai dự án nhanh.
Điều này cũng tạo ra một trật tự mới trong hợp tác Nam – Nam, nơi Trung Quốc đóng vai trò là trung tâm cung cấp giải pháp, thiết bị và vốn cho quá trình chuyển dịch năng lượng cho nhiều quốc gia.
Đối với Đông Nam Á, làn sóng đầu tư xanh này không chỉ mang ý nghĩa bổ sung nguồn lực tài chính, mà còn mở ra cơ hội nâng cấp nền tảng sản xuất trong nước.
Việc thu hút các dự án pin, điện mặt trời, vật liệu mới giúp các quốc gia trong khu vực từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, thay vì chỉ dừng ở vai trò gia công, lắp ráp. Tuy nhiên, đi kèm với đó là bài toán kiểm soát công nghệ, tiêu chuẩn môi trường và sự phụ thuộc dài hạn vào nguồn cung từ bên ngoài.
Về dài hạn, xu hướng Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ sạch sẽ tiếp tục gia tăng khi cuộc đua chuyển dịch năng lượng toàn cầu ngày càng khốc liệt.
Quốc gia nào xây dựng được chiến lược đón dòng vốn thông minh, vừa thu hút đầu tư, vừa nội địa hóa được công nghệ, phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp bản địa, sẽ có cơ hội bứt phá. Ngược lại, nếu chỉ dừng ở việc “trải thảm đỏ” thu hút vốn đầu tư, mà thiếu năng lực hấp thụ công nghệ, các nền kinh tế dễ rơi vào vòng xoáy phụ thuộc mới dưới một hình thức tinh vi hơn.